Storczykowate

Z Wikipedii

Storczykowate
Kukułka szerokolistna Dactylorhiza majalis
Systematyka
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Podgromada	Magnoliophytina
Klasa	jednoliścienne
Podklasa	liliowe
Nadrząd	liliopodobne
Rząd	storczykowce
Podrząd	Orchidineae
Rodzina	storczykowate
Nazwa systematyczna
Orchidaceae
Juss., 1789

Storczykowate (Orchidaceae Juss., Gen. Pl.: 64. 1789) - jedyna rodzina z rzędu storczykowców (dawniej Gynandrae). Obejmuje ponad 20 tysięcyt gatunków bylin (samożywnych i saprofitycznych) i będąca jednym z największych rodzajów. W Polsce, w stanie dzikim, występuje około 49 gatunków z 24 rodzajów (np. storczyk, obuwik, podkolan, buławnik, dwulistnik), z wyjątkiem pospolitych, czerwono kwitnących wszystkie są chronione.

Rośliny z rodziny storczykowatych o efektownych i oryginalnych kwiatach są potocznie nazywane orchideami.

Spis treści

1 Charakterystyka
2 Zastosowanie
3 Systematyka
- 3.1 Gatunki krajowe
- 3.2 Storczyki egzotyczne
4 Linki zewnętrzne

[edytuj] Charakterystyka

Liście: Wydłużone, całobrzegie.
Kwiaty: Charakteryzują się zrośnięciem pręcikowia z szyjką słupka w prętosłup (gynospermium) oraz tzw. pyłkowinami (Pollinaria, pollinia), czyli garstkami pyłku zlepionymi w małe grudki. Każdy kwiat składa się z dwuokółkowego okwiatu, którego części w czasie rozwoju skręcają się o 180° w stosunku do swojego pierwotnego położenia (resupinatio). Środkowa działka wewnętrznego okółka przekształcona jest w tzw. warżkę (labellum), niejednokrotnie podzieloną, często wydłużoną ku tyłowi w tzw. ostrogę. Jest ona umieszczona na dole kwiatu i służy owadom za miejsce do siadania. Kwiaty przeważnie zebrane w kwiatostany typu wiecha bądź grono, zapylane przez zwierzęta (głównie owady, rzadziej ptaki).
Owoce: Torebka z dużą ilością bezbielmowych (do 1 mln) bardzo drobnych nasion, rozsiewanych przez wiatr. Nasiona w wiekszości są niezdolne do kiełkowania bez obecności grzybów charakterystycznych dla danych gatunków (mikoryza).
Biotop: Występuje głównie w strefie międzyzwrotnikowej (epifity i liany), rzadziej w umiarkowanej (łąki i leśne polany). Wiele gatunków żyje w symbiozie z grzybami (mikoryza).

[edytuj] Zastosowanie

Roślina uprawna: Ze względu na piękne, oryginalne kwiaty, trwałe i silnie pachnące, uprawia się głównie w szklarniach, zwłaszcza w Wielkiej Brytanii i Belgii. Uprawiane są liczne ozdobne gatunki i ich mieszańce (m.in. z rodzaju Cattleya, Laelia, Stanhopea, Dendrobium, Odontoglossum, Paphiopedilum) w wielu odmianach, zwanych storczykami lub orchideami.

Roślina ozdobna: Bardzo dużo gatunków jest wykorzystywanych w kwiaciarstwie, zarówno jako kwiaty cięte, jak i doniczkowe. Cięte kwiatostany charakteryzują się dużą trwałością, natomiast dzięki rozmnażaniu z merystemów stała się łatwa hodowla doniczkowa.
Kulinaria: Znaczenie gospodarcze ma wanilia

[edytuj] Systematyka

Rodzaje i gatunki storczykowatych:

[edytuj] Gatunki krajowe

buławnik (Cephalanthera)
- buławnik czerwony (Cephalanthera rubra)
- buławnik mieczolistny (Cephalanthera longifolia)
- buławnik wielkokwiatowy (Cephalanthera damasonium)
dwulistnik (Ophrys)
- dwulistnik muszy (Ophrys insectifera)
gnieźnik (Neottia)
- gnieźnik leśny (Neottia nidus-avis)
gołek (Pseudorchis)
- gołek białawy (Pseudorchis albida)
gółka (Gymnadenia)
- gółka długoostrogowa (Gymnadenia conopsea)
- gółka wonna (Gymnadenia odoratissima)
kręczynka (Spiranthes)
- kręczynka jesienna (Spiranthes spiralis)
kruszczyk (Epipactis)
kukuczka (Neottianthe)
- kukuczka kapturowata (Neottianthe cucullata)
kukułka, stoplamek (Dactylorhiza)
- kukułka bzowa, stoplamek bzowy (Dactylorhiza sambucina)
- kukułka Fuchsa, stoplamek Fuchsa (Dactylorhiza fuchsii)
- kukułka krwista, stoplamek krwisty (Dactylorhiza incarnata)
- kukułka plamista, stoplamek plamisty (Dactylorhiza maculata)
- kukułka Russowa, stoplamek Russowa (Dactylorhiza russowii)
  
  kwiatostan kukułki zaniedbanej Dactylorhiza praetermissa
- kukułka sercowata, stoplamek sercowaty (Dactylorhiza cordigera)
- kukułka szerokolistna, stoplamek szerokolistny (Dactylorhiza majalis)
- kukułka Traunsteinera, stoplamek Traunsteinera (Dactylorhiza traunsteineri)
- kukułka zaniedbana, stoplamek zaniedbany (Dactylorhiza praetermisa)
listera (Listera)
- listera jajowata (Listera ovata)
- listera sercowata (Listera cordata)
lipiennik (Liparis)
- lipiennik Loesela (Liparis loeselii)
miodokwiat (Herminium)
- miodokwiat krzyżowy (Herminium monorchis)
obuwik (Cypripedium)
- obuwik pospolity (Cypripedium calceolus)
ozorka (Coeloglossum)
- ozorka zielona (Coeloglossum viride)
podkolan (Platanthera)
- podkolan biały (Platanthera bifolia)
- podkolan zielonawy (Platanthera chlorantha)
potrostek (Chamorchis)
- potrostek alpejski (Chamorchis alpina)
storczyca (Traunsteinera)
- storczyca kulista (Traunsteinera globosa)
storczyk (Orchis)
storzan (Epipogium)
- storzan bezlistny (Epipogium aphyllum)
tajęża (Goodyera)
- tajęża jednostronna (Goodyera repens)
wątlik (Hammarbya)
- wątlik błotny (Hammarbya paludosa)
wyblin (Malaxis)
- wyblin jednolistny (Malaxis monophyllos)
żłobik (Corallorhiza)
- żłobik koralowy (Corallorhiza trifida)