Ciemniak
Z Wikipedii
Współrzędne: zobacz na mapie
| Ciemniak | |
 Ciemniak - północno-zachodnia grań (Twardy Upłaz) |
|
| Państwo | Polska |
| Pasmo | Tatry, Karpaty |
| Wysokość | 2 096 m n.p.m. |
| Szerokość geograficzna | 49°13' 51'' N |
| Długość geograficzna | 19°54' 15'' E |
Ciemniak (nazwa słowacka: Temniak) (2096 m n.p.m.) - zachodni szczyt należący do zespołu Czerwonych Wierchów. Znajduje się w grani głównej Tatr Zachodnich, pomiędzy niewielką Mułową Przełęczą, oddzielającą go od Krzesanicy, a wybitną Tomanową Przełęczą. Przez szczyty te i przełęcze biegnie granica słowacko-polska. Następuje na nim załamanie głównej grani Tatr o 90°. W kierunku południowym, do Tomanowej Przełęczy zbiega poszarpany grzbiet Ciemniaka, tzw. Tomanowe Stoły. W kierunku północno-zachodnim od szczytu Ciemniaka biegnie długi boczny grzbiet oddzielający Dolinę Kościeliską od Miętusiej. Jego górna część nosi nazwę Twardego Grzbietu. Dawniej cały ten grzbiet należał do Hali Upłaz i wypasany był aż pod sam wierzchołek.
Ciemniak wznosi się ponad dolinami: Kościeliską, Tomanową, Tomanową Liptowską, Miętusią i polodowcowym kotłem niewielkiej Doliny Mułowej, do której opadają strome lecz nieduże urwiska. Nazwa szczytu pochodzi prawdopodobnie od tej właśnie doliny, zwanej dawniej przez pasterzy Doliną Ciemną. W XIX wieku Ciemniak nazywany był Czerwonym Wierchem Upłaziańskim. W ścianie zachodniej (od strony Dol. Kościeliskiej) znajdują się liczne skałki, tzw. Rzędy Tomanowe, poprzedzielane Czerwonymi Żlebkami. Te łączą się poniżej w Czerwony Żleb - jedyne północne odgałęzienie Doliny Tomanowej. W XIX wieku w Czerwonym Żlebie i Żlebkach funkcjonowały kopalnie rudy żelaza.
Ciemniak zbudowany jest z skał wapiennych i dolomitów, tylko część szczytowa (Twardy Grzbiet) przykryta jest twardym granitem. Już w połowie lata pędy rosnącego tutaj situ skucina zaczynają brunatnieć, nadając szczytowi czerwone zabarwienie. W wapiennych skałach Ciemniaka znajdują się liczne jaskinie. Największe z nich to: Jaskinia Miętusia, Studnia w Kazalnicy Miętusiej, Jaskinia za Siedmiu Progami.
I wejście zimowe miało miejsce w roku 1908.
– czerwony przez Twardy Grzbiet, Chudą Przełączkę i Polanę Upłaz do Doliny Kościeliskiej (Zahradziska).- - czerwony granią główną Tatr na Kasprowy Wierch
- zielony – przez Twardy Grzbiet, Chudą Przełączkę, Czerwony Żleb i Dolinę Tomanową do Schroniska Ornak.
Zobacz też Ciemniak Kamienicki
