Ochra
Z Wikipedii
Ochra (gr. ὤχρα ōchra, z ὠχρός ōchrós - żółty, blady) - naturalny, nieorganiczny pigment o barwie od żółtej do brązowej. Powstaje przez zmieszanie glinokrzemianów i substancji barwnych, głównie tlenków żelaza. Ilość i rozdrobnienie tlenków wpływa na uzyskaną barwę. Barwnik ten jest wykrywany makroskopowo, między innymi dzięki analizie fizyko-chemicznej. Ponieważ ochra występuje w naturze jako proszek, nie można jej użyć bezpośrednio do malowania, stosuje się ją wraz z wypełniaczem.
Ochry powstają w strefie wietrzenia swych "macierzystych" minerałów. Stąd, można wyróżnić: ochrę żelazistą, żółtą ochrę antymonową, kremowo-żółtą ochrę bizmutową, czarną ochrę molibdenową, cytrynowo-żółtą ochrę uranową. Obok metali, które mogą występować w postaci różnych związków chemicznych (tlenki, tlenowodorotlenki, krzemiany, siarczany), występują domieszki, przeważnie minerały ilaste, kwarc drobnoziarnisty, szczątki organiczne i inne substancje, charakterystyczne dla danego miejsca.
Kolor i odcień ochr może być z powodzeniem modyfikowany przez obróbkę termiczną. W wyniku podgrzewania żółtej ochry do 200 stopni Celsjusza następuje zmiana jej koloru w kierunku pomarańczowo-czerwonym. Stosowanie wyższych temperatur pozwala uzyskać ciemniejsze odcienie, aż do ciemnowiśniowego i ciemnobrunatnego.
Ochra znana jest ludzkości od wielu tysięcy lat. Dla człowieka neandertalskiego, a także współczesnego ochra, obok hematytu, była symbolem życia. Czerwony kolor ochry kojarzony był z krwią, przez co uważano ją za pierwiastek życia. Używano jej do barwienia ciała przed uczestnictwem w rytuałach i tańcach, a także do posypywania pochówków, co było symbolem wiary w ponowne narodziny lub życie po śmierci.
Ochra była używana przez społeczności paleolitu i mezolitu także do konserwacji i obróbki skór oraz jako barwnik wyrobów artystycznych.
Ochra stosowana jest w przemyśle do produkcji farb, lakierów, zabarwiania wyrobów ceramicznych, materiałów budowlanych, także w przemyśle kosmetycznym.
W języku polskim funkcjonuje termin ugier (skała ilasto-linomitowa), który odnosi się do żółtej ochry.
Zobacz też:
- lista kolorów w języku polskim
- przegląd zagadnień z zakresu teorii koloru
- Roussillon - miejscowość we Francji
