Klawesyn
Z Wikipedii
Klawesyn (j. wł. cembalo, clavicembalo) - wynaleziony w epoce renesansu instrument strunowy szarpany wyposażony w klawiaturę. Jego dźwięk, w porównaniu z fortepianem, jest cichy i mało zróżnicowany dynamicznie.
Odmiany klawesynu:
- gravicembalo, używany w XVI i XVII wieku głównie przez dyrygentów zespołu instrumentalnego do realizacji generałbasu(basso continuo)
- unison, instrument o zdwojonych strunach strojonych w unisonie
- wirginał, miał prostokątne pudło bez nóg, jego skala obejmowała 4 oktawy; popularny w XVI i XVII w., głównym ośrodkiem budowy wirginału była Antwerpia, a centrum twórczości - Anglia
- szpinet (spinet, w Polsce nazywany excellencikiem), z pudłem prostokątnym lub sześciokątnym na nogach i skalą do 5 oktaw, popularny w domowym muzykowaniu w XV-XVII wieku
- klawicyterium (claviciterium) - ze strunami ustawionymi pionowo; prototyp pianina, popularny w Europie w XVI i XVII wieku
- klawesyn właściwy, posiadał duże pudło rezonansowe o kształcie zbliżonym do trójkąta i struny naciągnięte prostopadle do klawiatury
Od końca XVI w. klawesyn posiadał dwie klawiatury, a także możliwość zmiany barwy dźwięku (tzw. rejestry). Niemożność różnicowania dynamicznego dźwięków w pewnym stopniu kompensowało zdwajanie dźwięków w oktawach (równoczesne uderzanie dźwięku właściwego oraz dźwięku o oktawę niżej lub wyżej). W XVII i pierwszej połowie XVIII w. klawesyn pełnił podstawową funkcję w orkiestrze operowej i symfonicznej, realizując basso continuo, był też używany jako instrument solowy i kameralny. W XVIII w. został wyparty przez fortepian, jednak wciąż jest niezastąpiony przy wykonywaniu dzieł muzyki dawnej.
Klawesyn w muzyce popularnej:
- Jimi Hendrix - Burning of the Midnight Lamp
- Tori Amos - Blood Roses
- The Beatles - Because
- Linda Ronstadt - Long, Long Time
- The Beach Boys - Pet Sounds, Good Vibrations
- Queen - Fairy Feller's Master Stroke
- Paula Abdul - Blowing Kisses In The Wind
- The Stranglers - Golden Brown
Zobacz też:
