Piotr Kmita Sobieński

Z Wikipedii

Piotr Kmita Sobieński herbu Szreniawa, z Sobnia, (ur. 1477, zm. 1553), marszałek wielki koronny od 1529, wojewoda i starosta krakowski, kasztelan sandomierski.

Młodość spędził na dworze cesarza Maksymiliana I, gdzie odznaczał się męstwem w jego wojsku. Walczył w bitwach z Tatarami pod Wiśniowcem 1512 i z Rosjanami w bitwie pod Orszą, w 1520 brał udział w wojnie z zakonem krzyżackim. W 1518 został marszałkiem nadwornym koronnym, w 1522 był posłem Polski na sejm Rzeszy w Norymberdze. W 1524 pobił wojska turecki pod Trembowlą.

Był jednym z najbardziej zaufanych stronników królowej Bony Sforzy, wspierał jej plany powołania na Węgrzech stronnictwa narodowego przeciwko Habsburgom. Udał się na Węgry by wesprzeć Jana Zapolyę. Wszedł do tzw. trimwiratu przy Bonie obok Piotra Gamrata i Andrzeja Krzyckiego. W 1532 został dzięki Bonie kasztelanem sandomierskim, w 1533 starostą krakowskim. W 1535 dostał województwo sandomierskie, które w 1536 zamienił na krakowskie. W 1523 otrzymał od cesarza Karola V, tytuł hrabiego na Wiśniczu. W polityce wewnętrzej chociaż był stronnikiem Bony, jednakowoż stał się trybunem średniej szlachty.

Był mecenasem kultury, jego dwór w Wiśniczu był jednym z najświetniejszych ośrodków polskiego renesansu, gromadząc najwybitniejsze umysły epoki spośród prawników, pisarzy i poetów. Jego sekretarzem był m.in. Stanisław Orzechowski, Kmita finansował wydawanie wierszy Klemensa Janicjusza. Wzbudzał podziw u wspólczesnych w całej Europie - Erazm z Rotterdamu dedykował mu swoje dzieła. Był zajadłym przeciwnikiem reformacji, bogato uposażając wiele świątyń katolickich.