Sputnik 3

Z Wikipedii

Sputnik 3

Inne nazwy	Obiekt D nr 2, ISZ 3, 1958 Delta 2
Zaangażowani	ZSRR
Indeks COSPAR	1958-004B
Rakieta nośna	Sputnik 8A91
Miejsce startu	Bajkonur, Kazachstan
Orbita (docelowa, początkowa)
Perygeum	217 km
Apogeum	1864 km
Okres obiegu	105,9 min
Nachylenie	65,18°
Czas trwania
Początek misji	15 maja 1958 (07:12 GMT)
Powrót do atmosfery	6 kwietnia 1960
Wymiary
Wymiary	śr. 1,7 m; wys. 3,57 m
Masa całkowita	1327 kg

Sputnik 3 - trzeci radziecki statek kosmiczny. Członek serii Sputnik. Pierwsze automatyczne obserwatorium astrofizyczne. Dwanaście pokładowych instrumentów wykonywało badania z zakresu astronomii, geofizyki, biologii i fizyki przestrzeni kosmicznej. Sputnik 3 potwierdził odkrycie zewnętrznych pasów radiacyjnych Ziemi. Z powodu wadliwego rejestratora, nie wykrył pasów Van Allena. Gdyby nie doszło do opóźnień w jego budowie, byłby pierwszym sztucznym satelitą Ziemi.

[edytuj] Opis misji

Historia Sputnika 3 zaczyna się 16 maja 1952, kiedy to zostaje uchwalony Międzynarodowy Rok Geofizyki.

30 stycznia 1956 Komitet Centralny Partii Komunistycznej i Rada Ministrów ZSRR wydaje dekret nr 149882, p.t. O budowie sztucznego satelity, Obiekt D. Biuro konstrukcyjne OKB-1 zakończyło wstępne projekty dotyczące satelity. W tym samym czasie 4. Instytut Badań Naukowych Ministerstwa Obrony ukończył plany naziemnego systemu kontroli KIK.

3 września 1956 dekretem 1241-632 powołano do życia Kompleks Kontrolno - Pomiarowy, złożony z systemów śledzenia Obrony Powietrznej i Wojsk Rakietowych. Wykorzystywał on nowy system śledzenia satelitów KIK. W centrum pracowało 680 żołnierzy i 151 cywilów. Tego samego dnia wydano rządowe pozwolenie na realizację misji Sputnika 3, Zatwierdzenie wstępnych planów Obiektu D. Prawie półtorej tonowy satelita miał zostać wystrzelony nowym pociskiem ICBM R-7, jako pierwszy radziecki satelita i wkład ZSRR w Międzynarodowy Rok Geofizyki.

30 września ustalono pierwszy oficjalny plan sowieckich lotów kosmicznych. Do 1958 roku miano wysłać satelitę o masie 1,8 - 2,5 tony; do 1964 miał się odbyć trwający tydzień załogowy lot kosmiczny; do 1970 miano wysłać pierwszego satelitę wywiadowczego; również do 1970 miała powstać rakieta o udźwigu 12 ton; bez daty granicznej zaplanowano powstanie rakiety o udźwigu 100 ton zdolnej wysłać 2-3 ludzi na Księżyc.

Ponieważ R-7 był gotowy wcześniej niż satelita, więc Sputnik 1 i Sputnik 2 zostały wyniesione w pierwszej kolejności.

Sputnik 3 potwierdził obserwacje amerykańskich satelitów Explorer 1, Explorer 3, które odkryły, że Ziemię otaczają pasy radiacyjne (zewnętrzne).

Statek pozostawał na orbicie do 6 kwietnia 1960.

Udaną misję Sputnika 3 poprzedziła nieudana próba wystrzelenia rakiety z satelitą. Rakieta eksplodowała w 88 sekundzie wraz z ładunkiem. Rosjanie mieli jednak przygotowaną drugą rakietę wraz z satelitą, którego znamy jako Sputnik 3.

Użycie zapasowego statku mogły mieć wpływ na to, że to amerykański Explorer 1 a nie Sputnik 3 odkrył pasy radiacyjne van Allena. Sputnik 3 zarejestrował obecność tych pasów, ale z powodu uszkodzonego rejestratora ZSRR nie mogła odebrać tych danych. Sputnik 3 wchodził w pasy będąc niewidocznym dla rosyjskich stacji naziemnych.

Wiele lat po misji Sputnika 3, część rosyjskich naukowców zaczęła twierdzić, że Korolow zdecydował się na wysłanie zapasowego statku (znanego nam jako Sputnik 3) wiedząc, że jego rejestrator jest niesprawny. Testy przed startem wskazywały ponoć, że magnetyczny rejestrator taśmowy nie działa poprawnie. Aleksiej Bogomołow, z OKB MEI, odpowiedzialny za system telemetrii i rejestrator, zapewne nie chcąc opóźniać ważnego dla Partii Komunistycznej startu, twierdził, że to rejestrator będzie działał poprawnie, a odnotowane błędy to działanie czynników elektromagnetycznych pochodzących z miejsca testów. Możliwe, że naciski z Kremla zmusiły Korolowa do przyjęcia tego wytłumaczenia mimo, że pozostali inżynierowie odnosili się do wytłumaczenia bardzo sceptycznie. Kreml chciał prawdopodobnie zsynchronizować start Sputnika 3 z wyborami we Włoszech (25 maja 1958), myśląc że taki pokaz siły wspomoże Włoską Partię Komunistyczną.

[edytuj] Ładunek

Instrumenty naukowe zbierały dane o ciśnieniu i składzie górnych warstw atmosfery, koncentracji cząstek naładowanych, promieniowaniu kosmicznym, polu magnetycznym i elektrycznym oraz mikrometeorodiach.

Magnetometr typu fluxgate
Scyntylacyjny detektor elektronów o energiach powyżej 10 k eV
Scyntylacyjny detektor protonów
Miernik ciśnienia magnetycznego
Miernik ciśnienia jonizacji
Pułapki jonów
Miernik pola elektrycznego
Spektrometr masowy
Eksperyment ciężkich jąder promieniowania kosmicznych
Detektor promieniowania kosmicznego
Detektor mikrometeroidów
Eksperyment dopplerowskiego badania elektronów jonosfery, pracujący na częstotliwościach 20 MHz, 40 MHz i 60 MHz
System łączności i kierowania KIK:
- System radarowego namierzania i śledzenia Binokl-D, pracujący w paśmie centymetrowym (SHF - między 3 a 30 GHz) wraz z transponderem Fakel-S (prawdopodobnie pracującym w paśmie S, między 2,6 a 3,95 GHz)
- System namierzania i śledzenia z interferometrem Irtisz-D, pracujący w paśmie decymetrowym, ok. 1 GHz
- System telemetrii Tral-D, pracujący prawdopodobnie na częstotliowści 66 MHz.
- System przyjmowania radiokoment RVD
- Radionadajnik telemetrii Majak pracująca na częstotliwości 20,005 MHz, nadająca telegraficzny sygnał o długości między 150 a 300 milisekund.