Runowo Krajeńskie
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach. |
 |
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: poprawić styl - z gazetowego na encyklopedyczny. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
Współrzędne: 53°20' N 17°27' E
| Runowo Krajeńskie | |
| Województwo | kujawsko-pomorskie |
| Powiat | sępoleński |
| Gmina | Więcbork |
| Położenie | 53° 20' N 17° 27' E |
| Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności |
800 |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
52 |
| Kod pocztowy | 89-421 |
| Tablice rejestracyjne | CSE |
|
Położenie na mapie Polski
  Runowo Krajeńskie
|
|
Runowo Krajeńskie – wieś krajeńska w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Więcbork. Wieś położona przy jeziorach Runowskim Dużym i Runowskim Małym.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Spis treści |
[edytuj] Historia
[edytuj] Początki
Najstarsze zapisy z 1325 r. informują, że Runowo należało do cystersów z Byszewa. Potem miejscowość przeszła w ręce rodziny Orzelskich. Fundatorem renesansowego dworku w Runowie z przełomu XVI/XVII w. był Jan Orzelski. Najmłodsza jego córka – Izabela została żoną Mikołaja Działyńskiego, podkomorzego dobrzyńskiego. W ten sposób Runowo przeszło w późniejszym okresie w posiadanie Działyńskich.
[edytuj] Szkolnictwo
[edytuj] Zabór pruski
Historia Szkoły Podstawowej w Runowie Krajeńskim sięga XIX wieku - okresu kiedy tereny Krajny były pod zaborem pruskim. Do wybuchu I wojny światowej językiem wykładowym był niemiecki. Istniały dwie szkoły:
- I oddział – mieścił się w miejscu obecnej szkoły
- II oddział – mieścił się w miejscu obecnego przedszkola.
[edytuj] XX-lecie międzywojenne
Zaraz po wojnie istniała szkoła rzymsko–katolicka, a później powszechna. Od 1918 aż po II wojnę światową kierownikiem szkoły był działacz społeczno-kulturalny wsi Jan Figurski. Szkoła tego okresu to nauczanie polsko-niemieckie. Liczba uczniów w tych latach wahała się w granicach 180-190.
[edytuj] II wojna światowa
W pierwszych dniach okupacji kierownikiem szkoły z polecenia władz hitlerowskich został Rudolf Schmidt, który prowadził w szkole zaciętą hitleryzację i germanizację. Do szkoły mogli uczęszczać tylko ci, którzy urodzili się na Pomorzu, pozbawione były nauki dzieci ludzi przybyłych z Kongresówki. Polacy w czasie okupacji uczyli się w budynku obecnego przedszkola, natomiast Niemcy w budynku obecnej szkoły. W 1945 szkoła zamieniła się w szpital polowy Armii Czerwonej.
[edytuj] Czasy polskie
11 kwietnia 1945 roku młodzież polska na nowo zaczęła uczyć się w języku. W dniu otwarcia placówki zgłosiło się 146 ochotników. Były to dzieci w wieku 7-15 lat. Po zbadaniu poziomu umysłowego podzielono dzieci na cztery klasy. Rok 1951 był trudnym okresem dla szkoły. W styczniu tegoż roku spalił się budynek szkoły. Z powodu zaistniałych trudności dzieci uczyły się w budynku obecnego przedszkola. W tym okresie w szkole odbywały się uroczystości zgodne z panującym wówczas ustrojem, promujące przyjaźń polsko–radziecką. Około 1960 uczęszczało do szkoły 130 dzieci, w tym uczniowie dochodzący z Borzyszkowa do klas VI–VII. Zorganizowano szkołę dla pracujących stopnia podstawowego. Rozpoczęto starania o przywrócenie budynku resortowi oświaty. Po 1966 podjęto prace przy rozbudowie szkoły. W pracach pomagali rodzice, społeczeństwo i młodzież szkolna. Już 2 września 1967 dokonano uroczystego otwarcia nowego budynku szkoły. Przeprowadzano liczne zawody szkolne i międzyszkolne. Zapraszano do szkoły teatrzyki, organizowano koncerty Filharmonii Bydgoskiej. Rozwinięte były dość powszechne czyny społeczne: sadzenie drzewek i krzewów, stacja kolejowa PKP w Borzyszkowie, droga z Borzyszkowa do Czarmunia.
25 kwietnia 2003, zgodnie z uchwałą Rady Miejskiej w Więcborku, nadano szkole imiona Elżbiety i Jana Orzelskich.
[edytuj] Zabytki
- Pałac w Runowie zbudowany w 1595 r. przez Jana Hr Orzelskiego przebudowany w 1860 r. na styl neorenesansowy. Zespół pałacowo-parkowym to pow. 18 ha. wraz z jeziorem pałacowym Runowskim Mniejszym. Obecnie mieści się tam ekskluzywny hotel i restauracja.
- Kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem Trójcy Świętej z 1606 -1607.
- Pałac Prezydenta II RP Ignacego Mościckiego z 1912 r.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi
- Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
