Pyrrus

Z Wikipedii

Pomnik Pyrrusa w miejscowości Arta

Trasa bojowa Pyrrusa w Itali

Pyrrus (łac. Pyrrhus, gr. Πυρρός Pyrrhos, ognisty, rudy) (319-272 p.n.e.) – król Epiru od 306 p.n.e., jeden z najważniejszych przeciwników Rzymu podczas początków powstawania Imperium Rzymskiego. Ze względu na to, że niektóre bitwy wygrane przez Pyrrusa okupione były stratami niemożliwymi do uzupełnienia w warunkach wojny prowadzonej na obcym terytorium, od jego imienia powstało określenie pyrrusowe zwycięstwo.

[edytuj] Młodość

Pochodził z plemienia Mollossów, z którego wywodziła się większość królów Epiru. Około 316 p.n.e. jego ojciec Aeacides został zdetronizowany, młodego Pyrrusa zaadoptował król plemienia Taulanti, Glaukias. Został wybrany na króla Epiru w 306 p.n.e, jednakże zdetronizowany w 302 p.n.e., zbiegł do Egiptu. Uzyskawszy przychylność Ptolemeusza I, poślubił jego pasierbicę Antygonę i odzyskał władzę w Epirze. Od tej pory dążył do zbudowania pozycji mocarstwowej Epiru - podbił część Macedonii i Tesalię, dzięki małżeństwu z córką Agatoklesa uzyskał panowanie na wyspach Leukada i Korkyra (Korfu).

[edytuj] Konflikt z Rzymem

W roku 284 p.n.e. wyparty przez Lizymacha z Macedonii, skorzystał z wezwania Tarentejczyków, myśląc o stworzeniu potężnego państwa na zachodzie. Tarentejczycy popadli w konflikt z Rzymem. Pyrrus pobił wojska rzymskie pod Herakleą (280 p.n.e.) i pod Ausculum (279 p.n.e.), ale poniósł ogromne straty (stąd pyrrusowe zwycięstwo). Później pomagał Syrakuzanom w walce z Kartaginą i zdobył większą część Sycylii (278 p.n.e.). Wezwany na pomoc przez swoich sprzymierzeńców italskich wrócił do Italii. Spotkał się z armią konsularną dowodzoną przez Kuriusza Dentata pod Benewentem (275 p.n.e.), bitwa była nierozstrzygnięta. Powrócił następnie do Epiru, gdzie zaczął przygotowania do wojny z Macedonią. Zapragnął najpierw zapewnić sobie oparcie na Peloponezie. Po nieudanym oblężeniu Sparty i pogłoskach o nadciąganiu armii macedońskiej, otrzymał propozycję przezimowania w mieście Argos. Gdy znalazł się już pod murami tegoż miasta, mieszkańcy odmówili wpuszczenia jego armii w obręb murów, a na horyzoncie pojawiło się wojsko macedońskie Antygona Gonatasa. Nie pozostało mu nic innego, tylko szturm na miasto. Wraz ze swym wojskiem wszedł do Argos, gdzie natychmiast zaczęła się walka uliczna w wielkim tłoku. Widząc, co się dzieje, Pyrrus nakazał swemu synowi zburzyć część murów miasta, aby w ten sposób umożliwić odwrót. Niestety, na skutek pomyłki rozkaz przekręcono i zamiast zburzyć mury, Hellenos wszedł z resztą wojska do Argos powiększając i tak już wielki chaos. Pyrrus widząc ogromną, stłoczoną masę walczących ludzi próbował nawołać ich do odwrotu, ale było to bezskuteczne - gwar był taki, że żołnierze rozkazu nie słyszeli. W tej sytuacji Pyrrus chciał przynajmniej sam wydostać się z miasta. Po drodze został draśnięty włócznią, a zwracając sie ku napastnikowi, padł ogłuszony dachówką, którą rzuciła mu na głowę matka agrajczyka atakującego króla (według legendy rzuciła ją Demeter przybrawszy postać staruszki). Zapyros, najemnik Antygona poznał omdlałego króla Epiru, odciągnął go na bok, a gdy zobaczył, że zaczyna odzyskiwać przytomność, odciął mu mieczem głowę.

Przyczyną jego śmierci jest fakt, że władca hellenistyczny musiał niczym Aleksander walczyć w pierwszej linii, a nie kierować bitwą z tyłu, co powodowało zbędne ryzyko (śmierć wodza oznacza koniec bitwy, bo nie pozostaje nikt, kto by mógł płacić najemnikom). Był największym wodzem hellenistycznym, gruntownie wyszkolonym, świetnym taktykiem. Po jego śmierci Antygon wcielił resztę jego żołnierzy do swojej armii. Pyrrus pisał pamiętniki, ale żaden nie zachował się do dziś. Plutarch napisał jego biografię.

Zobacz też: wojna Rzymu z Tarentem i Pyrrusem