Timbuktu

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy miasta w Mali. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.

Współrzędne: 16°46'24" N 2°59'58" W16.7733333 -2.9994444 (Timbuktu)


Timbuktu
Państwo	Mali
Region	Timbuktu
Położenie	16° 46' 24 '' N 2° 59' 58 '' W
Wysokość	263 m n.p.m.
Ludność (2004) • liczba ludności	35 900
Miasta partnerskie	Chemnitz Tempe
Położenie na mapie kraju Timbuktu
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Plan Timbuktu z 1855

Timbuktu (songhaj: Tumbutu, fr. Tombouctou) - miasto w Mali, nad rzeką Niger, założone prawdopodobnie na przełomie XI i XII wieku, zamieszkiwane przez 35 900 osób (2004). Jest stolicą regionu Timbuktu, jednego z siedmiu regionów administracyjnych Mali.

Przez wieki Timbuktu stanowiło centrum intensywnej wymiany handlowej między Czarną Afryką a berberyjską i islamską Afryką Północną, a za jej pośrednictwem także z Europą. Ze względu na względną niedostępność miasta, upowszechnił się na poły mityczny obraz Timbuktu jako odległego i egzotycznego miejsca.

Timbuktu zostało założone jako sezonowa osada przez nomadyczny lud Tuaregów. Dzięki swemu korzystnemu położeniu na transsaharyjskich szlakach osada szybko się wzbogaciła. Przedmiotem handlu było złoto, kość słoniowa, niewolnicy, sól i inne towary. Timbuktu stanowiło główne miasto kilku średniowiecznych afrykańskich państw: Ghana, Mali i Songhaj. Jego złoty wiek przypada na XVI stulecie. Wówczas to legendy o bogactwach tego miasta zachęciły Europejczyków do odkrycia tej części Afryki. I to właśnie pojawienie się europejskich podróżników i handlarzy przyczyniło się do upadku miasta. Handel drogą morską stanowił o wiele lepszą alternatywę niż wędrówka przez Saharę - największą pustynię świata. Upadek pogłębił jeszcze najazd w 1591 Morysków, najemników na usługach sułtana Maroko. Przybywający ponownie w XIX w. podróżnicy z Europy mogli zobaczyć tylko niewielką wioskę z domami pobudowanymi z gliny.

W zbiorach prywatnych i publicznych bibliotek Timbuktu znajduje się 150 000 manuskryptów. Niektóre z nich pochodzą z XIII wieku. Naukowcy uważają, że pod piaskami Sahary spoczywają kolejne tysiące pism. Teksty te świadczą zarówno o bogactwie literackim, jak i naukowym regionu. Znajdują się wśród nich zarówno podręczniki do matematyki i astronomii oraz pisma traktujące o życiu społecznym i gospodarczym w Timbuktu podczas Złotego Wieku. Wówczas było ono centrum akademickim, na którego uczelnię, Sankore, uczęszczało 25 000 studentów.

RPA rozpoczęło inicjatywę o nazwie "Operation Timbuktu", w ramach którego buduje nową bibliotekę dla Instytutu Ahmeda Baby. W ratowaniu zbiorów pomagają też Stany Zjednoczone i Norwegia.

Ze względu na swoją znamienitą historię Timbuktu zostało w 1988 wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO