Wodzisław (województwo świętokrzyskie)

Z Wikipedii

Współrzędne: 50°31'12" N 20°11'26" E

Wodzisław

Herb Wodzisławia

50° 31' 12'' N
20° 11' 26'' E

Liczba
mieszkańców
• liczba ludności

1100

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

28-330

Tablice rejestracyjne

TJE

Położenie na mapie Polski

Wodzisław

Kościół św. Marcina

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Wodzisław – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Wodzisław. Od około 1317 do 1869 miasto. Miejscowość jest siedzibą gminy Wodzisław.

[edytuj] Historia

Miasto powstało w XIV w. za panowania Władysława Łokietka. Początkowo nosiło ono nazwę Włodzisław. Dokładna data nadania Wodzisławowi praw miejskich nie jest znana ale przyjmuje się, że nastąpiło to ok. 1317 r. Wodzisław był własnością królewską. Wg. Janka z Czarnkowa 3 listopada 1370 r. umierający król Kazimierz Wielki w swoim testamencie zapisał miasto Zbigniewowi, Przedborowi i Pakosławowi, synom Zbigniewa. Nie ma pewności co do tego czy zapis ten został wykonany przez króla Ludwika i królową Elżbietę.

Ruiny synagogi

W XVI w. miasto które nosiło już współczesną nazwę Wodzisław należało do rodu Lanckorońskich nazywanych również Wodzisławskimi. W 1581 r. płaciło ono 16 florenów szosu od 3 łanów miejskich, 1 koła młyńskiego, 8 komorników, 2 krawców, 2 kuśnierzy, 4 tkaczów, 4 szewców, 2 kowali, 2 rzeźników, 1 kołodzieja, 1 bednarza, 1 miecznika, 1 balwierza oraz 4 piekarzy. Wodzisław był więc niewielką osadą o charakterze rzemieślniczym.

W 1551 r. dziedzic miasta oddał miejscowy kościół kalwinom. Funkcję pastora pełnił w Wodzisławiu Marcin Krowicki. Zbór zniósł kilkadziesiąt lat później Samuel Lanckoroński, który nawrócił się na katolicyzm. Ufundował on nowy, murowany kościół katolicki pw. św. Marcina. W tym samym czasie w miasteczku zaczęła się osiedlać ludność żydowska. W 1720 r. wybudowano wodzisławską synagogę.

W połowie XVI w. zamek pod miastem wzniósł Jan Lanckoroński. Został on w późniejszym okresie przerobiony na pałac. Po pożarze kościoła w 1746 r. odbudował go w 1787 r. Maciej Lanckoroński.

Wg. spisu z 1827 r. znajdowało się tu 191 domów. Miasto zamieszkane było przez 1760 mieszkańców. W 1857 r. było tu 321 domów (121 murowanych) i 2081 mieszkańców, w tym 1463 Żydów. W 1865 r. pożar zniszczył niemal całą osadę.

W 1869 r. Wodzisław utracił prawa miejskie. W drugiej połowie XIX w. osada liczyła ok. 4000 mieszkańców, w tym ok. 3000 Żydów. Znajdowało się tu ok. 350 domów.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie kieleckim.

[edytuj] Zabytki

Kościół pw. św. Marcina, wzniesiony w latach 1621-1624 w stylu renesansowym; pod koniec XVIII w. przebudowany w stylu barokowym
Zrujnowana murowana bożnica z I poł. XVI w.
Kapliczka św. Jana Nepomucena z 1903 r.
Pozostałości po cmentarzu żydowskim, przy trasie krajowej E-7