Przeworsk

Z Wikipedii

Współrzędne: 50°04' N 22°30' E50.0666667 22.5 (Przeworsk)

Przeworsk


Herb Przeworska	Flaga Przeworska

Gmina
- rodzaj

Przeworsk
miejska

Prawa miejskie

25.02.1393

Burmistrz

Janusz Magoń

Powierzchnia

21,98 km²

Położenie

50° 04' N
22° 30' E

Wysokość

ok. 200 m n.p.m.

Liczba mieszkańców (2004)
- liczba ludności
- gęstość

15 713
714,9 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

37-200

Tablice rejestracyjne

RPZ

Położenie na mapie Polski

Przeworsk

TERC10
(TERYT)

3182514011

Miasta partnerskie

Berehowe

Urząd miejski³

ul. Jagiellońska 10
37-200 Przeworsk
tel. 16 648-78-44; faks 16 648-70-30

Strona internetowa miasta

Przeworsk to miasto i gmina w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa przemyskiego. Leży na pograniczu Pradoliny Podkarpackiej i Pogórza Rzeszowskiego.

Według danych z 30 czerwca 2004², miasto miało 15 713 mieszkańców.

Sąsiaduje z gminą Zarzecze. Leży przy międzynarodowej trasie E40 (Drezno-Lwów), nad rzeką Mleczką. Przemysł maszynowy, spożywczy (do niedawna czynna była cukrownia z 1895 r.), dziewiarski, chemiczny. Jego herbem jest Leliwa.

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, Przeworsk ma obszar 21,98 km², w tym:

użytki rolne: 77%
użytki leśne: 0%

Miasto stanowi 3,15% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2004²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	15 713	100	8210	52,2	7503	47,8
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	714,9		373,5		341,4

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1255,74 zł.

[edytuj] Historia

Początki miejscowości sięgają X w. Pierwsza pisemna wzmianka o Przeworsku pochodzi z 1280 i związana jest ze zwycięstwem Leszka Czarnego pod Koprzywnicą nad wojskami Księcia ruskiego Lwa, po którym Leszek Czarny uderzył na ziemie pogranicza zdobywając m.in. Przeworsko.Zajęcie Rusi Czerwonej przez Kazimierza Wielkiego umocniło rolę Przeworska jako dynamicznie rozwijającej się osady. Ukoronowaniem tego stało się nadanie przez Władysława Jagiełłę praw miejskich w dniu 25 lutego 1393 roku, poszerzonych następnie 14 maja 1394 roku. W 1393 r. bp Maciej Janina do Leżajska i Przeworska wprowadził kanoników regularnych św. Grobu.Jan z Tarnowa właściciel: Tarnowa, Jarosławia, Przeworska i Wielowsi oraz przyległych kluczy, dzieli swój majątek pomiędzy dwóch synów Jana i Spytka. Spytko I przyjmując nazwisko Jarosławski herbu "Leliwa ", otrzymuje Jarosław oraz Bełżec, a jego syn Rafał przejmuje Przeworsk.Najbardziej znaną, postacią w XV związaną z tym grodem był Rafał Jarosławski z Przeworska (XIV wiek - 1441) polski szlachcic herbu Leliwa, syn Spytki I Jarosławskiego i Sandochny ze Zgłobienia, który był właścicielem Jarosławia i Przeworska oraz kasztelanem wojnickim i starostą lwowskim przed 1440 r. Za Spytka II Przeworsk wraca do rodu Tarnowskich. Hrabia Jan Krzysztof Tarnowski (1537-1567) – herbu Leliwa był ostatnim z tego rodu właścicielem Przeworska. W końcu XVI w. jedyną właścicielką była Zofia ze Sprowy Odrowąż Kostkowa - córka Stanisława Odrowąża (prawnuczka Spytka III), wdowa po Janie Krzysztofie Tarnowskim. Jej drugi mąż, Jan Kostka po poslubieniu właściciel Przeworska i Jarosławia prowadził poważną działalność budowlaną, Ich córka księżna Anna Ostrogska z Kostków (1575-1635) herbu Dąbrowa, gdy w wieku 19 lat wyszła za mąż za Aleksandra Ostrogskiego, zamieszkała z mężem na zamku w Jarosławiu. 24 maja 1636 po śmierci matki Anny Ostrogskiej dobra jarosławskie i przeworskie przypadły siostrze Katarzynie, siostrzeńcom Aleksandrowi Michałowi i Konstantemu Lubomirskim oraz księżniczce Annie Alojzie Chodkiewicz.

8 kwietnia 1597 r., Zygmunt III Waza potwierdza i nadaje nowe ulgi podatkowe mieszkańcom Przeworska z przeznaczeniem na zwiększenie obronności miasta. 22 lipca 1661 r. Jan Kazimierz nadaje mieszczanom przeworskim przywilej na prawo składu na wino i inne towary i dodaje dwa kolejne jarmarki roczne. W 1772 miasto weszło w skład zaboru austriackiego W 1896 r., ustanowiono decyzję o podarowaniu Towarzystwu Gimnastycznemu "Sokół" placu pod budowę własnego gmachu. W 1914 r. na rozkaz Komendy Legionu Wschodniego zorganizowano 150-osobowy w pełni umundurowany oddział Strzelców, który wzmocnił Legiony Polskie. Po I wojnie światowej Przeworsk wrócił do Polski.

[edytuj] Miejsca godne uwagi

Bazylika kolegiacka Ducha Świętego (Bożogrobców), z unikatową kaplicą Bożego Grobu
kościół i klasztor OO. Bernardynów pw. św. Barbary
kościół M.B. Śnieżnej
ratusz
Zespół Pałacowo - Parkowy Lubomirskich
fragmenty murów obronnych
jedyny w Polsce żywy skansen - zajazd "Pastewnik"