Pieniądz

Z Wikipedii

Monety i banknoty

polski banknot 200-złotowy (awers)
w obiegu do 1995

Pieniądz z nadrukiem.
Pierwszy żołd powstańców warszawskich.
Rewers, Pieczątka

1 marka,
pieniądz obozowy używany
w obozach jenieckich
2 marki 10 fenigów

Pieniądz to materialny lub niematerialny środek, który można wymienić na towar lub usługę. Obecnie funkcję pieniądza najczęściej pełnią monety oraz pieniądz papierowy (banknoty).

Podstawowe rodzaje pieniądza:

pieniądz kruszcowy
pieniądz zdawkowy (gotówkowy)
pieniądz rozrachunkowy (bezgotówkowy)
pieniądz międzynarodowy
pieniądz bankowy
pieniądz elektroniczny

Funkcje pieniądza:

obrachunkowa
cyrkulacyjna
tezauryzacyjna

Pożądane własności pieniądza:

poręczność
stabilność
jednolitość
trwałość
podzielność
rozpoznawalność

[edytuj] Historia pieniądza

W kulturach pierwotnych pojęcie pieniądza jako osobnego środka płatniczego nie istniało. Podstawowym sposobem nabywania dóbr był barter. Ponieważ bezpośrednia wymiana towaru na towar była uciążliwa, niektóre towary powszechnego użytku (zwłaszcza te które były podzielne, trwałe, jednorodne i rzadko występujące) zaczęły pełnić rolę pieniądza np. muszle, sól, kamienie, skóry, futra, kawałki tkanin czy bydło.

W kolejnym etapie rolę pieniądza pełniły metale nieszlachetne (brąz, miedź, żelazo), a później także szlachetne (srebro, złoto). Początkowo kawałki metalu za każdym razem były ważone (pieniądz ważony), później dla wygody zaczęto stosować sztabki bądź sztuki danego metalu o określonej wadze (pieniądz odliczany). W rozwoju gospodarki towarowo-pieniężnej niepodważalną rolę odegrali Fenicjanie. Ich miasta: Ugaryt, Byblos, Sydon i Tyr to symbole bogactwa, którego źródłem był handel prowadzony niemal ze wszystkimi państwami ówczesnego świata. Fenicjanie pierwsi stworzyli namiastki bezgotówkowych form rozliczeń w postaci uwierzytelnionych tabliczek służących do dokonywania operacji finansowych. jako jedni z pierwszych na świecie opanowali wytop i produkcję wyrobów z brązu, co dało podstawy do przypuszczeń, że to oni byli wynalazcami monet. Jednak dzisiejszy stan wiedzy nie potwierdza tej tezy, najstarsze bowiem znalezisko, pochodząca z VII wieku p.n.e. bryłka elektronu (w starożytności nazywano tak stop złota i srebra), opatrzony jest stemplem złotnika z Efezu. Gdy pojawiły się takie prywatne pramonety, już tylko krok dzielił ludzi od wprowadzenia na rynek pieniędzy bitych przez władze państwowe. Monetę wynaleziono prawie jednocześnie w VII w. p.n.e. w kręgu cywilizacji greckiej: w Lidii, położonej na zachodnich wybrzeżach Azji Mniejszej (dziś Turcji), oraz w Argolidzie (Peloponez), państwie Fejdona, do którego należała też bogata w pokłady srebra wyspa Egina. Herodot (ok. 485 - ok. 425 p.n.e.), od jego imienia nazwane gygadami. Lidyjskie monety z VII i VI wieku p.n.e. są wykonane z elektronu, po jednej stronie widać na nich wizerunki byka i lwa, a po drugiej kwadratowe wgłębienie spowodowane niedoskonałą jeszcze techniką bicia. Natomiast w Argolidzie używano monet srebrnych. Miały one wybity symbol państwowy, którym był żółw morski (zwierzę poświęcone bogini Afrodycie), a kształtem przypominały spłaszczoną baryłkę.