Ruska Trójca

Z Wikipedii

Ruska Trójca - ugrupowanie społeczno-kulturalne, założone we Lwowie przez trzech młodych, oświeconych Rusinów: Markijana Szaszkiewycza, Iwana Wahylewycza i Jakiwa Hołowackiego w 1833.

Studiowali oni w greckokatolickim Seminarium Duchownym, mieszczącym się w zabudowaniach cerkwi Św. Ducha we Lwowie. Oprócz działalności badawczej, literackiej i publicystycznej wydali almanach Rusałka Dnistrowaja, który drukowany był na Węgrzech, aby ominąć cenzurę.

Działalność "Ruskiej Trójcy" miała duże znaczenie dla obudzenia i wzrostu ukraińskiej świadomości narodowej i rozwoju języka ukraińskiego.

Pierwsze działania w tym kierunku podjął Szaszkewycz. Pod wpływem literatury ukraińskiej zza kordonu, z zaboru rosyjskiego, stał się świadomym Ukraińcem. Wkrótce zbliżyli się do niego dwaj inni studenci lwowscy, to jest Hołowacki i Wahyłewicz, i wspólnie zaczęli pracę nad stworzeniem języka i literatury ukraińskiej. Weszli też w kontakt z działaczami słowiańskimi innych krajów monarchii, a sami pod ich wpływem zaczęli zbierać pieśni, legendy i dokumenty historyczne.

Pierwszym zagadnieniem była sprawa alfabetu. Właśnie wtedy Wacław Zaleski wydał Pieśni polskie i ruskie ludu galicyjskiego (1833), oczywiście w alfabecie łacińskim. Przeciw temu wystąpił Szaszkewicz wydając w 1836 broszurę pt. Azbuka i abecadło, gdzie postulował używanie cyrylicy. Broszura, wydana w Przemyślu, była odpowiedzią na artykuł Józefa Łozińskiego, ogłoszony w 1834 w „Rozmaitościach Lwowskich" pt. O wprowadzeniu abecadła polskiego do piśmiennictwa ruskiego.

Polemika ta ma wielkie znaczenie, ponieważ Szaszkewiczowi wyraźnie szło tu o zachowanie odrębności narodowej, gdyż alfabet łaciński, jak mu się zdawało, groził utonięciem w morzu polskiej kultury, polskiej literatury owego czasu, która skądinąd fascynowała tych młodych Ukraińców.

Młodzi ludzie pracując nad wytworzeniem języka literackiego szukali podstawy w mowie ludu. Sami pisali i zbierali pieśni ludowe.

Korzystając ze wskazówek Kollara, Śafarika, Havlićka, tłumaczyli Rękopis królodworski, drukowali nawet swoje pisma w Czechach. W Galicji przebywał w tym czasie jako urzędnik Karel V. Zap — Czech, literat, zbieracz pieśni ludowych, mający bliskie stosunki z budzicielami czeskimi. Wszedł on w środowisko młodych Ukraińców galicyjskich i pomagał im w kontaktach z Pragą. Zresztą Hołowacki był uczniem Kollara w czasie swego pobytu na uniwersytecie w Peszcie, prowadził korespondencję nie tylko z nim, ale i z Safarikiem, który niemało przyczynił się do ułatwienia prac Ruskiej Trójcy.

[edytuj] Literatura

• Włodzimierz Mokry - "Ruska Trójca. Karta z dziejów życia literackiego Ukraińców w Galicji w pierwszej połowie XIX wieku", Kraków 1997, ISBN 83-905-2803-7

To jest tylko zalążek artykułu związanego ze Lwowem. Jeśli możesz, rozbuduj go.