Manfred von Richthofen

Z Wikipedii

Manfred Albrecht Freiherr von Richthofen (urodzony 2 maja 1892 - zmarł 21 kwietnia 1918), niemiecki lotnik - największy as myśliwski okresu I wojny światowej, nazywany "Czerwonym Baronem". Odniósł 80 zwycięstw powietrznych oficjalnie uznanych.

Urodził się w Borku (Kleinburg), obecnie część Wrocławia, w rodzinie niższej szlachty pruskiej, jednak w wieku 9 lat przeprowadził się z rodzicami do Świdnicy. Uczęszczał do szkół wojskowych, a następnie w 1911 roku rozpoczął karierę wojskową, wstępując do kawalerii i służąc w 1. pułku ułanów Kaiser Alexander III.

Po wybuchu I wojny światowej, która zastała go w przygranicznym granizonie w Ostrowie, służył jako oficer kawalerii najpierw na froncie wschodnim (na terenie Polski), następnie na zachodnim. Przez ten czas nie miał okazji do wielu starć z nieprzyjacielem, toteż, gdy wojna na zachodzie nabrała ostatecznie charakteru pozycyjnego, znudzony dotychczasową służbą, w maju 1915 von Richthofen poprosił o przeniesienie do lotnictwa. Początkowo służył od czerwca w rozpoznawczym oddziale lotniczym Feldfliegerabteilung 69 na froncie wschodnim, podczas ofensywy Mackensena jako obserwator lotniczy, a od sierpnia w pułku bombowym w Belgii jako bombardier. We wrześniu 1915, von Richthofen jako strzelec-bombardier zestrzelił pierwszy samolot - bombowy Farman, lecz zwycięstwo to nie zostało oficjalnie stwierdzone, gdyż samolot spadł poza liniami przeciwnika.

Po okresie latania jako obserwator, von Richthofen, chcąc zostać pilotem myśliwskim, ukończył kurs pilotażu. Powrócił jednak do jednostki bombowej Kampfgeschwader 2 na froncie Verdun. 26 kwietnia 1916 zestrzelił pierwszy samolot jako pilot, z karabinu maszynowego zamontowanego samodzielnie przez siebie na skrzydle, lecz również nie został on mu uznany, gdyż spadł poza liniami przeciwnika. W czerwcu 1916 jego jednostka została skierowana na front wschodni, gdzie uczestniczyła w intensywnych lotach bombowych. Po przypadkowym spotkaniu z asem myśliwskim Oswaldem Boelcke, który kompletował pilotów do swojej nowo tworzonej elitarnej eskadry myśliwskiej Jagdstaffel 2 (Jasta 2), Boelcke zaproponował Manfredowi dołączenie do tej eskadry, widząc w nim ambitnego lotnika. Manfred von Richthofen skorzystał z oferty i 1 września 1916 dołączył do Jasta 2, stając się odtąd pilotem myśliwskim. Pierwsze uznane zwycięstwo powietrzne odniósł nad Cambrai we Francji 17 września 1916, zestrzeliwując dwumiejscowy samolot F.E.2b. Już 10 października miał zestrzelone 5 samolotów, co dawałoby mu aliancki tytuł "asa". W tym czasie, 28 października śmierć w kolizji poniósł Boelcke, który był wzorem i mentorem Manfreda von Richthofen.

23 listopada 1916 von Richthofen, latający wówczas na myśliwcu Albatros D.II, odniósł swoje 11. zwycięstwo, zestrzeliwując po długim pojedynku, a następnie pościgu, brytyjskiego asa Lanoe Hawkera, dowódcę 24. dywizjonu RFC. Po 16-tym potwierdzonym zwycięstwie, von Richthofen stał się najlepszym spośród żyjących niemieckich asów. Wówczas też, w styczniu 1917 uhonorowany został najwyższym niemieckim odznaczeniem Pour le Mérite ("Blue Max").

Również w styczniu 1917 von Richthofen wyznaczony został dowódcą eskadry myśliwskiej Jasta 11, która będąc początkowo jednostką bez żadnych sukcesów, pod jego dowództwem zgrupowała w końcu kilku z najlepszych niemieckich pilotów. Samoloty Jasta 11 miały czerwone oznaczenia, zwłaszcza osłonę silnika, a niektóre z samolotów, na których latał von Richthofen były malowane całkowicie na czerwono. Stąd pochodzi stosowany zwłaszcza przez Anglików przydomek von Richthofena: "Czerwony Baron" (ang.: Red Baron). Niemcy nazywali go Der Rote Kampfflieger (czerwony lotnik bojowy); tak też Manfred zatytułował swoje wspomnienia pisane w 1917.

Pierwsze zwycięstwo w Jasta 11, a zarazem pierwsze zwycięstwo tej eskadry, von Richthofen odniósł 23 stycznia 1917. Pod nowym dowództwem, Jasta 11 zaczęła osiągać duże sukcesy, a ich szczyt stanowił nazwany tak przez Brytyjczyków, "krwawy kwiecień" 1917 roku. W samym tym miesiącu von Richthofen zestrzelił 20 samolotów Ententy, podnosząc swoje konto zwycięstw do 52. Eskadra ta z uwagi na jej wyczyny stała się znana jako "latający cyrk" lub "Cyrk Richthofena". Do eskadry dołączył też brat Manfreda, Lothar von Richthofen, który także wkrótce sam został asem. W czerwcu Manfred von Richthofen został mianowany dowódcą nowo utworzonego pułku myśliwskiego Jagdgeschwader I, bazującego w rejonie Courtrai, w skład którego weszły eskadry Jasta 4, 6, 10 i 11. Podczas walki 6 lipca 1917 Manfred von Richthofen został ranny w głowę, lecz zdołał awaryjnie wylądować. Rana ta uziemiła go na kilka tygodni, jednakże później znów powrócił do latania, wbrew opinii lekarzy. W 1917 roku von Richthofen latał na myśliwcach Albatros D.III i Albatros D.V, które stanowiły podstawowy sprzęt niemiecki, lecz od połowy tego roku ustępowały już najnowszym maszynom Ententy. Od końca sierpnia 1917 von Richthofen otrzymał jako jeden z dwóch pierwszych pilotów (obok Wernera Vossa) najnowszy wówczas myśliwiec - trójpłatowy Fokker Dr.I, z którym to typem był już następnie powszechnie kojarzony. Pierwsze zwycięstwo na nowym samolocie, a swoje 60-te, von Richthofen odniósł 1 września 1917. We wrześniu i październiku jednakże udał się ponownie na rekonwalescencję po lipcowym postrzale. Po powrocie, nie uczestniczył mimo to w pełni w działaniach bojowych. Dopiero w marcu i kwietniu 1918 zestrzelił dalsze 16 samolotów.

Wrak samolotu von Richthofena

21 kwietnia 1918 von Richthofen został zestrzelony i poniósł śmierć na patolu nad przełęczą Morlancourt niedaleko Sommy. Ścigając samolot Sopwith Camel, pilotowany przez niedoświadczonego Kanadyjczyka Wilfrida "Wop" Maya, dostał się pod ostrzał lecącego mu na ratunek innego Camela, pilotowanego przez Arthura "Roy" Browna. Równocześnie wojska australijskie, zajmujące pozycje w tym rejonie, otworzyły do jego samolotu intensywny ostrzał z karabinów maszynowych. Von Richthofen skręcił samolot w kierunku prześladowcy i wówczas został trafiony jednym z pocisków, po czym jego samolot spadł na ziemię za liniami sprzymierzonych. Sekcja zwłok ujawniła, że został trafiony w klatkę piersiową pociskiem nadlatującym z dołu, od tyłu. Obecnie uważa się, że najbardziej prawdopodobną przyczyną zestrzelenia Czerwonego Barona był ogień australijski z ziemi (jako prawdopodobnego sprawcę zestrzelenia podaje się zwłaszcza sierżanta Cedrica Popkina z 53 baterii artylerii polowej, jednak możliwe, że sprawcą celnego strzału był ktoś inny). Mimo to, brytyjskie siły powietrzne za zwycięzcę von Richthofena oficjalnie uznały Browna, która to wersja jest jeszcze niekiedy spotykana w publikacjach.

W uznaniu dla Manfreda von Richthofen jako lotnika, został on pochowany z pełnymi honorami wojskowymi przez 3. dywizjon australijskich sił powietrznych. Silnik rozbitego samolotu von Richthofena jest eksponatem Imperial War Museum w Londynie. Z wynikiem 80 oficjalnie zaliczonych zwycięstw, był on najlepszym asem myśliwskim I wojny światowej. Młodszy brat Manfreda, Lothar von Richthofen również był asem myśliwskim.

W Niemczech, potem w III Rzeszy, kwitł kult Richthofena - fundowano tablice i kamienie pamiątkowe. W Świdnicy utworzono muzeum.