Genesis (sonda kosmiczna)

Z Wikipedii

Sonda kosmiczna Genesis ustawiona w konfiguracji z wysuniętymi matrycami chwytającymi wiatr słoneczny.

Genesis (grec. Genesis , pol. początek) - bezzałogowa sonda kosmiczna zbudowaną w celu zebrania oraz dostarczenia na Ziemię próbek wiatru słonecznego. Misja statku kosmicznego Genesis stała się pierwszą próbą przywiezienia materii z przestrzeni pozaziemskiej od czasu Programu Apollo. Celem misji było zdobycie próbek materii, z której pierwotnie powstało Słońce oraz Układ Słoneczny. Sonda roztrzaskała się o Ziemię 8 września 2004 podczas nieudanego lądowania (zawiodły spadochrony) na pustyni w Utah, co doprowadziło do klęski całej misji.

[edytuj] Misja Genesis

Dnia 8 sierpnia 2001 roku z Przylądka Canaveral wystrzelono rakietę, która wyniosła sondę Genesis w kosmos. Miejscem docelowym był punkt Lagrange'a L1, położony pomiędzy Ziemią i Słońcem. Od grudnia 2001 roku do 1 kwietnia 2004 statek kosmiczny wystawił na działanie wiatru słonecznego specjalne superczyste matryce. Materia wyrzucona przez Słońce osiadała na nich dzięki czemu możliwe stało się przewiezienie jej do laboratoriów naukowych.

Statek Genesis wyposażono w trzy niezależne zestawy matryc chwytających. W zależności od rodzaju słonecznej pogody starano się zbierać różne rodzaje wyrzucanych cząstek. Matryce zostały wykonane z krzemu, złota, szafiru oraz diamentu.

Po zakończeniu wyłapywania cząstek wiatru sonda Genesis zamknęła wszystkie matryce w szczelnym pojemniku. Zgodnie z planem misji statek kosmiczny otrzymał rozkaz powrotu na Ziemię 5 września 2004 sonda Genesis rozpoczęła schodzenie z orbity.

Projektanci misji wyposażyli sondę kosmiczną w osłony termiczne oraz spadochrony potrzebne do bezpiecznego lądowania na naszej planecie. Jednak bardzo delikatne matryce z uwięzionym w nich wiatrem słonecznym mogłyby ulec zniszczeniu podczas twardego lądowania na powierzchni gruntu. Amerykański wywiad w latach 60. XX wieku posługiwał się satelitami szpiegowskimi powracającymi na Ziemię razem ze zrobionymi zdjęciami. Negatywy mogły się zniszczyć podobnie jak próbki wiatru słonecznego. Rozwiązaniem opracowanym w XX wieku stało się przechwytywanie satelity w powietrzu. Wolno opadający na spadochronie statek kosmiczny okazał się łatwym celem dla śmigłowców. Zamontowano na nich odpowiednie haki, które pozwalały na utrzymanie lin spadochronu. Potem śmigłowiec powoli opuszczał satelitę oraz jego cenny ładunek na ziemię.

Podobną technikę postanowili wykorzystać projektanci sondy Genesis. Zaplanowali lądowanie statku kosmicznego na 8 września 2004 roku nad bazą treningową US Air Force w stanie Utah. Zgodnie z planem na wysokości 30 km sonda Genesis miała otworzyć pierwszy spadochron, a na wysokości 2,5 km kolejny, aby maksymalnie spowolnić lot pojazdu. Śmigłowiec pilotowany przez kaskadera miał schwycić kapsułę i dostarczyć ją do Centrum Kosmicznego Johnsona (ang. Johnson Space Center).

Podczas wejścia do atmosfery nie otworzył się żaden ze spadochronów. Prawdopodobnie stało się tak na skutek awarii baterii lub wysokiej temperatury, która mogła uszkodzić zasobniki ze spadochronami. Sonda wyhamowała w atmosferze do prędkości 311 km/h i uderzyła w ziemię tworząc niewielki krater. Wszystkie matryce zostały rozbite na drobne kawałki, a jeden z pojemników, w których się znajdowały pękł. Istnieje jednak szansa, że jedna trzecia z próbek nadaje się do analizy.

[edytuj] Po co to wszystko?

Wiatr słoneczny składa się z materii wyrzucanej przez potężne pola magnetyczne gwiazdy. Jego skład jest taki sam jak zewnętrznych warstw Słońca. Dokładne zbadanie chemicznego oraz izotopowego składu naszej gwiazdy może pozwolić na lepsze poznanie obłoku protoplanetarnego, z którego powstał Układ Słoneczny. Zewnętrzne warstwy Słońca nie uległy przemianom jądrowym i są zbudowane z pierwotnej materii. Jeżeli astronomowie dowiedzą się jaki był materiał budujący nasz układ planetarny, to będą mogli poszukiwać w podobnych obłoków w odległym kosmosie. Badanie początkowej materii może odpowiedzieć na wiele pytań o pochodzeniu naszego świata.