Sianki

Z Wikipedii

Współrzędne: 49°01'09" N 22°53'23" E49.0191667 22.8897222 (Sianki)


Sianki^[1]
Województwo	podkarpackie
Powiat	bieszczadzki
Gmina	Lutowiska
Położenie	49° 01' 09'' N 22° 53' 23'' E
Liczba mieszkańców • liczba ludności	kilkadziesiąt osób po stronie UA
Położenie na mapie Polski Sianki^[1]

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Grobowiec Stroińskich na cmentarzu w Siankach

Sianki (ukr. Сянки) – nieistniejąca już na terenie Polski miejscowość, formalnie położona nad Sanem w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Lutowiska, leżąca nad rzeką San na obszarze Bieszczadzkiego Parku Narodowego.

Polska część jest od 1945 roku kompletnie wyludniona, natomiast po stronie ukraińskiej (Сянки) obecnie znajduje się około 100 domów i ważna stacja kolejowa na linii Użhorod-Lwów.

[edytuj] Historia

Wieś lokowana na prawie wołoskim w 1560 roku przez ród Kmitów. Właścicielami oprócz Piotra Kmity , od 1553 r. była Barbara Kmita, w 1580 r. - rodzina Tarłów. W 1589 r. - Jadwiga Tarło, a w 1663 r. - własność wspólna Zatwarnickich, Czarnieckich, Grochowskich. Od początku XVIII w. do 1939 r. - rodzina Stroińskich i tu znajduje się ich grobowiec.

Do roku 1918 położona w powiecie turczańskim w austriackiej prowincji Galicja, 14 km od miejscowości Borynia, na granicy węgierskiej. Graniczyła z wsiami Beniowa, Sokoliki, Tarnawa Wyżna, Tureczki Wyżne, Butelka Wyżna, Jaworów i Użok. W roku 1880 wieś liczyła 355 mieszkańców, oraz 50 domów, zamieszkana była przez Polaków, Rusinów, Żydów i Niemców. W Siankach znajdował się także kościół i dwie drewniane cerkwie, obydwie pod wezwaniem św. Stefana. Parafia katolicka znajdowała się w Turce, unicka w Beniowej. W końcu lat dwudziestych Sianki odwiedził Józef Piłsudski wędrując także z dziećmi na Opołonek, do Skały Dobosza.

Przed II wojną światową wieś była znanym ośrodkiem narciarskim. Po 17 września 1939 roku przez wieś przebiegała granica między Niemcami a ZSRR. Po roku 1952 wieś została podzielona między Polskę a radziecką Ukrainę. .

W 1921 Sianki liczyły jeszcze 788 mieszkańców (spis powszechny z 1931 podawał 889), wśród których 62% stanowili grekokatolicy.

W polskich Siankach zachowały się do dnia dzisiejszego grobowce Klary z Kalinowskich (zm. 186?) i Franciszka(zm. 1893) Stroińskich – przedwojennych właścicieli tych dóbr. Obecnie jest to tzw. obręb geodezyjny, leżący w obrębie Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery "Karpaty Wschodnie". W 1993 r. rekonstruowano mury kaplicy.

Niedaleko od granicy Polski i Ukrainy w Siankach ma swoje źródło rzeka San. Na samej granicy przy znaku granicznym 224 stoi ukraiński obelisk błędnie informujący, iż jest to źródło Sanu (w rzeczywistości to źródło pierwszego lewego dopływu Sanu). Na obelisku znajdują się koordynaty punktu będącego rzeczywistym źródłem Sanu oddalonym na południowy zachód o ok. 200 m stąd (49°00'10" N 22°52'30" E).

Po stronie ukraińskiej planuje się utworzenie ośrodka sportowego dla ukraińskich paraolimpijczyków. Na początku lat 90. XX wieku, 150 m od Sanu, po stronie ukraińskiej, umieszczono 32 żelbetonowe kontenery z toksycznymi substancjami (17 ton substancji). Kilka z nich przecieka, a trucizna spływa do Sanu. Strona ukraińska zadeklarowała usunięcie kontenerów do 2009 roku.^[2]

[edytuj] Znane osoby związane z wsią

Abraham Messer (1886-1931) – malarz realista, absolwent krakowskiej ASP
Zygmunt Messer (1885-1941) – rzeźbiarz, absolwent krakowskiej ASP
Emanuel Messer (?-1970) – syn Zygmunta, malarz

[edytuj] Przypisy

↑ Podane współrzędne odnoszą się wyłącznie do pozostałości Sianek po polskiej stronie granicy
↑ Ralacja telewizyjna TVP1 z 20 października 2006 w cyklu "Na celowniku" o godz. 17:20

[edytuj] Demografia

1921 Sianki zamieszkiwało 788 osób (w 117 domach mieszkalnych):
- 488 wyznania greckokatolickiego
- 177 wyznania rzymskokatolickiego
- 119 wyznania mojżeszowego
1938 – 1476 osób (w 193 domach mieszkalnych)