Starożytna Macedonia
Z Wikipedii
Starożytna Macedonia – antyczne królestwo na Półwyspie Bałkańskim, którego centrum obejmowało terytorium dzisiejszej Macedonii, północno-środkowej Grecji oraz południowo-zachodniej Bułgarii.
Starożytni Macedończycy byli spokrewnieni z Grekami, którzy jednak zaliczali ich do barbarzyńców. Mimo to dopuszczali Macedończyków do igrzysk olimpijskich. W odróżnieniu od większości greckich państw Macedonia była monarchią. Jako założyciela państwa wymienia się Perdikkasa I (ok. 700 p.n.e.), jednak większe znaczenie uzyskała Macedonia dopiero pod rządami Archelaosa I (413-399 p.n.e.).
Mocarstwową pozycję Macedonii ugruntował Filip II (panował w latach 359-336 p.n.e.), podporządkowując sobie Epir, podbijając m.in. znaczną część Tracji i niemal całą Grecję. Jego syn Aleksander Wielki przyłączył do królestwa ogromne imperium perskie. Po śmierci Aleksandra (323 p.n.e.) jego zdobycze zostały rozdzielone między wodzów macedońskiej armii (tzw. diadochów). Macedonia wraz z Grecją i krajami sąsiednimi przypadła Antypatrowi.
W końcu III w. p.n.e. król Filip V sprzymierzył się z Hannibalem przeciwko Rzymowi. Tytus Kwinkcjusz Flamininus pobił Filipa w 197 p.n.e. pod Kynoskefalaj i zmusił do zrzeczenia się hegemonii nad Grecją. W kolejnej wojnie Lucjusz Emiliusz Paulus Macedoński pokonał syna Filipa Perseusza pod Pydną (168 p.n.e.) i zdetronizował dynastię. Macedonia stała się rzymską prowincją. Przy podziale państwa rzymskiego w 395 została przyłączona do cesarstwa wschodniego. W VI w. do Macedonii wdarli się Słowianie.
Przez większość średniowiecza Macedonia wchodziła w skład cesarstwa bizantyjskiego, państwa serbskiego lub bułgarskiego. W XIV wieku znalazła się pod panowaniem Turków Osmańskich. W XIX i XX wieku stała się widownią krwawych zaburzeń przeciwko rządom osmańskim, organizowanych początkowo przez zamieszkałą w południowej części kraju ludność grecką, potem podsycanych przez Bułgarię. W pierwszej wojnie bałkańskiej (1912) została podzielona pomiędzy Serbię, Grecję i Bułgarię.
Achaea • Aegyptus • Africa • Alpes Cottiae • Alpes Maritimae • Alpes Poenninae • Arabia Petraea • Armenia Inferior • Asia • Baleares • Britannia • Bithynia • Cappadocia • Cilicia et Cyprus • Commagene • Corsica et Sardinia • Creta et Cyrenaica • Dacia • Dalmatia • Epirus • Galatia • Gallia Aquitania • Gallia Belgica • Gallia Lugdunensis • Gallia Narbonensis • Germania Inferior • Germania Superior • Hispania Baetica • Hispania Tarraconensis • Hispania Lusitania • Italia • Iudaea • Lycaonia • Lycia • Macedonia • Mauretania • Moesia • Noricum • Numidia • Osroene • Pannonia • Pamphylia • Pisidia • Pontus • Raetia • Sicilia • Sophene • Syria • Thracia
- Dalsze dzieje Macedonii zostały opisane w haśle Macedonia.
Bibliografia J. Rzepka Monarchia macedońska. Zgromadzenie i obywatelstwo u schyłku epoki klasycznej i w epoce hellenistycznej, Warszawa 2006 N.G.L. Hammond, Starożytna Macedonia, Początki, Dzieje, Instytucje, PIW; Warszawa; 1999,
