Rozkolce

Z Wikipedii

Rozkolce
Trzy przykładowe gatunki rozkolców, od lewej: Haustellum haustellum, Phyllonotus erythrostomus i Murec pecten
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	mięczaki
Gromada	ślimaki
Rząd	Neogastropoda
Rodzina	rozkolce
Nazwa systematyczna
Muricidae
da Costa, 1776
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Rozkolce (Muricidae) – rodzina ślimaków morskich.

[edytuj] Budowa

Rozkolce to bardzo liczna rodzina skupiająca blisko 400 gatunków podzielonych na około 20 rodzajów. Zamieszkują one wody morskie całego świata, od równika po umiarkowaną strefę klimatyczną (głównie dzielnica Indopacyfiku i Panamy).

Istnieje duża rozpiętość kształtów i wielkości. Muszle są przeważnie grubościenne, ze spiczastą skrętką. Powierzchnia zewnętrzna jest misternie pokryta kolcami, palmiastymi wyrostkami, guzami. Z reguły na powierzchni skrętki widać rozmieszczone w regularnych odstępach zgrubienia kolabralne (zgodne z kształtem linii wzrostu muszli) - ślady istnienia wcześniejszych ujść. W przeciwieństwie do rodziny Ranellidae, u których przypadają dwa takie zgrubienia na każdy skręt, rozkolce charakteryzują się obecnością co najmniej 3 zgrubień na skręcie. Ujście owalne lub w kształcie kropli, z wargami zaopatrzonymi w ząbki lub postrzępionymi. Czasami na wardze zewnętrznej mają wykształcony specjalny ząb służący do otwierania muszli małży. Wrzeciono zwykle gładkie, bez dodatkowych tworów. Kanał syfonalny szeroki i prawie zamknięty, długością może czasem przewyższać dwukrotnie pozostałą część muszli. Konchiolinowe wieczko jest brązowe, owalne lub w kształcie łezki, z zawiązkiem położonym blisko syfonu.

[edytuj] Ciekawostki

Niektóre gatunki śródziemnomorskie, jak np. Murex trunculus i Murex brandaris, produkują czerwony i fioletowy barwnik, używany w przeszłości do barwienia tkanin (tzw. purpura tyryjska). Wydzielony barwnik z początku o barwie żółtawej i zapachu rozkładającej się kapusty pod wpływem światła przybiera kolor lawendowy. Barwnik ten służy rozkolcom prawdopodobnie jako środek znieczulający, przydatny podczas polowań na małże i chitony. Noga ślimaków ma prosto ścięty przedni kraniec i zaokrąglony tył. Na głowie oprócz dwóch, niekiedy bardzo długich czułków z oczami u podstawy, znajduje się rozciągliwy ryjek. Rozkolce są mięsożerne. Głównym ich pożywieniem są krewetki, gąbki, małże, w muszlach których wiercą otwory, aby dostać się do środka. Sporadycznie zjadają padlinę. Są poważnymi szkodnikami hodowli ostryg, omułków i perłopławów. Żyją na piaszczystych lub mulistych dnach, między skałami i koralami strefy litoralnej. Niektóre rodzaje, np. rapana okazały się bardzo ekspansywne i po przeniesieniu przez człowieka w obce sobie akweny, szybko się tam rozmnożyły i stały się poważnym zagrożeniem dla wielu ekosystemów.