Zbyszyce
Z Wikipedii
Współrzędne: 49°43' N 20°40' E
Zbyszyce | |
Województwo | małopolskie |
Powiat | nowosądecki |
Gmina | Gródek nad Dunajcem |
Położenie | 49° 43' N 20° 40' E |
Liczba mieszkańców • liczba ludności |
310 |
Strefa numeracyjna (do 2005) |
18 |
Tablice rejestracyjne | KNS |
Położenie na mapie Polski
|
|
Kościół w Zbyszycach |
Zbyszyce – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Gródek nad Dunajcem, 10 km na pn. od Nowego Sącza. Leży na krańcu obszernego półwyspu, na wschodnim brzegu Jeziora Rożnowskiego i jest pozostałością dawnego miasteczka zalanego przez wody jeziora w 1941 r.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego. Przed powodzią w lipcu 1813r Zbyszyce posiadały prawa miejskie utrzymały je do 1919r. Znajdował się tam majątek wuja Józefa Szujskiego.
[edytuj] Historia
Przed utworzeniem Jeziora Rożnowskiego Zbyszyce leżały na prawym brzegu Dunajca, w jego zakolu, Dunajec oblewał je od zachodu i północy. Zbyszyce istniały już w XIII w. Parafia i kościół (pod wezwaniem św. Wojciecha) powstały w połowie XIII w. (1242), a pierwszy o niej zapis pochodzi z 1326 r. Do zbyszyckiej parafii należały też Jelna, Kobyle i Lipie.
Wieś rozwijała się jako ogniwo szlaku handlowego z Krakowa na Węgry. Podobno w 1416 r. lokowano tutaj miasto na prawie magdeburskim . Nie jest to jednak pewne, zapis mógł dotyczyċ miejscowości Byszyce koło Wieliczki. W XVI w działali tutaj polscy arianie. Do 1813 r. było to miasteczko z rynkiem z zwartą zabudową z 200 domami, liczyło 2,5 tys. mieszkańców. Posiadało browar, gorzelnię, karczmę z zajazdem i posterunek żandarmerii. Odbywały się tu jarmarki wyznaczone na dzień św. Idziego.
Po katastrofalnej powodzi z lipca 1813 r., kiedy woda zabrała 30 domów Zbyszyce się nie podniosły z upadku, choċ z prawami miejskimi, de facto były wsią. W latach 90. XX w. liczyły 52 domy i 366 mieszkańców. Po raz ostatni w dokumentach jako miasto wspomniane jest w 1919 r.
W 1934 r. kolejna powódź niszczy Zbyszyce. Podjęto wówczas decyzję o budowie zbiornika wodnego w Rożnowie. Ostatecznie po wypełnieniu wodą zbiornika ze Zbyszyc ocalał tylko zabytkowy kościół pw. św. Bartłomieja z XV w. i zespół dworski z przełomu XVIII i XIX w. Dzisiaj w miejscu rynku i głównej części Zbyszyc - jest tafla jeziora.
[edytuj] Bibliografia
- Wojciech Nowicki, Beskid Sądecki, Wydawnictwo Pascal, 2001. ISBN 83-88355-85-6.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi
- Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
Siedziba gminy: Gródek nad Dunajcem
Wsie sołeckie: Bartkowa-Posadowa • Bujne • Gródek nad Dunajcem • Jelna • Lipie • Podole-Górowa • Przydonica • Roztoka-Brzeziny • Rożnów • Sienna • Tropie • Zbyszyce