Stanisław Fiszer (generał)

Z Wikipedii

Stanisław Fiszer (1769-1812) – generał polski, szef sztabu armii Księstwa Warszawskiego.

Wielkopolanin ze spolszczonej rodziny niemieckiej. Skończył Korpus Kadetów w Kaliszu i wstąpił do Dywizji Wielkopolskiej, do brygady Tadeusza Kościuszki. Pod jego rozkazami służył w czasie wojny polsko-rosyjskiej 1792, walczył m.in. w bitwach pod Połonnem i Dubienką i został mianowany porucznikiem. W styczniu 1793 po wtargnięciu Prusaków do Wielkopolski, przebrany za felczera dotarł do Frankfurtu nad Odrą i rozpoznał siły i pozycje wkraczających wojsk pruskich.

Podczas insurekcji kościuszkowskiej towarzyszył Kościuszce, pod Maciejowicami został raniony w prawy bok piką, po czym wzięty do niewoli. Przewieziony został wraz z Kościuszką i Julianem Ursynem Niemcewiczem do Petersburga do Twierdzy Pietropawłowskiej. Jako jedyny z jeńców i więźniów stanu odmówił składania zeznań, za co wywieziony został kibitką, wśród najsroższego mrozu, do Niżnego Nowogrodu. Odchorował ciężko tę podróż i nigdy już nie odzyskał całkowitej władzy w nogach. W Nowogrodzie więziony był 2 lata.

Przybył zaraz do Petersburga, ale pomimo zupełnego braku środków, zostawionych mu przez Kościuszkę pieniędzy nie przyjął. Następnie wyjechał do Paryża, gdzie doczekał się organizacji Legii Naddunajskiej i organizował w niej bataliony. W jednym z pierwszych starć pod Offenburgiem, w czerwcu 1799, został wzięty do niewoli. Był wówczas generałem brygady. Przeszło pół roku przesiedział w ciężkim więzieniu w twierdzy Königgrätz, aż został wymieniony przez gen. Moreau. Odzyskawszy wolność, objął w Livorno ponownie obowiązki szefa brygady i dowódcy piechoty legii, mianowany był nawet komendantem Livorno. Rozpad formacji i masowe zwalnianie się żołnierzy sprawiło, że podążył potem do Anglii, a stamtąd powrócił do Warszawy.

Na wiosnę 1803 osiadł w Poznańskiem, na majątku dzierżawionym od starościny Kwileckiej, z którą się potem ożenił. Użyty przez Dąbrowskiego do urządzenia siły zbrojnej w Wielkopolsce podczas powstania, objął dowództwo brygady. Oblegał Gdańsk pod Lefebvrem. W 1807 został inspektorem generalnym piechoty, w 1808 został generałem brygady i naczelnikiem sztabu głównego wojsk Księstwa Warszawskiego. W ciągu dwóch lat postawił armię Księstwa, a zwłaszcza artylerię, na nogi. Raniony pod Raszynem. W czerwcu pod Pniewem, chwilowo, pod nieobecność księcia, objął dowództwo naczelne, nie zdobył się jednak na żadne stanowcze kroki, aby pomóc obleganemu w Sandomierzu generałowi Sokolnickiemu, który w rezultacie musiał skapitulować. Świetny sztabowiec, okazał się słabym dowódcą.

22 sierpnia 1809, został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Virtuti Militari. Od 1811 prowadził gorączkową działalność organizatorską i mobilizacyjną do wojny z Rosją. Wyruszył na Moskwę w 1812 r., jako naczelnik sztabu V korpusu ks. Józefa. Walczył w bitwie pod Borodino i w zdobywaniu Moskwy. Przy odwrocie z Moskwy, w walce z uderzającym na Polaków korpusem Ostermana, poległ pod Winkowem 18 października 1812.