Wielka Emigracja
Z Wikipedii
Wielka Emigracja –wyjazd z kraju lub z jakiegoś regionu administracyjnego ludności na pobyt stały do innego kraju lub regionu. Ruch emigracyjny o podłożu patriotyczno-politycznym po upadku powstania listopadowego, jeden z największych ruchów emigracyjnych ówczesnej Europy. Do emigrantów należała głównie szlachta polska, żołnierze powstańczy, członkowie Rządu Narodowego, politycy, pisarze, artyści, inteligencja. W późniejszym czasie dołączyli do nich także inni uchodźcy, głównie z zaboru rosyjskiego. Ośrodkiem emigrantów była Francja (głównie Paryż), pomniejsze znajdowały się też w Saksonii, Belgii, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii. Wśród Polaków byli: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Józef Bem, książę Adam Jerzy Czartoryski, Ernest Malinowski i inni.
Główne ośrodki emigracji polskiej:
- Francja – ok.5 tys. ludzi; głównie Paryż i okolice
- Niemcy (Saksonia) – ok. 3 tys. ludzi; gł. Drezno, Lipsk
- Belgia (gł. Bruksela) – ok. 200 osób
- Anglia – ok.700 osób – gł. Londyn, wyspa Jersey
- Szwajcaria – ok. 50 osób
- Stany Zjednoczone
- również: Norwegia, Algieria i Turcja
Na Wielkiej Emigracji istniało wiele zrzeszeń, stowarzyszeń, instytucji i organizacji, takich jak:
- Towarzystwo Demokratyczne Polskie
- konserwatywny Hotel Lambert (od rezydencji księcia Adama Czartoryskiego, od lat 30. do 60. kierującego obozem)
- Komitet Narodowy Polski
- Gromady Ludu Polskiego
- Zemsta Ludu
- Młoda Polska
- Zjednoczenie Emigracji Polskiej
- Towarzystwo Litewskie i Ziem Ruskich
- Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryżu
- liceum polskie w Batignolles
- Biblioteka Polska
- liczne księgarnie i drukarnie
Głównym problemem politycznym Emigracji było ustosunkowanie się do upadku powstania listopadowego. Streszczało się to w odpowiadaniu kolejnych organizacji na trzy fundamentalne pytania: Dlaczego upadło powstanie? Co teraz? Czy jest sens jeszcze walczyć?
Wydawano wiele czasopism i periodyków, m.in.: Le Polonais, Kraj i Emigracja, Trzeci Maj, Czwarty Maja, Piąty Maja, Szósty Maja, Wiadomości Polskie, Pielgrzym Polski, Ideologia Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, Postęp, Demokrata Polski, Pismo TDP, Pszonka "Przegląd Dziejów Polski".
Z emigracją związani byli m.in. Fryderyk Chopin, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Cyprian Kamil Norwid, Joachim Lelewel, Maurycy Mochnacki, Seweryn Goszczyński, Jan Czyński.
Tradycję Wielkiej Emigracji podjęła po upadku powstania styczniowego tzw. młoda emigracja.
[edytuj] Bibliografia
- Robert Bielecki, Zarys rozproszenia Wielkiej Emigracji we Francji 1831-1837. Materiały z archiwów francuskich. Warszawa - Łódź, Państwowe Wydawnictwo Naukowe,1986, (368 s.)
- Lubomir Gadon, Z życia Polaków we Francyi : rzut oka na 50-letnie koleje Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu, 1832-1882
- Sławomir Kalembka, Wielka Emigracja 1831-1863. Toruń, Wyd. Adam Marszałek, 2003, (434 s.)
