Benin
Z Wikipedii
Benin (do 1975 pod nazwą Dahomej) – państwo w Afryce nad Zatoką Gwinejską. Graniczy z Burkina Faso, Nigrem, Nigerią i Togo.
République du Bénin | |||||
|
|||||
Dewiza: (fr.) Fraternité, Justice, Travail (Braterstwo, Sprawiedliwość, Praca) |
|||||
Język urzędowy | francuski | ||||
Stolica | Porto-Novo¹ | ||||
Ustrój polityczny | republika | ||||
Głowa państwa | prezydent Yayi Boni |
||||
Szef rządu | prezydent Yayi Boni |
||||
Powierzchnia • całkowita • wody śródlądowe |
99. na świecie 112 620 km² 1,8% |
||||
Liczba ludności • całkowita (2005) • gęstość zaludnienia |
93. na świecie 7 649 360 68 osób/km² |
||||
Niepodległość | od Francji 1 sierpnia 1960 |
||||
Jednostka monetarna | frank CFA (XOF) | ||||
Strefa czasowa | UTC +1 | ||||
Hymn państwowy | L'Aube Nouvelle | ||||
Kod ISO 3166 | BJ | ||||
Domena internetowa | .bj | ||||
Kod samochodowy | DY | ||||
Kod telefoniczny | +229 | ||||
¹ Siedziba władz to Kotonu |
Spis treści |
[edytuj] Historia
Kalendarium:
- XII-XIII wiek
- Adża przybywają na tereny obecnego Beninu i mieszają się z tubylcami, tak powstają ludy Fonowie
- XVII wiek
- na południe królestwa Fonów przybywają Europejczycy; handel niewolnikami
- 1800-1850
- król Dezo z Dahomeju atakuje ziemie Jorubów (na wschodzie) dla zdobycia niewolników
- 1892-1894
- wojna francusko-dahomejska; niepodległy Dahomej
- 1899
- Dahomej prowincją Francuskiej Afryki Zachodniej
- 1960
- niepodległość Dahomeju oraz przyjęcie do ONZ
- 1972
- płk Mathieu Kérékou na czele rządu wojskowych wprowadza zasady "naukowego socjalizmu"
- 1975
- zmiana nazwy kraju na Benin
- 1989
- odejście od zasad marksizmu-leninizmu i gospodarki planowanej centralnie
- 1990
- powrót do wielopartyjności; uchwalenie nowej konstytucji
- 1991
- pierwsze wolne wybory; Nicéphore Soglo zostaje prezydentem Beninu; wprowadzenie gospodarki wolnorynkowej
- 1996
- Mathieu Kérékou minimalną ilością głosów wygrywa wybory prezydenckie (opozycja zarzuca mu sfałszowanie wyników)
- 2006
- Mathieu Kérékou decyduje się opuścić swoje stanowisko, wybory prezydenckie wygrywa Yayi Boni.
[edytuj] Podział administracyjny
Kraj podzielony jest na 12 departamentów. Do 1999 było ich 6.
Zobacz więcej w osobnym artykule: Podział administracyjny Beninu
[edytuj] Geografia
Północną część kraju pokrywa sawanna z akacjami i baobabami, natomiast na wybrzeżu rosną namorzyny. Wewnątrz kraju występują lasy suche, okresowo zrzucające liście. Zdrzają się również enkalwy wilgotnych, wiecznie zielonych lasów. Piękne parki krajobrazowe tj. Arly i Pendjari, rezerwaty dzikich zwierząt reprezentowane przez takie gatunki jak m.in. lamparty, antylopy, słonie, hieny i wiele gatunków małp, stanowią dużą atrakcję turystyczną.
[edytuj] Miasta
10 największych miast kraju:
- Kotonu - 680 000
- Abomey-Calavi - 359 500
- Porto-Novo - 230 100
- Djougou - 195 500
- Natitingou - 178 350
- Parakou - 158 500
- Bohicon - 120 900
- Kandi - 105 900
- Lokossa - 83 700
- Ouidah - 81 700
[edytuj] Gospodarka
Benin to kraj rolniczy z przewagą gospodarstw karłowatych. Uprawy dające produkty eksportowe - olej palmowy i kakao - prowadzi się w wilgotniejszej, gęściej zaludnionej części południowej państwa. Miasto Kotonu jest portem i ośrodkiem przemysłowym.
[edytuj] Demografia
Podstawowe informacje o demografii (do uzupełnienia)
[edytuj] Kultura
[edytuj] Sztuka Beninu
Benin zasłynął przede wszystkim z niezwykle pięknych brązów (w rzeczywitości zwykle są to wyroby z mosiądzu - mimo utartej w historii sztuki nazwy) oraz rzeźb i masek z kości słoniowej. Dzieła te powstawały między XV a XIX wiekiem. Wytwory z Beninu cechuje nadzwyczajna precyzja wykonania (tamtejsze odlewy z brązu są niezwykle cienkie - ok. 2 mm grubości - i realistyczne; wykonywane były techniką traconego wosku).
Brązy z Beninu to przede wszystkim bardzo realistyczne głowy, które zapewne spełniały funkcję komemoratywną (przedstawiały m.in. królów) oraz płytki, dokumentujące ważne wydarzenia historyczne z historii Beninu. Wyroby z kości słoniowej zaczęły pojawiać się między XVI-XVIII wiekiem. Wszystko wskazuje na to, że była to sztuka dworska.
Styl beniński kontynuuje tradycję klasycznych dzieł sztuki z Ife. Miejscowe legendy zresztą zgodnie twierdzą, iż sztukę odlewania brązów przyniósł do Beninu z Ife legendarny Igueghane (w 1280 roku). Możemy więc mówić tu o ciągłości sztuki sięgającej aż kultury Nok.
Brązy z Beninu, obok brązów z Ife, zalicza się do najwspanialszych osiągnięć sztuki afrykańskiej.
[edytuj] Święta państwowe
Data | Polska nazwa | Oryginalna nazwa |
1 stycznia | Nowy Rok | - |
10 stycznia | Dzień Suwerenności Państwowej | - |
2 lutego | - | Eid-ul-Adha |
12 kwietnia | Poniedziałek Wielkanocny | - |
2 maja | Urodziny Proroka | Eid-Milad Nnabi |
20 maja | Wniebowstąpienie | - |
1 sierpnia | Dzień Niepodległości | - |
15 sierpnia | Wniebowzięcie | - |
26 października | Dzień Sił Zbrojnych | - |
1 listopada | Wszystkich Świętych | - |
14 listopada | - | Koniec Ramadanu |
25 grudnia | Boże Narodzenie | - |
Zobacz też: Afryka, sztuka Czarnej Afryki, cywilizacja afrykańska
Algieria • Angola • Benin • Botswana • Burkina Faso • Burundi • Czad • Demokratyczna Republika Konga • Dżibuti • Egipt • Erytrea • Etiopia • Gabon • Gambia • Ghana • Gwinea • Gwinea Bissau • Gwinea Równikowa • Kamerun • Kenia • Komory • Kongo • Lesotho • Liberia • Libia • Madagaskar • Malawi • Mali • Maroko • Mauretania • Mauritius • Mozambik • Namibia • Niger • Nigeria • Republika Południowej Afryki • Republika Środkowoafrykańska • Republika Zielonego Przylądka • Rwanda • Senegal • Seszele • Sierra Leone • Somalia • Suazi • Sudan • Tanzania • Togo • Tunezja • Uganda • Wybrzeże Kości Słoniowej • Wyspy Świętego Tomasza i Książęca • Zambia • Zimbabwe
Terytoria autonomiczne i zależne
Madera • Majotta • Reunion • Sahara Zachodnia • Somaliland • Święta Helena • Wyspy Kanaryjskie