Ryszard Gansiniec

Z Wikipedii

Ryszard Gansiniec, także Ganszyniec (ur. 6 marca 1888 w Siemianowicach Śląskich, zm. 8 marca 1958 w Krakowie), polski historyk kultury, profesor uniwersytetów Poznańskiego, Lwowskiego, Wrocławskiego i Jagiellońskiego, członek PAU.

Był synem Ignacego Gansińca (maszynista hutniczy) i Elżbiety z domu Grabiger; kształcił się w gimnazjach w Nysie i Moedlingu koło Wiednia. W 1908 podjął studia teologiczne w Seminarium Duchownym w Wiedniu (przerwał je w 1910), następnie studiował filologię klasyczną i germanistykę na uniwersytetach w Münster i Berlinie (1911-1915). W latach 1915-1918 odbył przymusową służbę wojskową w armii pruskiej. W 1917 na uniwersytecie berlińskim obronił doktorat na podstawie pracy De Agathodaemone.

W 1914 podjął pracę jako asystent w Museum für Völkerkunde w Berlinie; od 1915, niezależnie od służby wojskowej, był pracownikiem naukowym Katedry Filologii Klasycznej Uniwersytetu Warszawskiego. Zorganizował bibliotekę filologiczną UW; utracił pracę w 1917 ze względu na zbyt życzliwy stosunek do polskiej młodzieży patriotycznej. W 1919 został profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Poznańskiego i objął I Katedrę Filologii Klasycznej; rok później przeniósł się na Uniwersytet Lwowski, gdzie również został kierownikiem I Katedry Filologii Klasycznej oraz profesorem zwyczajnym. W latach 1930-1939 był właścicielem prywatnej drukarni we Lwowie. Jako ochotnik w stopniu szeregowego piechoty wziął udział w wojnie obronnej 1939; powrócił następnie do pracy na uniwersytecie (już pod nazwą Uniwersytet im. Iwana Franki), gdzie nadal kierował Katedrą Filologii Klasycznej. Od 1941 pracował jako murarz i urzędnik w Chłodni Lwowskiej. Wraz z polskimi mieszkańcami, instytucjami naukowymi, kulturalnymi i kościelnymi, zmuszonymi przez sowietów do ekspatriacji, opuścił Lwów w 1946, udając się do Wrocławia.

Po wojnie został profesorem i kierownikiem III Katedry Filologii Klasycznej Uniwersytetu Wrocławskiego (1946-1948); w 1948 przeniósł się na Uniwersytet Jagielloński, gdzie objął kierownictwo Zakładu Kultury Antycznej przy I Katedrze Filologii Klasycznej. W latach 1952-1955 kierował I Katedrą Filologii Klasycznej; później był kierownikiem Zakładu Filologii Greckiej przy Katedrze Filologii Klasycznej. Przez kilkadziesiąt lat pracy dydaktycznej prowadził wykłady z hellenistyki, religioznawstwa, dziejów humanistyki polskiej, historii literatury łacińskiej i greckiej. Od 1945 członek-korespondent, od 1951 członek czynny PAU; w latach 1950-1952 przewodniczył Komisji Filologicznej PAU. Od 1921 był członkiem czynnym Towarzystwa Naukowego we Lwowie.

Przygotował wydanie dzieł wszystkich Horacego (1937) oraz Eneidy Wergiliusza (1938), a wspólnie z Aleksandrem Birkenmajerem, Stefanem Kubicą i Witoldem Taszyckim Psałterz floriański łacińsko-polsko-niemiecki (1939). Kierował również edycją kilku serii wydawniczych - "Biblioteka Filomaty", "Przekłady pisarzy greckich i łacińskich", "Zbiór pisarzy polsko-łacińskich", "Scriptores Latini et Graece". Prowadził badania nad życiem i twórczością m.in. Macieja Sarbiewskiego, Andrzeja Krzyckiego, Jana Dantyszka i Klemensa Janickiego. Interesował się działalnością Mikołaja Kopernika jako lekarza i wykładowcy w Rzymie, przygotował krytyczne opracowanie tekstu De revolutionibus orbium coelestium. Zbadał warsztat naukowy i literacki dominikanina Mikołaja z Polski, nadwornego lekarza Leszka Czarnego, na podstawie czego omówił poziom nauk lekarskich w średniowiecznej Polsce. Określił czas powstania nagrobka i epitafium Bolesława Chrobrego na lata 40. XIV wieku. Analizował dawną polsko-łacińską epistolografię miłosną.

Współpracował z szeregiem periodyków, m.in. wydawanym przez Akademię Pruską "Corpus Medicorum" (1912-1915), z "Realencyklopedie der class. Altertumswissenschaft" (1915, autor 35 haseł), z "Przeglądem Humanistycznym", "Eos", "Hermaion", "Eus Supplementa", "Kwartalnikiem Klasycznym",

Założył i wydawał Filomatę, Palaestrę, Przegląd Klasyczny.

Ogłosił wiele prac naukowych, m.in.:

Hippolytos Capitel gegen die Magier Refutatio (1913)
Die biologische Grundlage der jonischen Philosophie (1920)
Brata Mikołaja z Polski pisma lekarskie (1920)
Studien zu den Kyraniden I-IV (1920-1923)
Der Ursprung der Zehngebotafeln (1920)
Pas magiczny (1922)
Aphrodite epitragia (1923)
Aristoteles quid de tragoediae comoediaque primordiis docuerit (1924)
Pierścień w wierzeniach ludowych starożytnych i średniowiecznych (1924)
Polskie listy miłosne dawnych czasów (1925)
Bibliografia horatiańska (1935)
Nagrobek Bolesława Wielkiego (1951)
Istota prozodii (1952)
Powstanie średniowiecznej prozy łacińskiej rytmicznej i rymowanej (1952)
"Metrificale" Marka z Opatowca oraz inne traktaty gramatyczne XIV i XV wieku (1960)