Przypadek (film)

Z Wikipedii

Przypadek
Gatunek	dramat psychologiczno-polityczny
Kraj produkcji	Polska
Język	polski
Główne role	Bogusław Linda Tadeusz Łomnicki Zbigniew Zapasiewicz Marzena Trybała
Data premiery	10 stycznia 1987
Czas trwania	114 min.
Produkcja
Reżyseria	Krzysztof Kieślowski
Scenariusz	Krzysztof Kieślowski
Muzyka	Wojciech Kilar
Zdjęcia	Krzysztof Pakulski
Scenografia	Andrzej Rafał Waltenberger
Kostiumy	Agnieszka Domaniecka
Montaż	Elżbieta Kurkowska
Od lat	15
Nagrody
XII Festiwal Polskich Filmów Fabularnych
Przypadek na Filmweb.pl
Przypadek na FilmPolski.pl
Przypadek na IMDb

Przypadek (ang. Blind Chance, niem. Der Zufall möglicherweise) – dramat psychologiczno-polityczny produkcji polskiej z 1981 roku, w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego.

[edytuj] Historia filmu

Zrealizowany w 1981 roku a zatrzymany przez cenzurę z powodu stanu wojennego film trafił na polskie ekrany dopiero po sześciu latach - 10 stycznia 1987 roku, na Festiwalu Filmowym w Cannes, jednak poza konkursem. Ówczesny dyrektor festiwalu nie pozwalał na udział filmu w konkursie przekonany, że nie zostanie on zrozumiany przez widownię. Stąd Kieślowski wyciął kilka niezrozumiałych politycznych scen i wysłał w ten sposób spreparowaną wersję z uwagą „dla francuskiej cenzury”, co jednak nie wpłynęło na decyzję dyrektora festiwalu.

[edytuj] Fabuła

Tłem akcji jest historia komunizmu w Polsce od zakończenia II wojny światowej, do początku lat 80. i narodzin Solidarności oraz walka komunistycznego reżimu z opozycją. Na przykładzie trzech wersji życiorysu głównego bohatera Witka Długosza, reżyser analizuje rolę przypadku i determinizmu jako czynników kształtujących los człowieka.

Uwaga! W dalszej części artykułu znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.

Witek urodził się w Poznaniu, w czerwcu 1956 roku, w czasie strajków poznańskich. W chwili porodu umarła jego matka oraz brat bliźniak. Ojciec Witka brał udział w strajkach. Obaj przenoszą się do Łodzi, gdzie Witek uczy się i rozpoczyna studia medyczne. W trakcie piątego roku studiów, umiera ojciec Witka, którego ostatnie słowa skierowane do syna brzmią: nic nie musisz! Witek traci powołanie do zawodu, bierze urlop dziekański i decyduje się na wyjazd do Warszawy. Udaje się w pośpiechu na dworzec...

W pierwszej wersji - bohater wskakuje do odjeżdżającego pociągu - tutaj poznaje Wernera, starego komunistę i dzięki niemu zostaje wprowadzony w struktury środowiska partyjnego. Witek pod okiem Adama rozpoczyna karierę polityczną jako działacz ZSMP. Wraz z kolegami z młodzieżówki ma lecieć do Paryża, ale wybuchają strajki, działacze są potrzebni w terenie i w ostatniej chwili muszą zrezygnować z podróży.

W drugiej wersji - pech na dworcu i bójka z sokistą zaprowadza go przed sąd gdzie zostaje skazany na roboty publiczne. W trakcie robót Witek zaprzyjaźnia się z Markiem i zasila szeregi solidarnościowej opozycji. Wśród opozycjonistów Witek poznaje m.in. księdza, który proponuje mu lot do Paryża, na zjazd młodzieży katolickiej. Witek odmawia współpracy z SB, w związku z czym nie otrzymuje paszportu i do Paryża nie leci.

W trzeciej wersji - nieudana pogoń za pociągiem daje mu okazję do spotkania z koleżanką ze studiów. Witek powraca na studia, żeni się i wiedzie spokojne, udane zawodowo i prywatnie życie z dala od polityki. W wyniku zbiegu okoliczności ma polecieć zamiast dziekana na rok służbowo do Libii. Z przyczyn osobistych decyduje się na inny lot (przez Paryż) niż wcześniej planował; na lotnisku widać osoby, z którymi miał wyruszyć w podróż tym samym samolotem co we wcześniejszych wersjach. Samolot eksploduje zaraz po starcie.

[edytuj] Występują

Bogusław Linda - Witek Długosz

Wersja pierwsza

Tadeusz Łomnicki - Werner (pojawia się w wersji II)
Zbigniew Zapasiewicz - Adam, działacz partyjny, przyjaciel Wernera
Bogusława Pawelec - Czuszka, miłość Witka
Jerzy Stuhr - działacz ZSMP
Piotr Skarga - narkoman
Sylwester Maciejewski - działacz ZSMP (pojawia się w wersji III)
Krzysztof Zaleski - mężczyzna na lotnisku

Wersja druga

Jacek Borkowski - Marek, działacz opozycyjny
Jacek Sas-Uhrynowski - Daniel, przyjaciel Witka z dzieciństwa
Marzena Trybała - Werka, siostra Daniela
Adam Ferency - ksiądz Stefan, działacz opozycyjny (pojawia się w wersji III)
Stefania Iwińska - działaczka opozycyjna
Irena Byrska - ciotka Witka (pojawia się w wersji III)

Wersja trzecia

Monika Goździk - Olga Matwiszyn, żona Witka
Zygmunt Hubner - dziekan (pojawia się w wersji I)

[edytuj] Nagrody

1987 - Bogusław Linda, najlepsza główna rola męska XII Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni
1987 - Krzysztof Kieślowski, najlepszy scenariusz XII Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni

[edytuj] Ciekawostki

Główny bohater filmu, Witek Długosz w jednej z sekwencji mówi, że urodził się 27 czerwca - to dzień urodzin Krzysztofa Kieślowskiego
Scena na dworcu z filmu Kieślowskiego nawiązuje do śmierci Zbigniewa Cybulskiego, legendy polskiego kina (zginął na peronie dworca we Wrocławiu próbując wskoczyć do pociągu w biegu)

[edytuj] Nawiązania

Zasadnicza idea filmu - Co by było gdyby… - została podjęta później w filmach Przypadkowa dziewczyna („Sliding Doors”) Petra Howitta i Biegnij Lola, biegnij („Lola Rennt”) Toma Tykwera — oba filmy z 1998 r.