Talerze perkusyjne
Z Wikipedii
Talerze perkusyjne lub talerze, czynele, blachy - instrumenty z grupy idiofonów o nieokreślonej wysokości dźwięku, wykorzystywane w różnych rodzajach orkiestr i zestawie perkusyjnym.
Są to zwykle cienkie, okrągłe dyski, z uwypukleniem biegnącym koncentrycznie (wyjątek: talerz china). Wykonane są głównie ze stopów brązu, mosiądzu czy nawet nowego srebra. Występują w różnej średnicy i grubości. Gra polega na uderzaniu pojedynczego talerza pałkami perkusyjnymi lub też zderzaniu o siebie dwóch talerzy (np. hi-hat w zestawie perkusyjnym). Umieszczane są na statywach bądź trzymane są w rękach.
Talerze perkusyjne pochodzą od czyneli - tradycyjnych instrumentów używanych w Indiach i Bangladeszu (znane są tam jako karatale). W Europie znane są od średniowiecza.
Spis treści |
[edytuj] Budowa talerza
W talerzu perkusyjnym wyróżnia się poszczególne elementy: główkę (dzwonek, kopułkę), łuk oraz krawędź. Jego charakterystyka polega na poszczególnych parametrach:
- rozmiar główki - wysokość dźwięku, głośność
- ciężar (grubość) - głośność i ogólne brzmienie
- profil (różnica między szczytem główki a krawędzią) - wysokość dźwięku
- rozmiar (średnica) - głośność i wydźwięk (wybrzmienie)
- artykulacja
Panuje tutaj zasada, że im wyższy parametr talerza, tym wyższa wartość cechy, na którą wpływa.
[edytuj] Podział talerzy
Talerze perkusyjne dzieli się według kilku kategorii.
[edytuj] Podział ze względu na budowę
[edytuj] Podział ze względu na grubość
Grubość talerza ma kluczowy wpływ na brzmienie. Talerze grube trudniej wzbudzić, ale też dłużej wybrzmiewają. Wyróżniamy następujące grubości (od najcieńszej).
- paperthin
- thin
- medium thin
- medium
- medium heavy
- heavy
[edytuj] Podział ze względu na budulec
Dużą rolę w brzmieniu talerza odgrywa materiał z którego jest on wykonany. Talerze najgorsze jakościowo produkuje się z mosiądzu. Jest to materiał który jest wykorzystywany jedynie w budżetowych seriach talerzy. Z brązu B8 produkuje się talerze ze średniej półki cenowej i jakościowej. Talerze zawodowe produkuje się z brązu B20. Ponadto firma Meinl używa do produkcji talerzy jeszcze pośrednich gatunków brązu : B12 i B18
[edytuj] Podział ze względu na wykonanie
Talerze są produkowane na 2 sposoby: ręcznie i maszynowo. Talerze wykonywane ręcznie są zazwyczaj droższe i bardziej cenione przez perkusistów. Talerze ręcznie robione mają również swój niepowtarzalny charakter, nie ma przecież dwóch identycznie brzmiących talerzy. Talerze takie są produkowane między innymi przez: Istanbul Agop, Istanbul Mehmet, Meinl, Zildjian i Sabian.
Talerze wykonywane maszynowo to zdecydowana większość produkowanych dziś talerzy. Maszynowo są wyrabiane zarówno serie budżetowe jak i profesjonalne. Talerze nie różnią się brzmieniem pomiędzy talerzami z tej samej formuły i o tym samym rozmiarze. Talerze takie są wyrabiane między innhmi przez: Zildjian, Meinl, Sabian, Orion Cymbals.
[edytuj] Technika gry
Oprócz najbardziej znanej techniki gry (uderzenie), talerze często wykorzystuje się by uzyskać niekonwencjonalny środek wyrazu. Gra smyczkiem pocierającym krawędź instrumentu dla uzyskania długo wybrzmiewających rewerbacji lub nawet alikwotycznych melodii.
Gra czubkiem drewnianej (lub gumowej) pałki trzymanej pionowo względem powierzchni wykorzystując tarcie wynikiem którego dźwięk ma wysokie częstotliwości zawierające wysokie (pojedyncze lub złożone) dźwięki harmoniczne.
