Samuel Kmicic

Z Wikipedii

Samuel Kmicic herbu Radzic (ur. ?, zm. 13 kwietnia 1692 r.) – strażnik wielki litewski od 1676 r., pułkownik wojsk litewskich, chorąży orszański. Był jednym z najbardziej utalentowanych dowódców wojskowych I Rzeczypospolitej.

Henryk Sienkiewicz, wzorując się na postaci Samuela, bohaterem swojej powieści Potop uczynił Andrzeja Kmicica.

[edytuj] Działalność

W czasie potopu szwedzkiego w 1655 r. był jednym z organizatorów konfederacji wojskowej, która wypowiedziała posłuszeństwo hetmanowi wielkiemu litewskiemu Januszowi Radziwiłłowi. 8 września 1655 r. stanął na czele poselstwa wojska litewskiego, które uzyskało od króla Polski Jana Kazimierza obietnicę oddania wojsku dóbr, skonfiskowanych po zdrajcy Radziwille. Po powrocie natychmiast rozpoczął zajmowanie i grabież dóbr radziwiłłowskich. Wówczas też Radziwiłł próbował go nieskutecznie otruć winem. 28 grudnia 1655 r. przystąpił do konfederacji tyszowieckiej.

4 kwietnia 1656 r. odznaczył się w bitwie w widłach Wisły i Sanu. W maju, na czele kilku chorągwi wziął udział w wojnie polsko-rosyjskiej, osłaniając operacje wojsk koronnych nad Berezyną. W 1659 jego oddział operował na froncie w Kurlandii. W styczniu 1660 zbuntował dywizję sapieżyńską i uszedł z nią samowolnie z pola walki. W marcu w Drohiczynie został obwołany pułkownikiem generalnym skonfederowanego wojska, które zażądało wypłaty zaległego żołdu. 14 maja rozwiązał konfederację. Wziął udział w kampanii 1660 r. przeciwko Rosji, dowodząc strażą przednią.

Uczestniczył w bitwie pod Połonką. Wyruszył w pogoń za uciekającymi wojskami rosyjskimi. Zniósł 1 500 piechoty i zdobył zamek w Mirze. W 1661 r. brał udział w walkach z Iwanem Chowańskim w okolicach Połocka. Przeprowadził serię działań zaczepnych na terytorium moskiewskim. W 1663 r. na czele 17 chorągwi zdobył przedmieścia Smoleńska i uderzył na głębokość 20 mil na terytorium Rosji, pustosząc jej terytorium. W styczniu 1664 podszedł zagonem pod Rosławl i Briańsk.

Osiadł na swoich dobrach w powiecie orszańskim. Tu aktywnie uczestniczył w życiu politycznym. Przewodniczył sejmikom w Orszy i brał udział w sejmikach mińskich. Był rojalistą i popierał profrancuski kurs polityki Jana Kazimierza. W 1666 r. na czele pułku litewskiego wyruszył do Wielkopolski by stłumić rokosz Lubomirskiego. W 1669 r. wybrany posłem na sejm z województwa mińskiego. W 1674 r., w czasie wyprawy Jana Sobieskiego na Ukrainę, dowodził lewym skrzydłem wojsk litewskich. 2 lutego 1676 r. został strażnikiem wielkim litewskim.