Komarowate

Z Wikipedii

Na tę stronę wskazuje przekierowanie z komar. Zobacz też: inne znaczenia słowa "komar".

Komarowate
Stegomyia aegypti
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi Arthropoda
Podtyp	tchawkodyszne
Gromada	owady Insecta
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	muchówki
Rodzina	komarowate
Nazwa systematyczna
Culicidae

Komarowate, komary (Culicidae) – występująca na całym świecie rodzina owadów z rzędu muchówek. Znanych jest ponad 40 rodzajów i ok. 3 tys. gatunków komarów.

Komarowate związane są ze środowiskiem wodnym, ponieważ w cyklu rozwojowym komarów, larwy żyją w wodach. Komarowate są bardzo rozpowszechnione, występują od Arktyki po rejony tropikalne. Osobniki dorosłe latają wieczorami w dużych chmarach nad podmokłymi łąkami, w pobliżu jezior, stawów i rzek. Jedne gatunki wybierają zacienione przybrzeża, inne znowu oświetlone, wolne przestrzenie wodne.

Dorosłe komary mają aparat gębowy kłująco-ssący. Samice tych owadów ssą krew zwierząt stałocieplnych, ponieważ do rozwoju jaj wymagają odżywiania się krwią określonych gatunków zwierząt. Natomiast samce żywią się nektarem kwiatów.

Samice komarów są wabione przez zwiększone stężenie dwutlenku węgla w wydychanym, powietrzu oraz kwas mlekowy i inne składniki ludzkiego potu. Posługują się też termodetekcją, co sprawia że bardziej narażeni na ukąszenia komarów są młodzi mężczyźni, dzieci i kobiety w okresie owulacji.

Samica po przyłożeniu kłujki do ciała zwierzęcia puszcza w ruch szczęki kształtu lanceta zaopatrzonego w haczyki. Ruchy szczęk w górę i w dół powodują przecięcie skóry, następnie do rany zostaje wstrzyknięta kropelka śliny, która ma zapobiec krzepnięciu krwi. Samica odlatuje dopiero wtedy, gdy wypełni żołądek krwią ofiary. Ślina samicy zawiera substancję chemiczną, podrażniającą skórę, może także dochodzić do reakcji alergicznej na składniki zawarte w ślinie samic komarów. Dlatego po jej ukłuciu skóra czerwienieje, puchnie i swędzi.

Po kopulacji, która odbywa się wkrótce po przepoczwarzeniu, samiec ginie, samica zaś musi nassać się krwi, by jaja dojrzały. W krajach tropikalnych samice składają jaja po przezimowaniu albo też jesienią w suchym miejscu, które staje się wilgotne po wiosennych opadach. W niektórych przypadkach jaja nie rozwijają się, o ile nie przejdą przez okres chłodu i nie znajdują się w środowisku wilgotnym przez pewien okres. Jaja - zwężone na jednym końcu - składane są na powierzchni wody tak blisko siebie, że woda nie może dostać się między nie. Po pewnym czasie wylęgają się larwy. Oddychają one wystawiając ponad powierzchnię wody specjalną rurkę, w którą zaopatrzony jest odwłok. Położenie jakie zajmuja larwy w wodzie, jest charakterystyczne dla danego gatunku. Larwy pospolitego komara brzęczącego wiszą głową w dół, natomiast widliszka układają się poziomo pod powierzchnią wody. Larwy komarów sa bardzo płochliwe i zaniepokojone szybko nurkują. Żywią się na ogół rozkładającą się materią organiczną i tylko niektóre gatunki są drapieżcami. Poczwarki komarów, w przeciwieństwie do poczwarek innych owadów, są bardzo ruchliwe.

Tempo rozwoju komarów jest bardzo różne - jedne rozmnażają się w ciągu kilku dni, inne zaś znacznie dłużej i rozwija się wtedy tylko jedno pokolenie w ciągu roku.

W Europie, w tym w Polsce, pospolity jest komar brzęczący (Culex pipiens), z dużymi przezroczystymi skrzydłami i dwiema podłużnymi pręgami na żółtobrunatnym tułowiu, oraz komar Theobaldia annulata z białymi i brunatnymi pierścieniami na nogach oraz 3-5 brunatnymi plamami na skrzydłach. Komar brzęczący ma liczne rasy biologiczne, uważane przez niektórych za odrębne gatunki. Rasy te wykazują wybiórczość w stosunku do żywicieli, i tak jedna z nich atakuje tylko ptaki, inna natomiast tylko ludzi. Samica Theobaldia annulata składa jaja wiosną w wodach stojących, przede wszystkim w silnie zanieczyszczonych. Po 2-4 dniach wylęgają się larwy długości 8 mm, silnie owłosione. Ruchliwa poczwarka - następne stadium rozwojowe komara - ma maczugowaty, rozszerzony tułów zaopatrzony z przodu w dwie rurki oddechowe.

Aedes aegypti występuje na obszarze pomiędzy 42° szerokości północnej a 40° szerokości południowej. Ma on ponad 4 mm długości i grzbietową stroną tułowia z rysunkiem w kształcie liry. Samice składają po 75-150 jaj, odpornych na wysychanie. Mogą one kilka miesięcy pozostawać poza wodą. Rozwój odbywa się już w niewielkiej ilości wody, mieszczącej się w dziupli drzewa, czy nawet w skorupie ślimaka. W dogodnych warunkach rozwój trwa zaledwie kilkanaście dni. Aedes aegypti prowadzi dzienny tryb życia, może jednak atakować ludzi również i w nocy. Komar ten jest przenosicielem żółtej febry.

W Polsce występuje 47 gatunków komarów. W niektorych latach i na niektórych terenach ich występowanie może osiągnąć nasilenie plagowe, co zwiększa prawdopodobienstwo przenoszenia chorób drogą krwi. Na niektórych terenach (np. po okresie powodzi) wdrożono programy zwalczania plagowego występowania komarów.
Niektóre z gatunków komarów występujących w Polsce to: Anopheles maculipennis, Anopheles atroparvus, Anopheles messeae, Anopheles claviger i Anopheles plumbeus.

Choroby roznoszone przez komary to m. in.: