Poznań

Z Wikipedii

Współrzędne: 52°17'34" N 16°44'08" E52.2927778 16.7355556 (Poznań)

Poznań
Herb Poznania Flaga Poznania
Województwo	wielkopolskie
Powiat	miasto na prawach powiatu
Gmina  - rodzaj	Poznań miejska
Założono	VIII wiek
Prawa miejskie	1253
Prezydent miasta	Ryszard Grobelny (e-mail)
Powierzchnia	261,85 km²
Położenie	52° 17'34'' N - 52° 30'27'' N 16° 44'08'' E - 17° 04'28'' E
Wysokość	60-154 m n.p.m.
Liczba mieszkańców (2007)  - liczba ludności  - gęstość  - aglomeracja	564 951 [1] 2158 [1] os./km² 855 894
Strefa numeracyjna (do 2005)	(+48) 61
Kod pocztowy	60-001 do 61-890
Tablice rejestracyjne	PO
Położenie na mapie Polski Poznań
TERC10 (TERYT)	3064
SIMC10	0969400
Urząd miejski3 Plac Kolegiacki 17 61-841 Poznań tel. (+48) 61 878-52-00;
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Strona internetowa miasta

Poznań (łac. Posnania, niem. Posen, jidysz פּױזן Poyzn, dla zachowania tradycji przy uroczystych okazjach używana jest nazwa: Stołeczne Miasto Poznań)^[2] – jedno z najstarszych i największych polskich miast (piąte pod względem ludności, szóste pod względem powierzchni)^[1], położone nad rzeką Wartą. Stolica Wielkopolski, województwa wielkopolskiego i archidiecezji poznańskiej. Poznań znajduje się pomiędzy Berlinem a Warszawą i jest ważnym węzłem drogowym i kolejowym w kraju, posiada także międzynarodowy port lotniczy.

Poznań uznawany jest za kolebkę narodzin państwa polskiego. W przeszłości pełnił rolę stolicy państwa oraz siedziby władców^[3].

Poznań to dynamiczny ośrodek gospodarczy, akademicki, naukowy i kulturalny. Duży ośrodek przemysłu (Poznański Okręg Przemysłowy) i usług, miejsce corocznych Międzynarodowych Targów Poznańskich. Według zewnętrznych ocen przeprowadzonych przez agencję ratingową Moody's Investors Service, pod względem wiarygodności dla inwestorów nieznacznie ustępuje znacznie większej Warszawie^[4].

W Poznaniu działa osiem państwowych szkół wyższych i kilkanaście prywatnych, kształcących ok. 133 000 studentów. Na 1000 mieszkańców przypada 221 studentów - wśród dużych polskich miast Poznań zajmuje pod tym względem pierwsze miejsce.

Miasto nazywane jest również w przewodnikach turystycznych "muzyczną stolicą Polski"^[5] z powodu działających tutaj chórów chłopięcych i męskich, organizowanym co 5 lat konkursom skrzypcowym oraz lutniczym im. Henryka Wieniawskiego, a także dzięki działalności orkiestry kameralnej pod dyrekcją Agnieszki Duczmal, opery i Polskiego Teatru Tańca.

Miasto jest silnie powiązane komunikacyjnie i ekonomicznie z otaczającymi je gminami powiatu poznańskiego tworzącymi aglomerację poznańską (ze wspólną infrastrukturą np. wodociągami).

Spis treści 1 Toponimika nazwy miasta 1.1 Wydarzenia i fakty zwiazane z Poznaniem 2 Historia 3 Gospodarka 4 Geografia 4.1 Położenie geograficzne 4.2 Rzeźba terenu i stosunki hydrograficzne 4.3 Klimat 4.4 Użytkowanie gruntów 5 Komunikacja 6 Administracja 6.1 Miasta partnerskie 7 Ludność 8 Sławni ludzie 9 Atrakcje turystyczne 10 Wyższe uczelnie 11 Kultura 12 Sport 12.1 Kluby i drużyny sportowe 13 Kościoły i Związki Wyznaniowe 14 Panoramy miasta 15 Przypisy 16 Bibliografia 17 Zobacz też 18 Linki zewnętrzne

[edytuj] Toponimika nazwy miasta

Poznań jako ośrodek życia politycznego jest jednym z pierwszych polskich miast odnotowanych na kartach historii. Są to, w związku z tym, że w owych czasach łacina był językiem używanym przez wykształconą część społeczeństwa, zapisy w formie zlatynizowanej. Pierwszy znany zapis znajduje się w w kronice Thietmara pod rokiem 970 w formie episcopus Posnaniensis. W tej samej kronice pod rokiem 1005 zaś znajdujemy określenie ab urbe Posnani. Jako nominativus Poznań pojawia się w 1236 jako Posnania i 1247 jako Poznania. Poza nimi można odnaleźć też zapisy z 1146 i 1244 w formie in Poznan, które pozwalają na wysnucie wniosku, że nazwa Poznań nie zmieniła się na przestrzeni dziejów.

Obecnie językoznawcy zgadzają się, że nazwa Poznań wywodzi się od imienia Poznan. Utworzono ją poprzez dodanie do imienia Poznana przyrostka -j, który jeszcze w czasach przedpiśmiennych zlał się z poprzedzającą go literą n zmiękczając ją do współczesnego ń.

O ile wyjaśnienie nazwy nie nastręcza naukowcom problemu to samo imię Poznan nie jest do końca jasne. Źródła historyczne nie dostarczają informacji o osobie, której imieniem nazwano gród nad Wartą. Nie jest też pewne, czy to słowiańskie imię wywodzące się od czasownika "poznać" należy do tzw. grupy imion imiesłowowych, takich jak Miłowan czy Biegan, czy też powstało jako skrócenie imienia dwuczłonowego np. Poznamir^[6]

Z nadaniem miastu nazwy Poznań wiąże się stare podanie, sięgające czasów powstania państwa polskiego. Wedle niego w okolicach Poznania osiedlił się Lech i jego drużyna, kilka lat po tym, jak rozstał się ze swoimi braćmi, Czechem i Rusem. Czech podążył na południe, Rus na wschód, Lech natomiast założył osadę w Gnieźnie (z czym również wiąże się legenda). Po kilku latach Rus i Czech postanowili odwiedzić brata i ze zbrojnymi orszakami wyruszyli na spotkanie. W tym samym czasie Lech polował w okolicach Gniezna i jego zbrojni przywieźli niepokojące wiadomości - na obrzeżach krainy zauważono obce wojska. Lech zwołał szybko tych, którzy brali udział w polowaniu i przygotowywał się do odparcia najeźdźców. Legenda głosi, że wojska Lecha, Czecha i Rusa ruszyły już do ataku, gdy nagle bracia jadący na czele krzyknęli 'poznan!' rozpoznając się nawzajem. Lech, Czech i Rus zdążyli powstrzymać rozlew krwi a na cześć tego szczęśliwego zdarzenia wyprawili ucztę i na miejscu niedoszłej bitwy założyli osadę. Legenda ta z pewnością nie tłumaczy prawdziwie etymologii słowa 'Poznań', być może jednak powstała w czasie gdy przekazywano sobie jeszcze ustnie opowieści i nawiązuje do wędrówki ludów, która doprowadziła do przybycia na ziemie polskie plemion słowiańskich. Jest możliwe, że historia braci, którzy rozdzielili swoje drużyny i spotkali się po latach, zawiera ziarno prawdy

[edytuj] Wydarzenia i fakty zwiazane z Poznaniem

Poznań jest jedynym miastem, którego nazwa została wymieniona w hymnie Polski
(I wers III zwrotki): Jak Czarniecki do Poznania ...

Nazwę Poznań/Poznan/Posen noszą lub nosiły miejscowości:

• Poznan w Ohio
• Posen w Illinois
• Posen w Michigan
• Posen w Nebrasce, obecnie Fardale

Jedna z ulic w Adelajdzie znajdująca się w dzielnicy Norlunga nosi nazwę "Poznan Crescent", jest ona przecznicą odchodzącą od ulicy "Warsaw Dr" (Warszawa). W pobliżu znajdują się również ulice upamiętniające inne polskie miasta: Radom Crescent, Lodz Crescent, Krakow Crescent, a także Vistula Crescent (Wisła).

Nazwę Poznań/Posen noszą lub nosiły następujące okręty, statki i samoloty:

• SMS Posen - pancernik typu Nassau z 1910 roku
• SS Poznan - statek handlowy z 1913 roku
• SS Poznań - masowiec z 1927 roku
• MS Poznań - kontenerowiec z 1982 roku
• ORP Poznań - okręt transportowo-minowy typu Lublin z 1991 roku
• samolot Poznań - Boeing 767-300ER (SP-LPC) należący do PLL LOT

Model Mercedesa z 1912 roku nosił nazwę Mercedes 10/20 HP Posen

W Poznaniu urodził się prezydent Państwa Niemieckiego Paul von Hindenburg

Podwórko przy ul. Rolnej, Wspólnej i Tokarskiej jest największe na świecie (8400 m²)

[edytuj] Historia

edytuj

Historia Poznania

Okresy w historii Poznania:

Prehistoria (do 966)

Stołeczny gród Piastów (966-1034)

Upadek grodu i odbudowa (1034-1253)

Od lokacji do zjednoczenia państwa (1253-1320)

Poznań w późnym średniowieczu (1320-1500)

Poznań w renesansie (1500-1650)

Od potopu do epoki stanisławowskiej (1650-1768)

Poznań za Stanisława Augusta (1768-1793)

W Prusach Południowych (1793-1806)

W Księstwie Warszawskim (1806-1815)

W Wielkim Księstwie Poznańskim (1815-1848)

Okres międzywojenny (1919-1939)

Pozostałe:

→Oblężenie Poznania 1146 →Powstanie wielkopolskie 1846 →Armia Wielkopolska →Powstanie wielkopolskie 1918-1919 →Bitwa o Ławicę 1919 →Strajk kolejarzy 1920 →Bitwa o Poznań 1945 →Poznański Czerwiec '56 →Twierdza Poznań →Prezydenci Poznania

Historia Polski

Pierwsze ślady ludzi na terenie dzisiejszego Poznania pochodzą z okresu około 8900–8000 roku p.n.e.. Byli to łowcy reniferów. Względnie stałe osady powstały na przełomie V i IV tysiąclecie p.n.e.. Około 2200 p.n.e. na tych ziemiach pojawiła się ludność indoeuropejska, zaś z V wieku pochodzą ślady osadnictwa niezaprzeczalnie słowiańskiego, zaś w VIII wieku pojawili się tu Polanie, z tego okresu pochodzi też prawdopodobnie gród na Ostrowie Tumskim, który stał się zaczątkiem dzisiejszego miasta. W X wieku gród znalazł się pod panowaniem Piastów, którzy uczynili go jednym ze stołecznych (obok Gniezna, Giecza i Ostrowa Lednickiego ośrodków w swoim państwie.

Pierwotnie miasto leżało nad brzegiem Cybiny i prawym brzegiem Warty. Na pobliskim wzgórzu stała tam wówczas pogańska świątynia i zamek książęcy. Poznań wiąże się również z początkami polskiej państwowości. Jest to jedno z hipotetycznych miejsc chrztu Mieszka I w 966. W 968 swą siedzibę umieścił tu Jordan, pierwszy biskup Polski. Funkcje stołeczne gród pełnił do 1039, gdy został - wraz z innymi miastami Wielkopolski i Śląska - spalony przez Brzetysława I. Co prawda Poznań stracił swe polityczne znaczenie, jednak nadal pozostał prężnym ośrodkiem gospodarczym. Kolejny okres rozkwitu przypada na rozbicie dzielnicowe, gdy gród stał się stolicą wielkopolskiej linii Piastów. Jej przedstawiciele, książęta Przemysł I i Bolesław Pobożny w 1253 lokowali miasto na lewym brzegu na prawie magdeburskim. Prace zapoczątkowane przez ojca kontynuował jeszcze Przemysł II - który jako pierwszy władca od 200 lat koronował się w Gnieźnie na króla Polski, a za swą siedzibę obrał Poznań - jego rezydencją stał się dawny zamek książęcy jego ojca na Wzgórzu Przemysła. Po jego tragicznej śmierci w rozwoju miasta nastąpił chwilowy zastój. Do dziś można jeszcze znaleźć pozostałości murów miejskich.

Kolejny, pomyślny okres w historii Poznania rozpoczęło wstąpienie na tron Władysława Jagiełły. Otwarcie szlaku łączącego Litwę z zachodnią Europą oraz zamknięcie dla polskich towarów Gdańska sprawiły, że Poznań stał się ważnym węzłem, w którym przecinały się szlaki handlowe. Z czasem wokół miasta rozwinęła się sieć konkurujących z nim miasteczek należących głównie do duchowieństwa i szlachty, tworzących razem z Poznaniem prężnie rozwijającą się konurbację.

Trwające kilkaset lat korzystne warunki dla rozwoju miasta przerwał w 1655 potop szwedzki. W krótkim okresie pokoju, który po nim nastąpił Poznań usiłował się podnieść, ale kolejne konflikty zbrojne takie jak wielka wojna północna, wojna o sukcesję polską oraz wojna siedmioletnia sprawiły, że miasto pustoszyły różnorodne armie. Nadzieję na pokój przyniosła dopiero elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego, lecz również na początku jego panowania o miasto walczyli barzanie z wojskami pruskimi, a następnie rosyjskimi, które opuściły miasto dopiero w 1775 roku.

Kilka kolejnych lat to kolejny okres pomyślności związany z działalnością Komisji Dobrego Porządku i reformami Sejmu Czteroletniego, jednak zostały one zniweczone przez konfederację targowicką i II rozbiór Polski w wyniku którego Poznań znalazł się pod Pruskim panowaniem.

W pierwszym okresie pruskiego panowania, nowe władze dokonały integracji konurbacji w jeden organizm miejski oraz tworząc podstawy do rozbudowy Poznania w kierunku zachodnim. Klęska Prus i zwycięskie powstanie w 1806 uczyniły Poznań jednym z głównych miast Księstwa Warszawskiego. Trwające jednak wojny napoleońskie nie sprzyjały rozwojowi miasta. Po klęsce Napoleona Poznań znalazł się ponownie, od 1815 roku pod Pruskim panowaniem, tym razem jako stolica autonomicznego Wielkiego Księstwa Poznańskiego.

[edytuj] Gospodarka

Poznań należy do największych ośrodków gospodarczych w kraju. Jest to również jedno z najbardziej atrakcyjnych miejsc do inwestowania w Polsce.

W gospodarce miasta dominującą pozycję zajmują usługi, w tym przede wszystkim: handel, bankowość, edukacja i opieka zdrowotna. Kolejną ważną gałęzią gospodarki jest przemysł, w którym zatrudnienie jednak sukcesywnie maleje. Poznań jest ważnym ośrodkiem przemysłu spożywczego, motoryzacyjnego, farmaceutycznego oraz chemicznego.

[edytuj] Geografia

[edytuj] Położenie geograficzne

• Rozciągłość w kilometrach:^{[potrzebne źródło]}
  • największa (NW – SE) – 26 km
  • najmniejsza (NE – SE) – 10,6 km

[edytuj] Rzeźba terenu i stosunki hydrograficzne

Miasto leży w makroregionie Pojezierza Wielkopolskiego. Najstarsza część miasta znajduje się na dnie zorientowanego wzdłuż osi północ-południe Poznańskiego Przełomu Warty. Dolina ma szerokość w tym miejscu od 1,5 km do 4 km. Od wschodu zamyka ją Wysoczyzna Gnieźnieńska, a od zachodu Wysoczyzna Poznańska. Obie wznoszą się do wysokości 80 m n.p.m. Dolina na terenie miasta przecina pagórki wału moreny czołowej stadiału poznańskiego. W dolinie wyróżnia się siedem teras:

• terasa I – (terasa zalewowa) wysokość ok. 53 m n.p.m. (wys. względna do 3 m nad średnim poziomem rzeki). Zajmuje dno doliny o szerokości 800 m, znajduje się zarówno na prawym jak i na lewym brzegu. Jej dno stanowią piaski, żwiry i inne osady rzeczne. Obecnie znacznie podwyższona przez nasypy budowane od średniowiecza. Leży na niej Ostrów Tumski z Zagórzem oraz Śródka na prawym brzegu i Chwaliszewo, Grobla i Piaski na lewym.
• terasa II – wysokość 55–57 m n.p.m. (wys. względna od 3 m do 7 m nad średnim poziomem rzeki). Zachowana w niewielkim fragmencie, na południe od doliny Bogdanki. Na leżącej na lewym brzegu Przemysł I lokował miasto w 1253.
• terasa III – wys. względna 8 m do 9 m nad średnim poziomem rzeki. Występuje fragmentarycznie na prawym brzegu Warty, na północ od doliny Głównej.
• terasa IV – wysokość 62,5 – 66,5 m n.p.m. (średnio 10 m do 14 m nad średnim poziomem rzeki), jej dno stanowią gliny zwałowe. Powstały na niej Rataje i Komandoria
• terasa V – wysokość względem średniego poziomu rzeki 15 m do 16 m. Występuje bardzo sporadycznie, w północnej części doliny.
• terasa VI – wysokość ok. 70 m n.p.m. (wys. względna 17 m do 20 m nad średnim poziomem rzeki), zachowana w niewielkim fragmencie na prawym brzegu między doliną Cybiny a Starołęką.
• terasa VII – wysokość 71–73 m n.p.m. (wys. względna 19 m do 20 m nad średnim poziomem rzeki), szerokość 1 km – 2 km, zaś spadek 5‰ na brzegu prawym i 7‰ na lewym. Od niższych poziomów oddzielał ją niegdyś ostry próg, lecz podczas prac ziemnych prowadzonych podczas rozbudowy miasta został on silnie złagodzony, jej dno stanowi glina zwałowa. W śródmieściu obejmuje obszar między placem Wolności a Dworcem Głównym PKP. Na niej leżą dzielnice: Wilda, Starołęka, Naramowice i część Śródmieścia.

Na terenie miasta zaznaczają się również głębokie doliny dopływów Warty. Ogółem przez Poznań przepływa około 100 cieków wodnych o łącznej długości około 200 km z czego 15 km przypada na Wartę. Wszystkie są pozaklasowe

Na lewym brzegu biegną one wzdłuż osi NW–SE i są to, idąc od południa: Wirenka, Strumień Junikowski (8,4 km w mieście), Bogdanka (9 km w mieście, jest to największy lewobrzeżny dopływ na terenie Poznania, w jej przedłużeniu znajduje się rynnowe Jezioro Kierskie, a w samej dolinie zaporowe jezioro Rusałka) i Różany Potok. Na stokach doliny Bogdanki rozlokowały się dzielnice Sołacz i leżące poniżej Jeżyce, samo zaś dno doliny zajmują parki im. Adama Wodziczki, Sołacki i kompleks leśny Woli.

Na brzegu prawym przebieg dolin wytycza oś NE–SW, są one stosunkowo szerokie i silnie zabagnione lub zajęte przez jeziora (np. Cybina przepływa przez jez. Swarzędzkie) lecz w pobliżu ujścia silnie się zwężają i pogłębiają (Cybina wrzyna się w IV terasę na 12 m, a spadek wynosi do 10‰. Dopływami (od południa) są: Kopel, Cybina (9 km w mieście, największa z nich, w jej dolnym odcinku powstało zaporowe jezioro Maltańskie, powyżej którego dolinę zajmuje klin zieleni o charakterze parkowym i leśnym obejmujący między innymi Nowe ZOO), Główna (6 km w mieście), Głuszynka (7 km w mieście) oraz Struga Koźlanka.

Liczne dopływy i podział głównego nurtu Warty na wiele odnóg (do dziś zachowały się dwie obejmujące wyspę Ostrów Tumski, lecz kiedyś takie dzielnice jak: Piaski, Czartoria, Chwaliszewo czy Rybaki stanowiły osobne wyspy. Te zmiany zachodziły zarówno ze względu na naturalne procesy meandrowania rzeki, ale również, a nawet przede wszystkim wskutek prowadzonych prac hydrologicznych) tworzyły izolowane fragmenty wyższych teras tworząc tzw. "góry". Do dziś zachowała się góra Przemysła i wzgórze św. Wojciecha, a zniwelowano Muszą Górę (teren obecnego pl. Wolności) i górę św. Marcina (pozostałością po niej jest silne opadanie ulicy św. Marcin na wschód za kościołem i dużo słabsze na zachód).

Położenie Poznania miało swoje uzasadnienie w powyższych warunkach geograficznych, doliny Bogdanki oraz Cybiny i Głównej stanowiły najdogodniejszą drogę ze wschodu na zachód pozwalając łagodnie zejść na dno Warty, która w tym miejscu dzieląc się na wiele odnóg tworzyła bród. Wraz z rozwojem miasta niwelowano różnice wysokości względnych zasypując obniżenia terenu materiałem z wzniesień. Silnie zmieniono również sieć hydrograficzną miasta. Nie tylko zredukowano liczbę odnóg Warty, ale również zasypywano małe cieki, a niektóre jak dolny bieg Bogdanki, Segankę czy Wierzbak wprowadzono do miejskiej kanalizacji. Mimo to dna dolin tych dopływów nadal stanowią tak ważne kliny zieleni.

W Poznaniu znajduje się również niemal 200 zbiorników wodnych o zróżnicowanej wielkości (około 50 większych). Wśród nich jedynie Jezioro Maltańskie ma II klasę czystości wód.

Na lewym brzegu Warty:

W dolinie Bogdanki znajdują się dwa największe zbiorniki naturalne:

• Jezioro Kierskie – 285 ha
• Jezioro Strzeszyńskie – 35 ha

W tej samej dolinie znajdują się również zbiorniki sztuczne:

• Stawy Strzeszyńskie – 37 ha
• jezioro Rusałka – 36,7 ha
• Stawy Sołackie – ok. 3,6 ha

W dolinie Strumienia Junikowskiego znajduje się 15 glinianek, z których największe są:

• Staw Rozlany – 11,7 ha
• Staw Baczkowski – 10,3 ha
• Staw Świerczewo – 6,7 ha

W północnej części lewobrzeżnego Poznania znajduje się naturalne Jezioro Umultowskie – 3 ha Na prawym brzegu Warty:
W dolinie Cybiny:

• Jezioro Maltańskie – 67,5 ha – największy sztuczny zbiornik wodny Poznania
• Staw Kajka – 4,3 ha
• stawy retencyjne na Cybinie

Wody podziemne:
Na terenie Poznania znajdują się bogate zasoby wód podziemnych w warstwach trzecio- i czwartorzędowych oraz termalnych wód artezyjskich o temperaturze 45°C – 51°C znajdujące się na głębokościach 1100 – 1300m oraz termalnych wód bogatych w substancje mineralne o temperaturze 150°C na głębokości 4000 m.

Bardzo ciekawą strukturą w granicach miasta są położone na lewym brzegu Warty, na Morasku, kratery będące pozostałością po uderzeniu Meteorytu Moraskiego. Pierwszą bryłę znaleziono 12 listopada 1914. Miała ona długość 45 cm i wagę 77,5 kg. Obecnie szacuje się, że uderzenie miało miejsce w IV tysiącleciu p.n.e. a żelazny bolid, zanim rozpadł się podczas lotu przez atmosferę miał masę około 80 ton. Do dziś widoczne jest siedem kraterów, z czego sześć jest zalanych wodą. Znajdują się one w utworzonym 24 maja 1976 rezerwacie "Meteoryt Morasko" obejmującym 55 ha. Rezerwat utworzono w celu ochrony kraterów oraz fragmentu lasu grądowego z rzadkimi gatunkami roślin i zwierząt. Na terenie rezerwatu znajduje się również najwyższe wzniesienie miasta – Góra Moraska (154 m n.p.m.).

Ogólnie ponad 58% miasta znajduje się na wysoczyźnie (powyżej 80 m n.p.m.), dalsze 35% na wyższych terasach doliny Warty oraz w rynnach glacjalnych, a niecałe 7% na terasach zalewowych Warty (najniższy punkt – 60 m n.p.m.)

[edytuj] Klimat

Największy wpływ na klimat panujący w Poznaniu wywierają masy powietrza polarno-morskiego znad Atlantyku. Znacznie słabiej zaznacza się wpływy mas powietrza polarno-kontynentalnego i zwrotnikowego.

• temperatura:
  • średnia roczna: 8,1°C
  • najcieplejszy miesiąc – czerwiec – średnia 17,3°C
  • najzimniejszy miesiąc – grudzień – średnia -0,2°C
• wiatry: przewaga wiatrów zachodnich o prędkościach pomiędzy 2 a 10 m/s
• opady:
  • średnia roczna suma opadów – 666 mm
  • najwyższe – lipiec – 75 mm
  • najniższe – luty – 30 mm
• nasłonecznienie:
  • średnia ilość godzin słonecznych – 1515 h/rok
  • średnie zachmurzenie – 64%
  • najbardziej pogodne miesiące – sierpień i wrzesień
  • najbardziej pochmurne miesiące – listopad i grudzień

[edytuj] Użytkowanie gruntów

• Tereny zabudowane zajmują 106,69 km² co stanowi 41% powierzchni miasta.
• Tereny zielone zajmują 72 km² co stanowi 27% powierzchni miasta. Z tej liczby 52% to lasy. Formują one cztery, wspomniane już wyżej, kliny zieleni: golęciński (w dolinie Bogdanki), cybiński (w dolinie Cybiny), naramowicki (w północnej części lewobrzeżnego Poznania, w dolinie Warty i Różanego Potoku) oraz dębiński (w południowej części miasta, na lewym brzegu Warty). W obrębie miasta znajdują się dwa rezerwaty oraz 20 obszarów przyrodniczo cennych.
• Grunty wykorzystywane rolniczo zajmują 57,6 km² co stanowi 21,6% powierzchni miasta. Są to grunty o IV – VI klasie.

[edytuj] Komunikacja

Poznań stanowi ważny węzeł komunikacyjny, zarówno drogowy jak i kolejowy.

Przez miasto przebiegają drogi krajowe:

• A2E30 Świecko - Poznań - Łódź - Warszawa - Terespol (E30 dalej przez Berlin do Cork w Irlandii oraz przez Mińsk i Moskwę do Omska w Rosji)
• 5E261 Świecie - Bydgoszcz - Poznań - Wrocław - Lubawka
• 11 Kołobrzeg - Koszalin - Piła - Poznań - Ostrów - Kępno - Lubliniec - Bytom
• 92 (alternatywna do A2 ) Miedzichowo - Pniewy - Poznań - Września - Słupca - Konin.

Oraz drogi wojewódzkie:

• 307 Poznań - Buk - Opalenica - Nowy Tomyśl
• 184 Poznań - Szamotuły - Ostroróg
• 196 Poznań - Murowana Goślina - Wągrowiec
• 430 Poznań - Puszczykowo - Mosina

Sam układ dróg w mieście jest również charakterystyczny. Składa się on z promieniście rozchodzących się ulic połączonych docelowo trzema pierścieniami (ramami komunikacyjnymi) oraz biegnącą poza granicami miasta obwodnicą dla ruchu tranzytowego. Obecnie I i II rama istnieją niemal w całości, zaś III rama fragmentarycznie.

Miasto posiada również międzynarodowy port lotniczy Ławica. W samym Poznaniu położono natomiast silny nacisk na rozwój komunikacji publicznej, a zwłaszcza tramwajowej. Dnia 31 stycznia 1997 roku został otwarty odcinek bezkolizyjnej trasy tramwajowej tzw. Poznański Szybki Tramwaj (PST, "Pestka"), pozwalający na rozwijanie szybkości nawet do 70 km/h. Jest to pierwszy i jak na razie jedyny tego typu odcinek tramwajowy w Polsce. Projektowana jest budowa drugiego etapu Pestki, z centrum do Dworca Głównego PKP z wyjazdem w kierunkach Górczyna, która ma zakończyć się w 2010 roku. W zamierzeniach było również wydłużenie linii na północy, w związku z rozbudową kampusu uniwersyteckiego na Morasku i Umultowie, ale otwarty jesienią 2007 dworzec autobusowy na osiedlu Sobieskiego praktycznie uniemożliwia przedłużenie trasy. W trakcie realizacji jest też budowa podobnej linii szybkiego tramwaju na Franowo (Ratajski Szybki Tramwaj) - zakończył się jej pierwszy etap, z centrum do ulicy Jana Pawła II.

Poznań jest jednym z najważniejszych węzłów kolejowych w Polsce. Istnieje tu Zakład Taboru Poznań i Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego. Z miasta można dojechać do wszystkich miast liczących powyżej 100 tys. mieszkańców w Polsce oraz wielu mniejszych. Przez Poznań przejeżdżają pociągi międzynarodowe, m.in. do Pragi, Berlina czy Kijowa. Znajduje się tu 16 stacji i przystanków kolejowych: Poznań Główny, Poznań Wola, Poznań Dębiec, Poznań Wschód, Poznań Dębina, Poznań Garbary, Poznań Antoninek, Poznań Górczyn, Poznań Karolin, Poznań Junikowo, Poznań Krzesiny, Poznań Starołęka, Poznań Strzeszyn, Poznań Franowo, Poznań Kobylepole, Poznań Kiekrz. W Mieście znajduje się Muzeum Ratownictwa Kolejowego, które jest jedynym takim w Polsce.

Poznańska komunikacja miejska wyróżnia się prowadzeniem mobilnego systemu informacji o rozkładzie jazdy, który jest dostępny także dla osób niewidomych i słabowidzących - Ginger. Jeżeli chodzi o komunikację miejską, Poznań wyróżnia się najnowszym taborem autobusowym w Polsce. Dzięki temu MPK obsługuje wszystkie linie dzienne autobusami niskopodłogowymi.

Ponadto na terenie Poznania funkcjonują linie autobusowe obsługiwane przez innych przewoźników:

• Linia Studencka: Ostrów Wielkopolski - Poznań - Ostrów Wielkopolski obsługiwana przez MZK Ostrów Wlkp,

[edytuj] Administracja

Poznań to miasto na prawach powiatu. Mieszkańcy Poznania wybierają do swojej Rady Miasta 37 radnych. Organem wykonawczym władz jest prezydent miasta. Poznański Urząd Miasta znajduje się na Placu Kolegiackim.

Miasto jest stolicą województwa wielkopolskiego, a także także siedzibą władz powiatu poznańskiego. W Poznaniu znajduje się 20 placówek kunsularnych. Poznań jest członkiem Związku Miast Polskich.

Miasto podzielone jest na 5 dzielnic nie posiadających odrębności administracyjnej, ale posiadających część instytucji gminnych (Stare Miasto, Nowe Miasto, Jeżyce, Grunwald, Wilda). Każda z dzielnic obejmuje kilkadziesiąt osiedli samorządowych, jednak nie pokrywają one terenu całego miasta, a ich samorządy pełnią jedynie funkcję pomocniczą.

Dzielnica miasta	Ludność	Powierzchnia	% powierzchni miasta
Stare Miasto	161 200	47,1 km²	18,0
Nowe Miasto	142 200	105,1 km²	40,2
Grunwald	125 500	36,2 km²	13,8
Jeżyce	81 300	57,9 km²	22,2
Wilda	63 800	15,0 km²	5,8

[edytuj] Miasta partnerskie

Miasto	Kraj	Data podpisania umowy
Assen	Holandia	22.10. 1992
Brno	Czechy	16.09. 1966
Hanower	Niemcy	29.10. 1979
Jyväskylä	Finlandia	30.06. 1979
Nablus	Palestyna	22.05. 1997
Nottinghamshire (hrabstwo)	Anglia	23.09. 1994
Pozuelo de Alarcón	Hiszpania	09.10. 1992
Rennes	Francja	04.04. 1998
Shenzhen	Chińska Republika Ludowa	30.07. 1993
Toledo	Stany Zjednoczone	06.04. 1991
Győr	Węgry	23.01. 2008

[edytuj] Ludność

Dane historyczne w artykule Ludność Poznania

Według danych GUS-u powierzchni i ludności w przekroju terytorialnym Polski w 2007, Poznań ma 564 951 mieszkańców (piąte miejsce w kraju), powierzchnię 262 km² (szóste miejsce w kraju) i gęstość zaludnienia 2158 osób na kilometr kwadratowy.^[1] Według spisu z października 2006 Poznań miał 567 882 mieszkańców, z czego 309 000 stanowiły kobiety (54%). Tak więc na 100 mężczyzn przypadało 114 kobiet. Poznaniacy stanowią 17,3% mieszkańców województwa wielkopolskiego i 1,5% mieszkańców Polski.

Aglomeracja poznańska zajmuje centralny obszar województwa wielkopolskiego. Obszar aglomeracji wynosi 3 917 km² (13,1% powierzchni województwa wielkopolskiego) w układzie dwóch pierścieni gmin otaczających miasto centralne - łącznie 28 gmin. Zamieszkuje tu prawie 1,1 mln osób, którzy stanowią 30% ludności województwa. Liczne badania, koncepcje i rankingi dotyczące procesów rozwoju polskich aglomeracji wskazują 2-3 pozycję aglomeracji poznańskiej w kraju.

Współczynnik dzietności wynosi 1,1 (dla zastępowalności pokoleń powinien wynosić 2,1).

Struktura wiekowa:

• wiek przedprodukcyjny (do 17 roku życia) - 103,4 tys. (17,9%) osób
• wiek produkcyjny (17 - 59 kobiety, 64 mężczyźni) - 381,6 tys. (65,9%) osób
• wiek poprodukcyjny (60/65 lat i więcej) - 93,8 tys. (16,2%) osób

W swojej historii Poznań przeżywał wzloty i upadki. W związku z tym wahaniom ulegała również liczba jego mieszkańców. Pierwszy szczyt rozwoju urbanistycznego miasta przypadł na okres tuż przed potopem szwedzkim, gdy poznańską konurbację zamieszkiwało około 20 000 osób. Następnie kolejne wojny i epidemie zredukowały tą liczbę do około 4000. Miasto po raz kolejny zaczęło się podnosić za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. Kolejnym momentem ograniczającym rozwój miasta było uczynienie z niego twierdzy. Zamknięty w fortyfikacjach Poznań miał niewielkie możliwości rozwoju. Zmianę tej sytuacji przyniósł dopiero początek XX wieku, gdy rozpoczęto likwidację starych umocnień zastępując je nowocześniejszym pierścieniem fortów. Przyrost liczby ludności został po raz kolejny ograniczony podczas II wojny światowej. Najwyższa jak dotąd liczba ludzi mieszkała w Poznaniu w początku lat 90, od tego momentu liczba ta wolno i stopniowo maleje. Ma to związek z przenoszeniem się mieszkańców do miejscowości w podpoznańskich gminach, które pozostają poza granicami miasta. Obecnie najlepszym wskaźnikiem ciągłego rozwoju jest stały przyrost liczby ludności zamieszkującej aglomerację poznańską.

[edytuj] Sławni ludzie

Z Poznaniem związanych było i jest wiele osób mających olbrzymie znaczenie w życiu politycznym, kulturalnym i naukowym nie tylko Polski, ale także Europy i świata.

[edytuj] Atrakcje turystyczne

Na Starym Rynku można znaleźć perłę renesansowej architektury, zabytek klasy zerowej, ratusz. Drugim zabytkiem tej samej klasy jest poznańska fara i pozostałe obiekty dawnego kompleksu jezuickiego. Na wzgórzu nad Starym Rynkiem góruje Zamek Królewski wraz z fragmentem murów obronnych. Innym ważnym miejscem jest Ostrów Tumski będący najstarszą częścią miasta - kolebką polskiej państwowości na którym znajduje się najstarsza w kraju katedra będąca miejscem pochówku pierwszych władców Polski oraz domniemanym miejscem chrztu Polski, pozostałości książęcego palatium z X wieku wraz z odkrytą przez archeologów wiosną 2006 r. rotundą Dąbrówki.

Atrakcji dopełniają liczne kościoły, pałace i zamki a także monumentalne budowle "dzielnicy cesarskiej", w tym najważniejszy Zamek Cesarski. Dla osób spragnionych obcowania z przyrodą swoje podwoje otwierają dwa ogrody zoologiczne, ogród botaniczny, palmiarnia oraz zabytkowe parki.

Na listę ciekawych obiektów należy również wpisać zabytki architektury przemysłowej, obiekty sportowe oraz stanowiące centrum wystawiennicze naszego kraju Międzynarodowe Targi Poznańskie.

Ciekawym miejscem często odwiedzanym przez turystów jest ulica Półwiejska z duża ilością restauracji i sklepów przy której znajduje się Stary Browar oficjalnie uznany za najpiękniejsze centrum handlowe na świecie przez międzynarodową fundację ICSC.

Przez Poznań przebiegają trasy turystyczne: europejski Szlak Romański, Szlak Piastowski oraz Trasa Kórnicka. Wokół miasta wytyczono rowerowy "Pierścień Poznański" połączony z centrum siedmioma szlakami dojazdowymi.

[edytuj] Wyższe uczelnie

Wyższe uczelnie w Poznaniu - miasto Poznań jest ważnym ośrodkiem akademickim w Polsce. Funkcjonuje tutaj 8 publicznych (państwowych) oraz 18 niepublicznych (niepaństwowych) uczelni (2006). Poznańskie uczelnie kontynuują tradycje takich placówek jak Akademia Lubrańskiego, Kolegium Jezuickiego czy Uniwersytet Poznański. W mieście działają też liczne placówki naukowo-badawcze. Powyższe stawia Poznań wśród czołowych polskich ośrodków akademickich i naukowych.

Uczelnie państwowe:

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu (dawniej Akademia Medyczna im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu)
• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu (dawniej Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu)
• Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu
• Akademia Sztuk Pięknych w Poznaniu
• Akademia Muzyczna w Poznaniu
• Politechnika Poznańska

Państwowe placówki naukowo-badawcze, m.in.:

• Instytut Zachodni im. Zygmunta Wojciechowskiego
• Biblioteka Kórnicka PAN
• Instytut Fizyki Molekularnej PAN
• Instytut Chemii Bioorganicznej PAN (wraz z Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym)
• Instytut Genetyki Człowieka PAN
• Instytut Genetyki Roślin PAN
• Centrum Badań Kosmicznych PAN, Obserwatorium Astrogeodynamiczne w Borowcu pod Poznaniem

[edytuj] Kultura

Poznań stanowi ważny punkt na mapie kulturalnej nie tylko Polski, ale i Europy. Wśród najważniejszych imprez cyklicznych o znaczeniu międzynarodowym należy wymienić organizowany w Poznaniu od 1952 roku Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego wraz z towarzyszącym mu od 1957 roku konkursem lutniczym, oraz organizowany od 1991 roku Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Malta".

Instytucje kulturalne w Poznaniu:

• Muzea w Poznaniu
• Teatry w Poznaniu
• Kina w Poznaniu
• Chóry w Poznaniu
• Galerie sztuki w Poznaniu
• Orkiestry w Poznaniu

[edytuj] Sport

W ubiegłym roku w stolicy Wielkopolski odbyło się 16 międzynarodowych imprez sportowych, m.in. Mistrzostwa Europy do lat 19 w piłce nożnej, Akademickie Mistrzostwa Świata w futsalu, Młodzieżowe Mistrzostwa Europy w Szermierce, Mistrzostwa Europy Weteranów w lekkiej atletyce. Poza tym, na poznańskim Torze Regatowym Malta cyklicznie odbywają się zawody Pucharu Świata, Mistrzostw Europy i Świata w wioślarstwie i kajakarstwie. Od 2005 w Poznaniu odbywa się międzynarodowy turniej piłki ręcznej Grundfos Cup. Na stałe do kalendarza tenisistów wpisał się Międzynarodowy Turniej Tenisowy Porsche Open. Od 2006 przez Poznań przebiega trasa Tour de Pologne. Poznań jest też jednym z miast-organizatorów Euro 2012.

[edytuj] Kluby i drużyny sportowe

Piłka nożna:

• Akademia Słowa Poznań - drużyna piłki nożnej halowej, grająca w I lidze futsalu,
• Atena Poznań - żeński klub piłkarski, występujący w I lidze piłki nożnej kobiet,
• KKS Lech Poznań - klub piłkarski, pięciokrotny Mistrz Polski, czterokrotny Zdobywca Pucharu Polski i trzykrotny Superpucharu Polski, kiedyś posiadający wiele sekcji, m.in koszykarską (jedenastokrotny MP)
• TS Olimpia Poznań - wielosekcyjny klub, znany głównie z rozwiązanej w 2005 roku seniorskiej sekcji piłkarskiej
• Polonia Poznań - klub grający w poznańskiej klasie okręgowej, pięciokrotny MP i czterokrotny Zdobywca PP w rugby
• Warta Poznań - klub rozgrywający swoje mecze w II lidze, dwukrotny Mistrz Polski, 1929 i 1947.
• TPS Winogrady Poznań - klub ligi okręgowej
• Poznaniak Poznań - klub klasy A
• Przemysław Poznań - klub klasy B

Koszykówka:

• AZS Poznań - wielosekcyjny klub sportowy przy UAM, głównie kojarzony z żeńska sekcją koszykówki (MP' 1978)
• KK Politechnika Poznańska - męski klub koszykarski, grający I lidze koszykówce mężczyzn

Hokej:

• Pocztowiec Poznań - wielosekcyjny klub, specjalizujący się hokeju na trawie (dziesięciokrotny MP) i hokeju halowym (jedenastokrotny MP i dwukrotny zwycięzca Pucharu Europy)
• PTH Poznań - amatorski klub hokeja na lodzie
• Grunwald Poznań - wielosekcyjny klub, kojarzony z hokejem na trawie (czternastokrotny MP) i hokejem w hali (dziewięciokrotny MP)

Kajakarstwo i Wioślarstwo:

• KW 04 Poznań - najstarszy klub wioślarski w Poznaniu, założony w 1904 roku
• TW Polonia - jeden z kilku poznańskich klubów wioślarskich
• Posnania Poznań - jeden z najstarszych poznańskich klubów sportowych, znany głównie ze sekcji kajakarskich, wioślarskich oraz rugby

Żużel:

• PSŻ Poznań - klub żużlowy założony w 2004 roku, obecnie występuje w I lidze

Łucznictwo:

• KS Leśnik - klub łuczniczy, jeden z najstarszych w Polsce, posiadający własne tory łucznicze przy ul. Piastowskiej
• KS Surma - klub posiadający własne tory łucznicze przy ul. Reymonta

Boks:

• PKB Poznań - Poznański Klub Bokserski

Inne:

• 1KFA - pierwsza drużyna futbolu amerykańskiego w Poznaniu, występująca w PLFA
• AZS AWF Poznań - multisekcyjny klub sportowy przy poznańskim AWFie
• MKS Dąbrówka Poznań - gimnastyka artystyczna, pływanie synchroniczne
• KS Energetyk Poznań - gimnastyka artystyczna, piłka siatkowa, kajakarstwo, lekkoatletyka
• KS Poznań - klub siatkarski mężczyzn, występująca w I lidze
• Kozły Poznań - drużyna futbolu amerykańskiego w Poznaniu, występująca w PLFA
• SSW Malta Poznań - wrotkarstwo

[edytuj] Kościoły i Związki Wyznaniowe

• Kościół Rzymskokatolicki

• Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny - cerkiew pw. św. Mikołaja, ul. Marcelińska 20

• Kościół Ewangelicko-Augsburski - Kościół Łaski Bożej, ul. Obozowa 5

• Ukraińska Cerkiew greckokatolicka - Parafia Greckokatolicka pw. Opieki Matki Bożej (nabożeństwa odbywają się w kościele rzymskokatolickim pw. Przenajświętszej Krwi Pana Jezusa), ul. Żydowska 1

• Kościół Zielonoświątkowy - zbór na ul. Grunwaldzkiej 55

• Kościół Polskokatolicki - Kościół św. Kazimierza, ul. Bydgoska 4b/2

• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego – zbór na ul.Zeylanda 11

• Kościół Chrześcijan Baptystów – Kaplica I Zboru Chrześcijan Baptystów "Wspólnota Nowego Narodzenia", Grunwaldzka 53

• Kościół Ewangelicko-Metodystyczny w RP – Kościół Świętego Krzyża w Poznaniu (ewangelicko-metodystyczny), ul. Ogrodowa 6

• Kościół Ewangelicko-Reformowany – niektóre spotkania odbywają się w zielonym pawilonie na terenie parafii kościoła Łaski Bożej przy ul. Obozowej 5

• Muzułmański Związek Religijny – dom modlitw, Al. Niepodległości 26

• Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP – Synagoga w Poznaniu, ul. Stawna 10

• Świadkowie Jehowy – sale królestwa: 28 Czerwca 1956 r. 273, ul. Sokoła 32

• Kościół Nowoapostolski - ul. Goździkowa 8

• Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich - ul. Wrocławska 5

• Bracia polscy - zbór

• Świecki Ruch Misyjny "Epifania" - zbór w Poznaniu, ul. Dziewińska 40

[edytuj] Panoramy miasta

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Raporty o stanie miasta
• praca zbiorowa, Poznań. Dzieje, ludzie kultura, Poznań 1953
• K. Malinowski (red.), Dziesięć wieków Poznania, t.1, Dzieje społeczno-gospodarcze, Poznań 1956
• praca zbiorowa, Poznań, Poznań 1958
• praca zbiorowa, Poznań. Zarys historii, Poznań 1963
• Cz. Łuczak, Życie społeczno-gospodarcze w Poznaniu 1815-1918, Poznań 1965
• J. Topolski (red.), Poznań. Zarys dziejów, Poznań 1973
• Zygmunt Boras, Książęta Piastowscy Wielkopolski, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1983
• Jerzy Topolski (red.), Dzieje Poznania, Wydawnictwo PWN, Warszawa - Poznań 1988
• Alfred Kaniecki, Dzieje miasta wodą pisane, Wydawnictwo Aquarius, Poznań 1993
• Witold Maisel (red.), Przywileje miasta Poznania XIII-XVIII wieku. Privilegia civitatis Posnaniensis saeculorum XIII-XVIII. Władze Miasta Poznania, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, Tom XXIV, Wydawnictwo PTPN, Poznań 1994
• Wojciech Stankowski, Wielkopolska, Wydawnictwo WSiP, Warszawa 1999
• praca zbiorowa Poznań, przewodnik po zabytkach i historii, pod red. Janusza Pazdera, Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2003
• Gotthold Rhode : Geschichte der Stadt Posen

[edytuj] Zobacz też

• twierdza Poznań
• Bambrzy
• gwara poznańska
• poznańscy przewodnicy
• poznańska legenda o skradzionych hostiach
• wieżowce w Poznaniu
• synagogi Poznania
• Dworzec Główny
• Poznański Szybki Tramwaj
• Ratajski Szybki Tramwaj
• 15 Pułk Ułanów Poznańskich
• mosty i wiadukty w Poznaniu

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Witryna internetowa miasta
• Poznań na Wikitravel

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi