Benedykt Polak
Z Wikipedii
Benedykt Polak (Benedictus Polonus)(ur. ok. 1200 - zm. ok. 1280) – pierwszy polski podróżnik, franciszkanin, autor sprawozdania De Itinere Fratrum Minorum ad Tartaros będącej relacją z pierwszej wizyty Europejczyków w państwie Tatarów (Mongolia) odbytej w latach od 16 kwietnia 1245 do 18 listopada 1247.
Wyprawa była poselstwem papieża Innocentego IV na dwór chana mongolskiego Gujuka w pobliżu Karakorum. Celem poselstwa było zawarcie sojuszu z Mongołami przeciwko muzułmanom, którzy zajęli Ziemię Świętą. Niespełna 4 lata wcześniej Tatarzy najechali Europę pozostawiając za sobą zgliszcza w Polsce, Węgrzech, Austrii i Dalmacji. Dalszy ich pochód przerwała śmierć wielkiego chana Ugedeja, bowiem na wieść o niej Batu-chan wycofał swe wojska chcąc być obecnym przy podziale imperium.
Legatem papieskim został Jan di Piano Carpini, jeden z pierwszych uczniów i towarzyszy św. Franciszka z Asyżu i niedawny prowincjał franciszkański we Wrocławiu. Wraz z bratem Czesławem z Czech wyruszył z Lyonu 16 kwietnia 1245 i udali się drogą północną do Pragi. Następnie przybyli na Śląsk gdzie we Wrocławiu dołączył do nich brat Benedykt Polak, który miał pełnić rolę tłumacza gdyż obok łaciny znał też język ruski, a w tamtym czasie w Mongolii przebywało wielu jeńców z ziem ruskich. Dołączył też do nich prawdopodobnie drugi Polak znany jako C.de Bridia (z Brzegu).
W Łęczycy Konrad Mazowiecki wyposażył ich w dary dla wielkiego chana, którym były bobrowe i borsucze futra. Tak zaopatrzeni wyruszyli starym kupieckim szlakiem przez Zawichost, Kraków, Horodło, Włodzimierz Wołyński, Łuck i Kijów, gdzie wymienili konie na wytrzymalsze konie mongolskie. 3 lutego opuścili Kijów, 23 lutego przekroczyli Dniepr, potem minęli Kaniów. W Saraju nad Wołgą będącej stolicą Złotej Ordy jej chan Batu-chan nakazał im 7 kwietnia rozdzielić się.
W dalszą drogę wyruszył tylko Jan di Piano Carpini i Benedykt Polak. Droga wiodła nadwołżańskimi stepami nad Morzem Kaspijskim i Jeziorem Aralskim, przebyli pustynię (od 16 kwietnia do 17 maja), przejechali Chorezm (od 17 maja do 15 czerwca). Przejechali stepy położone na pograniczu Turkiestanu Wschodniego i Zachodniego. Minęli jezioro Ała-kul. 28 czerwca dojechali w pobliże Ałtaju i Irtyszu a w lipcu byli już o pół dnia drogi od Karakorum. Akurat miało odbyć się wyniesienie na tron nowego wielkiego chana Gujuka. Intronizacja miała miejsce 15 sierpnia i zdumiała ich przepychem. Dopiero jakiś czas potem Gujuk udzielił audiencji posłom, po której musieli czekać ponad miesiąc w ordzie matki cesarza.
Przez ten czas głodowali, a pomógł im ruski złotnik Kuźma. Jeszcze raz wezwał ich chan, a 11 listopada dostali tłumaczenie odpowiedzi chana na list papieża. 13 listopada dostali list w czterech językach (mongolsku, persku, turecku, łacinie) i zezwolenie na powrót do kraju. Pod koniec maja 1247 wrócili nad Wołgę i połączyli się z czekającymi na nich braćmi. 18 listopada powrócili do Lyonu, który w tym czasie był siedzibą papieża Innocenta IV. Po powrocie do Polski Benedykt Polak został gwardianem klasztoru Franciszkanów w Krakowie.
