Roztocze Wschodnie

Z Wikipedii

Roztocze Wschodnie
Zasięg regionu w obrębie Polski
Megaregion	Pozaalpejska Europa Środkowa
Prowincja	Wyżyny Polskie
Podprowincja	Wyżyna Lubelsko-Lwowska
Makroregion	Roztocze
Mezoregion	Roztocze Wschodnie
Zajmowane jednostki administracyjne	Polska: - woj. lubelskie - woj. podkarpackie Ukraina

Roztocze Wschodnie (343.23), zwane też Roztoczem Południowym lub Roztoczem Rawskim – jeden z trzech mezoregionów Roztocza, najwyższa jego część. Przecięte w przybliżeniu na połowy granicą polsko-ukraińską; na Ukrainie sięgające po Lwów. Osiąga po polskiej stronie wysokości od 230 do 391,5 m n.p.m. a po ukraińskiej do 409 m n.p.m.

Spis treści

1 Położenie
2 Ukształtowanie terenu
3 Rzeki i potoki
4 Inne walory krajoznawcze Roztocza Wschodniego
5 Wykorzystane materiały:
6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Położenie

Mezoregion Roztocze Wschodnie jest jedną z trzech części makrogerionu Roztocze (343.2). Graniczy z Kotliną Pobuża (Równiną Bełską) na północnym wschodzie, Kotliną Sandomierską (Równiną Biłgorajską i Płaskowyżem Tarnogrodzkim) na południowym zachodzie, Wyżyną Lubelską (Roztoczem Środkowym) na północy oraz Wyżyną Podolską (na Ukrainie) na południowym wschodzie. Granicę z Roztoczem Środkowym można wyznaczyć wzdłuż obniżenia ciągnącego się od Lubyczy Królewskiej do Narola.

Roztocze Wschodnie ma unikalne położenie w Polsce (i Europie) w tym że leży pomiędzy dwoma megaregionami - Regionem Karpackim i Niżem Wschodnioeuropejskim (samo należąc do Pozaalpejskiej Europy Środkowej). Tak więc, podróżując z Horyńca-Zdroju do Hrebennego (niespełna 30 km) przecinamy aż 3 megaregiony.

[edytuj] Ukształtowanie terenu

Rzeźba terenu Roztocza Wschodniego charakteryzuje się rozległymi wierzchowinami, wzniesionymi 100-150 m. ponad dna otaczających je kotlin. Są one pozostałościami większych równin, uformowanymi w końcu trzeciorzędu i na początku czwartorzędu. Wierzchowiny pocięte są gęstą i skomplikowaną siecią dolin i wąwozów na odosobnione pagóry i płaskowyże. Innym, charakterystycznym elementem są ostańce, których największe zgrupowanie znajduje się w okolicy Huty Lubyckiej. Najwyższe wzniesienia po polskiej stronie Roztocza Wschodniego to Długi Goraj (391,5 m n.p.m.), Wielki Dział (390,4 m n.p.m.) i Krągły Goraj (388,7 m n.p.m.).

[edytuj] Rzeki i potoki

Nazwa Roztocze pochodzi od słowa roztocz, oznaczającego miejsce, w którym rozchodzą się potoki lub miejsce, w którym coś się rozlało. Roztocze Wschodnie, choć niewielkie obszarem, jest miejscem źródliskowym dla wielu rzeczek i potoków, płynących rzeczywiście w różne strony. Są to płynące na wschód do zlewni Bugu rzeczki Rata i Sołokija wraz z dopływami oraz płynące w kierunku Sanu Tanew z Wirową i dopływy Lubaczówki. Dzięki dużej zasobności wód podziemnych źródła mają dużą wydajność, nawet do 100 l/s, co powoduje, że potoki w górnych odcinkach nigdy nie zamarzają a zieloną roślinność można tu spotkać nawet podczas dużych mrozów. Na wielu potokach spotyka się szumiące wodospady.

[edytuj] Inne walory krajoznawcze Roztocza Wschodniego

Obszar styku kultur: polskiej, ruskiej (ukraińskiej) i żydowskiej. W jednych miejscowościach są cerkwie, w innych kościoły, niekiedy jedne i drugie.
Dobrze zachowane radzieckie schrony bojowe i inne umocnienia z czasów II wojny światowej, tzw. Linia Mołotowa.
Kamienne krzyże przydrożne i nagrobki, pochodzące z bruśnieńskiego ośrodka kamieniarskiego.
Stare kamieniołomy i małe miejsca pozyskiwania surowca skalnego, m.in. w Starym Bruśnie, Woli Wielkiej, Płazowie, Hucie Różanieckiej, na Górze Grochy
Opuszczone wsie, z których w latach 1945-1947 wysiedlono ludność ukraińską, zarośnięte lasem cmentarze.
Mała gęstość zaludnienia, 10-20 osób na 1 km2 (średnia w kraju to ponad 120).
Skrzemieniałe pnie drzew trzeciorzędowych w Siedliskach.
Grupy głazów wapiennych, m.in. Diabelskie Kamienie w Dahanach i Niedźwiedziach, Świątynia Słońca k. Nowin Horynieckich.
Dużo skamieniałości w skałach wapiennych (niewiele opracowań wymienia występowanie wapienia na Roztoczu).
Południoworoztoczański Park Krajobrazowy, ścieżki przyrodnicze: Bukowy Las k. Narola, Źródła Tanwi – Kobyle Jezioro i inne.

[edytuj] Wykorzystane materiały:

Paweł Wład, Marek Wiśniewski – Roztocze Wschodnie, Wydawnictwo Naukowe, Turystyczne i Edukacyjne, Mielec 2004
Mapa Roztocze Wschodnie, 1:60000, Wydawnictwo Naukowe, Turystyczne i Edukacyjne, Mielec 2005