Leszek Engelking

Z Wikipedii

Leszek Engelking (ur. 2 lutego 1955 r. w Bytomiu), polski poeta, tłumacz i krytyk literacki.

Spis treści 1 Elementy biograficzne 2 Twórczość 3 Dzieła 3.1 Poezje 3.2 Monografie i szkice literackie 3.3 Antologie 4 Tłumaczenia (wybór) 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Elementy biograficzne

Ukończył (1979) filologię polską (specjalizacja filmoznawcza) na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1984 do 1995 r. pracował jako redaktor w miesięczniku "Literatura na Świecie". W latach 1997-1998 wykładał historię literatury czeskiej oraz historię filmu czeskiego i słowackiego na Uniwersytecie Warszawskim. W roku akademickim 1997-1998 prowadził gościnnie wykłady z historii dwudziestowiecznej literatury polskiej na Uniwersytecie Jana Palackiego w Ołomuńcu. W 1998 r. został doktorantem Uniwersytetu Łódzkiego. W latach 1998-2002 prowadził na tej uczelni zajęcia z teorii literatury oraz literatury porównawczej. Wykładał również gościnnie na Uniwersytecie Iwana Franki we Lwowie (1998), uniwersytecie w Preśovie (Słowacja, 1999) oraz Uniwersytecie Szczecińskim. W grudniu 2002 obronił dysertację doktorską pt. Codzienność i mit. Poetyka, programy i historia "Grupy 42" w kontekście dwudziestowiecznej awangardy i postawangardy (promotor: prof. dr hab. Grzegorz Gazda, recenzenci: prof. dr hab. Jacek Baluch, dr hab. Józef Zarek prof. UŚ, prof. Jiří Holý DrSc). W 2003 r. wykładał historię literatury światowej na Uniwersytecie Łódzkim oraz prowadził zajęcia z nauki przekładu artystycznego na Uniwersytecie Jagiellońskim (Podyplomowe Studium Tłumaczenia, ponownie prowadził je tu w 2005 r.) oraz na Uniwersytecie Warszawskim (iberystyka, ponownie 2004). Od 2003 r. jest adiunktem w katedrze Teorii Literatury na Uniwersytecie Łódzkim. Od kilku lat jest edytorem nowego wyboru pism Vladimira Nabokova w warszawskim wydawnictwie "Muza S.A.".

W czasie studiów otrzymał nagrodę specjalną Sekretarza Naukowego Polskiej Akademii Nauk (nagroda imienia Wacława Borowego, 1978 r.). Otrzymał także: nagrodę translatorską miesięcznika “Literatura na Świecie” w kategorii książkowego debiutu translatorskiego (za przekład Poezji wybranych Ezry Pounda, 1989 r.), nagrodę Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich za najlepszy przekład w dziedzinie eseistyki w roku 1999 (za tłumaczenie Ducha romańskiego Ezry Pounda, 2000 r.), czeską nagrodę Premia Bohemica dla zagranicznego bohemisty (za dorobek translatorski i popularyzowanie literatury czeskiej za granicą, 2003 r.) oraz nagrodę "Literatury na Świecie" w kategorii przekładu prozy (za tłumaczenie Siostry Jáchyma Topola). W 2006 r. został odznaczony medalem "Zasłużony dla Kultury Polskiej".

Członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Polskiego PEN-Clubu, Societé Européenne de Culture oraz Stowarzyszenia Literackiego "Scriptus".

Od 1970 r. mieszka w Brwinowie pod Warszawą. Jego żona, Maja Chadryś-Engelking, jest animatorem kultury, instruktorem teatralnym i literackim (obecnie w warszawskim "Centrum Łowicka"), teatrologiem, kuratorem wystaw literackich (m.in. o Władysławie Broniewskim).

[edytuj] Twórczość

Tłumaczy z angielskiego (m.in. R. Aldington, T. S. Eliot, L. Hughes, A. Lowell, T. Matthews, D. Randall, W. C. Williams), czeskiego (m.in. M. Ajvaz, K. Biebl, O. Březina, M. Červenka, J. Deml, I. Diviś, V. Fischl, F. Halas, J. Hanč, J. Hauková, D. Hodrová, V. Holan, L. Klíma, P. Kohout, J. Kolář, J. Kratochvil, M. Kundera, F. Listopad, K. Milota, V. Nezval, J. Skácel, J. Śotola, J. Vrchlický, poezja surrealistyczna, poezja undergroundu), hiszpańskiego (m.in. Sor Juana Inés de la Cruz, J. Tablada, O. Paz, J. L. Borges, D. Carrión), rosyjskiego (m.in. M. Wołoszyn, Wiaczesław Iwanow, M. Cwietajewa, W. Chodasiewicz, K. Niekrasowa, W. Szałamow, E. Pustynin, A. Makarow-Krotkow), słowackiego (m.in. P. Hviezdoslav-Országh, D. Tartarka, K. Chmel, I. Kolenič, F. Lipka, O. Pastier, A. Turan, T. Lehenová) i ukraińskiego (m.in. P. Tyczyna, L. Kostenko, I. Żyłenko, M. Worobiow, O. Łyszeha).

W 1989 r. otrzymał nagrodę translatorską miesięcznika "Literatura na Świecie". Jako krytyk i literaturoznawca pisał o literaturze polskiej (m.in. Stanisław Wyspiański, Tadeusz Miciński, Bolesław Leśmian, Jerzy Stefan Stawiński, Krystyna Rodowska, Agnieszka Taborska, Jerzy Jarniewicz, Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki, Tadeusz Chabrowski), amerykańskiej (m.in. John Barth, Ezra Pound, Charles Reznikoff, imagiści), angielskiej (m.in. R. Caddel, E. M. Forster, Robert Nye, Graham Swift), czeskiej (m.in. Michal Ajvaz, I. Blatný, Egon Bondy, Jakub Deml, V. Fischl [A. Dagan], J. Hanč, Daniela Hodrová, V. Holan, Miroslav Holub, Bohumil Hrabal, J. Kolář, J. Kratochvil, P. Mikeś, O. Mikuláśek, Jaroslav Seifert, Josef Škvorecký, M. Topinka, Jachym Topol, O. Wenzl, R. Weiner, Ivan Wernisch, poezja spirytualna, surrealizm, underground), irlandzkiej (William Butler Yeats), japońskiej (Tanizaki Jun'ichiro), kubańskiej (Zoe Valdés), meksykańskiej (Sor Juana Inés de la Cruz, G. Beltrán), szwedzkiej (S. Delblanc, T. Lindgren, Ingmar Bergman), słowackiej (dwudziestowieczna nowelistyka), ukraińskiej (I. Żyłenko, Jurij Andruchowycz), włoskiej (A. M. Ripellino), jak również o piśmiennictwie i literaturoznawstwie rosyjskim (Mikołaj Agiejew, Michaił Bachtin, Wiktor Jerofiejew, Vladimir Nabokov).

Jest też autorem tekstów o filmie, teatrze i plastyce. Swoje wiersze, opowiadania, przekłady, eseje, recenzje i artykuły publikował między innymi w czasopismach: "Akant", "Akcent", "bruLion", "Czas Kultury", "Dekada Literacka", "Dialog", "Ex Libris", "Fantastyka", "Gazeta Wyborcza", "Graffiti", "Krasnogruda", "Kresy", "Kwartalnik Artystyczny", "Lettre Internationale po polsku", "List Oceaniczny", "Literatura na Świecie", "Metafora", "Nowe Książki", "Nowy Nurt", "Nurt", "Odra", "Opcje", "Pamiętnik Literacki", "Poezja", "Pogranicza", "Polityka", "Przegląd Artystyczno-Literacki", "Przegląd Literacki", "Puls", "Res Publica", "Studio", "Studium", "Śląsk", "Świat Literacki", "Tak i nie", "Topos", "Twórczość", "Tygiel Kultury", "Tygodnik Literacki", "Tygodnik Powszechny", "Tytuł", "Verte", "W drodze", "Zeszyty Literackie", jak również w periodykach amerykańskich, brytyjskich, kanadyjskich, czeskich (m.in. "Literární noviny", "Moravské noviny", "Neon", "Scriptum", "Světová literatura") i słowackich ("Fragment").

Jest polskim współpracownikiem amerykańskiego pisma poświęconego życiu i twórczości Ezry Pounda "Paideuma", członkiem rady redakcyjnej czeskiego czasopisma literackiego "Scriptum", jak również stałym współpracownikiem łódzkiego miesięcznika "Tygiel Kultury" i toruńskiego miesięcznika "Przegląd Artystyczno-Literacki". Aktywnie współpracuje też z Polskim Radiem. Jego wiersze drukowane były ponadto w tłumaczeniach na język białoruski, hiszpański, litewski, niemiecki i rosyjski, opowiadania - w tłumaczeniu na angielski i czeski.

Jest też autorem haseł m.in. w Leksykonie pisarzy świata XX wieku (Fundacja "Literatura Światowa", Warszawa 1993, wydanie 2: 1997) i w słowniku pt.: Literatury zachodniosłowiańskie czasu przełomów 1890-1990, t. I: Literatura łużycka i słowacka (Śląsk 1994) i t. II: Literatura czeska (Śląsk 1999).

[edytuj] Dzieła

[edytuj] Poezje

• Autobus do hotelu Cytera (KKMP 1979)
• Haiku własne i cudze (Miniatura 1991)
• Mistrzyni kaligrafii i inne wiersze (Miniatura 1994)
• Dom piąty (Miniatura 1997)
• I inne wiersze (Miniatura 2000; również edycja internetowa)

Wybory jego wierszy ukazały się w przekładzie na język ukraiński, czeski, słowacki i angielski:

• Your Train the Local (arkusz poetycki; tłum. Craig Czury; Reading, Pa 2001)
• Paulina’s House (arkusz poetycki; tłum. Craig Czury; Reading, Pa 2002)
• Wid cioho ne wmyrajut'... (wydanie dwujęzyczne, tłum. Wiktor Dmytuk, posłowie Andrij Otko; Kameniar, Lwów 1997)
• A jiné básně a jiné básně (tłum. Václav Burian, Iveta Mikešová, Petr Mikeš, Ivan Wernisch, posłowie Václav Burian; Votobia, Ołomuniec 1998)
• Zanechala si otlačky prstov na mojej koži, ([Wybór i] tłumaczenie Karol Chmel, F.R.&G., Bratysława 2005)

[edytuj] Monografie i szkice literackie

• Vladimir Nabokov (Czytelnik 1989)
• Dvěma slovy zachytit nezachytitelnost [w:] Bolesław Leśmian, Druhá smrt (Votobia, Ołomuniec 1995, w języku czeskim).
• Vladimir Nabokov. Podivuhodný podvodník (Votobia, Ołomuniec 1997; w języku czeskim)
• Surrealizm, underground, postmodernizm. Szkice o literaturze czeskiej (Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2001)
• Codzienność i mit. Poetyka, programy i historia Grupy 42 w kontekstach dwudziestowiecznej awangardy i postawangardy (Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2005)

[edytuj] Antologie

• Wyspy na jeziorze (Miniatura 1988; antologia poezji brytyjskiej i amerykańskiej)

[edytuj] Tłumaczenia (wybór)

• Ezra Pound, Poezje wybrane (LSW 1989, z przedmową)
• Nikołaj Gumilow, Tramwaj zbłąkany i inne wiersze (Miniatura 1990)
• Vladimir Nabokov, Zaproszenie na egzekucję (Czytelnik 1990, z posłowiem)
• Petr Mikeś, Dom jest tam (Miniatura 1991, z posłowiem)
• Ivan Wernisch, Cmentarz objazdowy (Miniatura 1991, z posłowiem)
• Vladimir Nabokov, Rozpacz (Atext 1993)
• Ivan Blatny, Szkoła specjalna (Fundacja "bruLionu" 1993, z posłowiem)
• Vladimir Nabokov, Król, dama, walet (Marabut 1994, Muza 2003)
• Vladimir Nabokov, Feralna trzynastka (Atext 1995, razem z Eugenią Siemaszkiewicz)
• Agneta Pleijel, Anioły ze snu (Miniatura 1995)
• Oldřich Wenzl, Słyszę kroki ementalera, (Instytut Wydawniczy "Świadectwo" 1996, z posłowiem)
• Miroslav Holub, Wiersze (Świat Literacki 1996; przekład wespół z Marianem Grześczakiem; z posłowiem)
• Richard Caddel, Mały atlas klimatyczny duszy (Miniatura 1996, z posłowiem)
• Mikołaj Agiejew, Romans z kokainą (Czytelnik 1997, z posłowiem)
• Václav Burian, Czas szuflad (Miniatura 1997, 2005, seria "Biblioteka Poezji Czeskiej", z posłowiem)
• Egon Bondy Dzisiaj wypiłem dużo piw (Miniatura 1997, seria "Biblioteka Poezji Czeskiej", z posłowiem)
• Nickie Roberts, Dziwki w historii. Prostytucja w społeczeństwie zachodnim (Volumen, Alfa 1997)
• Miroslav Holub, Kłopoty na statku kosmicznym (Świat Literacki 1998; wespół z Hanną Postułą)
• Ezra Pound, Duch romański (Czytelnik 1999, z posłowiem)
• Christopher Reid, Katerina Brac (“Miniatura” 2001, razem z Jerzym Jarniewiczem
• Daniela Hodrova, Pod dwiema postaciami (Biblioteka "Tygla Kultury" 2001)
• Christopher Reid, Katerina Brac (miniatura 2001, wespół z Jerzym Jarniewiczem)
• Jáchym Topol, Siostra (WAB 2002; Nagroda "Literatury na Świecie" za przekład, 2002)
• Vladimir Nabokov, Zaproszenie na egzekucję (Muza 2003)
• Charles Bukowski, Miłość to piekielny pies (Noir sur Blanc 2003, z posłowiem)
• Milena Jesenská, Ponad nasze siły. Czesi, Żydzi i Niemcy. Wybór publicystyki z lat 1937-1939 (Czarne 2003; wybór: Václav Burian i Leszek Engelking, z przedmową)
• Vladimir Nabokov, Rozpacz (Muza 2003)
• Ivan Wernisch, Pchli teatrzyk (Fundacja ANIMA “Tygiel Kultury”, Biblioteka “Tygla Kultury” 2003)
• Ladislav Klima, Jak będzie po śmierci i inne opowiadania (seria: "Małe pasaże"; Słowo Obraz/Terytoria 2004)
• Jáchym Topol, Nocna praca (WAB 2004)
• Michal Ajvaz, Morderstwo w hotelu Intercontinental. Powrót starego warana. Inne miasto. (Pogranicze, Sejny 2005, seria "Meridian")
• Jáchym Topol, Supermarket bohaterów radzieckich (Czarne 2005)
• Oleg Pastier, Karol Chmel, Ivan Kolenič, Oko za ząb. Trzej współcześni poeci słowaccy (także wybór i opracowanie, Pogranicze, Sejny 2006, seria "Meridian")
• Jáchym Topol, Droga do Bugulmy (Czarne 2006)

Współtłumaczenia:

• Maksymilian Wołoszyn, Poezje (Państwowy Instytut Wydawniczy 1981)
• Jaroslav Seifert, Poezje wybrane (LSW 1986)
• Jaroslav Seifert, Odlewanie dzwonów (Wydawnictwo Literackie 1990)
• William Butler Yeats, Poezje wybrane (Państwowy Instytut Wydawniczy 1987)
• Paul Johnson, Historia chrześcijaństwa (Atext 1993)
• Oksfordzka ilustrowana encyklopedia sztuki (Wyd. Łódzkie 1994)
• William Butler Yeats, Dramaty (Świat Literacki 1994)
• Gerardo Beltran, Krótki pejzaż z cieniami (Wydawnictwo Małe, Warszawa 1996)
• Ezra Pound, Pieśni (Państwowy Instytut Wydawniczy 1996)
• William Butler Yeats, Wiersze wybrane (Ossolineum 1997, BN)
• Pavel Országh-Hviezdoslav, Dzieci Prometeusza (Towarzystwo Słowaków w Polsce, Kraków 1999)
• Ezra Pound, Liryki najpiękniejsze (wraz z Jerzym Niemojowskim; Algo, Toruń 2000)
• Hilda Doolittle, Wiersze [w:] Julia Hartwig, Dzikie brzoskwinie (Sic! 2003)
• Václav Burian, Wiersze [w:] Od słowa ke slovu (red. J. Nowak, M. Rapnicki, Racibórz 2003)
• Natalia Astafjewa, Sześć hokku [w:] Natalia Astafjewa, Walerij Britaniszski, Dwugłas – Dwugłos. Wiersze (Wydanie dwujęzyczne; Progress-Plejada, Moskwa 2005)
• Andrej Chadanowicz, Święta Nowego Rocku (wraz z K. Bortnowską, J. Maksymiukiem, A. Pomorskim i B. Zadurą; Kolegium Europy Wschodniej, Wrocław 2006)

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Leszek Engelking - Uniwersytet Łódzki, Katedra Teorii Literatury, Instytut Teorii Literaury, Teatru i Sztuk Audiowizualnych
• Leszek Engelking - www.rasyk.lt
• Leszek Engelking - laureat Premia Bohemica
• Leszek Engelking - "Fakta ze života Bohumila Hrabala", Listy (Olomouc) 5/2004
• Leszek Engelking, "Odešel polský překladatel Švejka (Józef Waczków 1933-2004)", Listy (Olomouc) 3/2005
• Leszek Engelking - Książka miesiąca: "Auteczko" - akt oskarżenia przeciwko sobie i światu - "Proces" Hrabala
• "Obrona Łużyna" po polsku (polemika)