Docent

Z Wikipedii

Docent (niem. Dozent, łac. doceo - uczę) - stanowisko w szkołach wyższych i instytutach naukowych dla pracowników dydaktycznych, uregulowane od 1 października 2005 roku na podstawie Ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. 2005 nr 164 poz. 1365) [1]. Ustawa ta w art. 110, ust. 4 dopuszcza (w drodze odpowiedniego zapisu w statutach poszczególnych uczelni) wprowadzenia fakultatywnego stanowiska docenta, jako najwyższego stanowiska w grupie pracowników dydaktycznych w danej uczelni. Osoba taka powinna posiadać stopień doktora, a jej prawa i obowiązki są podobne jak na stanowisku starszego wykładowcy. W uczelniach morskich na stanowisku docenta może być zatrudniona osoba posiadająca tylko stopień naukowy doktora lub najwyższy stopień morski (art. 114, ust. 4).

Zobacz więcej w osobnym artykule: Pracownicy uczelni.

[edytuj] W Polsce

W okresie Polsce przedwojennej oraz w Polsce Ludowej do 1987 r. docentura była stanowiskiem pośrednim pomiędzy adiunktem a profesorem nadzwyczajnym. Z wyjątkiem lat 1965 - 1969 tytuł ten przyznawany był osobom posiadającym stopnień doktora lub doktora habilitowanego. Po wydarzeniach marcowych 1968, kiedy władze polityczne PRL uznały, że trzeba do wyższych uczelni w Polsce wprowadzić "zastrzyk świeżej krwi" z młodszych pracowników nauki, znaczną liczbę doktorów piastujących stanowiska adiunktów mianowano docentami - nazywano ich pogardliwie "marcowymi docentami". W latach sześdziesiątych XX wieku przemianowano wszystkich docentów na tzw. profesorów tytularnych (stąd nie posiadają oni habilitacji, ale posiadają profesurę). Pracują oni nadal w szkołach wyższych i nazywa się ich pogardliwie "marcowymi profesorami". W bazie "Ludzie Nauki" prowadzonej przez Ośrodek Przetwarzania Informacji (OPI) Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego znajduje się obecnie 187 takich profesorów.

Na początku transformacji systemu nauki w Polsce stanowisko docenta przynawano pracownikom ze stopniem naukowym doktora habilitowanego. Taka sytuacja ma nadal miejsce w PAN oraz niektórych uczelniach publicznych.

Docentem tytułuje się również - choć jedynie zwyczajowo - dr hab. n. med. Taki stan rzeczy wywodzi się jeszcze z poprzedniego ustroju politycznego.

[edytuj] W innych krajach

W innych systemach prawnych, osoba posiadająca habilitację uzyskiwała zwykle stanowisko docenta (z łac. docens - "nauczający") formalnie wskazujące, że w przyszłości może uzyskać stanowisko, tytuł i pełnić funkcję profesora akademickiego. W Prusach stanowisko Privatdozent - "docenta prywatnego", wprowadzone po reformie uniwersytetów niemieckich w początkach XIX w. oznaczało, że osoba ta miała prawo wykładania na danym fakultecie, ale w odróżnieniu od profesora, utrzymywana była ze składek studentów, a nie z funduszów uczelni.

Zobacz więcej w osobnym artykule: habilitacja.