Behawioryzm
Z Wikipedii
Behawioryzm (ang. behavior lub behaviour - zachowanie) - jest to kierunek psychologiczny, który rozwinął się w XX wieku, przede wszystkim w USA.
Założenia behawioryzmu są bardzo proste:
- Jakkolwiek kierunek ten nie neguje występowania zjawisk psychicznych, twierdzi, że są one swoistymi, ubocznymi artefaktami działania mózgu, których nie da się skutecznie badać metodami naukowymi, gdyż są one niedostępne obserwacji.
- Dlatego, jeśli psychologia ma być rzetelną nauką, musi się ograniczyć do mierzalnych, jasno zdefinowanych eksperymentów, w których ludzi poddaje się działaniu określonych bodźców i obserwuje się ich określone reakcje na te bodźce.
Behawioryzm jest próbą zastosowania ścisłych, znanych z nauk przyrodnicznych metod badawczych do badania ludzkiej psychiki. Behawioryzm doprowadził do ulepsznia metodologii nauk psychologicznych, kładąc nacisk na statystyczne zależności między obiektywnie mierzalnymi bodźcami i reakcjami. W swej złagodzonej postaci w dużym stopniu współtworzył współczesną teorię uczenia się, psychologię poznawczą oraz psychologię społeczną.
W skrajnej postaci behawioryzm zakładał, że bardziej złożone zjawiska psychiczne, takie jak np. uczucia wyższe, czy struktury wpojone kulturowo, nie mają większego wpływu na działanie ludzi, lecz że ludzie podobnie jak wszystkie inne zwierzęta działają wg stosunkowo prostych zasad opierających na stałych, odruchowych lub wyuczonych reakcjach na bodźce. Według tego skrajnego poglądu, większość zdrowych osobników ludzkich, niezależnie od ich "zawartości mózgu" będzie w tych samych warunkach reagować podobnie na podobne zestawy bodźców. Teoria ta jest już jednak w zasadzie porzucona, gdyż stoi w sprzeczności z wieloma eksperymentami psychologicznymi dowodzącymi dużego znaczenia tzw. zmiennych pośredniczących podczas reakcji na konkretne bodźce.
W ramach behawioryzmu rozwinęły się dwa podstawowe paradygmaty: warunkowanie klasyczne (inaczej warunkowanie reaktywne lub warunkowanie pawłowowskie) i warunkowanie instrumentalne nazywane także zamiennie warunkowaniem sprawczym.
[edytuj] Przedstawiciele behawioryzmu
- Iwan Pawłow - warunkowanie reaktywne
- John Watson - warunkowanie reaktywne
- Edward Tolman - warunkowanie instrumentalne
- Clark Hull - teoria integrująca warunkowanie reaktywne i warunkowanie instrumentalne.
- Burrhus Skinner - warunkowanie sprawcze
- Albert Bandura - psychologia społeczna
[edytuj] Inne znaczenia
Pojęcie behawioryzmu funkcjonuje również w informatyce, gdzie termin behawioryzm obiektu oznacza opis zachowania się obiektu (zbiór jego funkcji), a także w teorii literatury, gdzie oznacza odrzucenie introspekcji i przedstawianie tylko zachowań i dialogów bohaterów.
Zobacz też: warunkowanie instrumentalne, warunkowanie klasyczne
