Szymon Tokarzewski

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dodania linków wewnętrznych.

Jeśli możesz, dodaj je teraz.

Linki do innych haseł: hasło, hasłowy, hasłami zapisujemy jako [[hasło]], ''[[hasło]]wy'', '''[[hasło|hasłami]]'''.

Szymon Wincenty Tokarzewski (ur. 16 lipca 1823 w Bodaczowie, zm. 3 lipca 1890 w Warszawie).

Syn Sebastiana i Ewy z Niedźwieckich, po ukończeniu czterech klas w gimnazjum szczebrzeskim Szymon został zatrudniony w październiku 1840 roku w ordynackim zakładzie gorzelniczym w celu nauki zawodu gorzelanego. Jednak już 30 czerwca 1842 roku został zwolniony na skutek likwidacji zakładu. Jeszcze w tym roku podjął pracę w urzędzie pocztowym w Lublinie.

Za udział w spisku Księdza Ściegiennego w latach 1842 – 1844 Szymon został aresztowany w 1846 roku i osadzony w Cytadeli Warszawskiej. Po procesie został skazany na 1000 pałek i 10 lat katorgi. Dnia 17 czerwca 1848 roku wysłano go z grupą więźniów politycznych na katorgę do Omska, dokąd dotarli idąc piechotą w 1849 roku. Dzięki amnestii z okazji objęcia trony Rosji przez Aleksandra II Szymon w 1857 roku powrócił do Kraju.

W 1862 Szymon został powtórnie aresztowany za udział w ruchu patriotycznym i zesłany na katorgę w głąb Rosji do Aleksandrowska nad Amurem.

Powrót z zesłania nastąpił po amnestii z powodu manifestu koronacyjnego cara Aleksandra III, o czym zawiadomiono Szymona 15 sierpnia 1883 roku. Po powrocie do Kraju zamieszkał w Warszawie i ożenił się z córką swojego przyjaciela z cytadeli warszawskiej Józefa Belimy Leszczyńskiego – Haliną Leszczyńską.

Szymon Tokarzewski, aktywny współpracownik Księdza Ściegiennego, trzydzieści siedem lat swojego życia spędził w więzieniach, w katordze i na wygnaniu. W latach czterdziestych był więziony we Lwowie, następnie w Cytadeli Warszawskiej i w Modlinie, potem był w katordze w Ust' Kamienogorsku i w Omsku. W latach sześćdziesiątych był więziony na Pawiaku i w Cytadeli, pewien czas przebywał w zakładzie karnym w Kadai koło Nerczyńska (w nerczyńskim okręgu górniczym). Odbywał katorgę w Aleksandrowsku nad Amurem, był na wygnaniu w Haliczu, mieszkał w Irkucku, z musu osiedlił się w Kostromie. Słowem – jako katorżnik, a następnie jako wygnaniec przeszedł całą Syberię od Uralu do Błagowieszczańska.

W ostatnich latach swego barwnego życia, przy ofiarnej pomocy swojej żony, Szymon spisał swoje wspomnienia, które zostały wydane drukiem już po jego śmierci:

We wspomnieniach ze swojej pierwszej katorgi Szymon pisał:

„(...) Dziad mój, Konfederat barski, z gniazda, rodu Tokarzewskich Karaszewiczów, herbu Trąby, z okolic Grodna, po pierwszym rozbiorze Polski przeniósł się do ziemi Lubelskiej, aby nie składać przysięgi na wierność carycy Katarzynie II (...)”.

Wspomnienia Szymona zostały wydane pod następującymi tytułami:

„Siedem lat katorgi”
„Ciernistym szlakiem”
„Pośród cywilnie umarłych”
„Katorżnicy”
„W roku 1863”
„Na tułactwie”
„Zbieg”
„W ucieczce”
„Bez paszportu”

Szymon zmarł 3 lipca 1890 roku w Warszawie i został pochowany w Warszawie na Powązkach w kwaterze nr 25 – WPR – 2.

Policja warszawska po swojemu uczciła Szymona Tokarzewskiego. Na rogach ulic, którymi z kościoła św. Antoniego przeciągał kondukt żałobny, stali konni żandarmi, komisarz policji i rewirowi tuż obok wdowy postępowali za trumną...