Chi Mẫu đơn

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Thược dược trong tiếng Việt về cơ bản là tên gọi của chi Dahlia.

Chi Mẫu đơn

Paeonia rockii

Phân loại khoa học

Giới (regnum):	Plantae
Ngành (divisio):	Magnoliophyta
Lớp (class):	Magnoliopsida
Bộ (ordo):	Saxifragales
Họ (familia):	Paeoniaceae
Chi (genus):	Paeonia L.

Các loài

Xem "Một số loài"

Chi Mẫu đơn hay chi Thược dược (danh pháp khoa học: Paeonia) là chi duy nhất trong họ Mẫu đơn (Paeoniaceae). Các loài trong chi này có nguồn gốc ở châu Á, miền nam châu Âu và miền tây Bắc Mỹ.

Phần lớn các loài là cây thân thảo thường xanh, cao khoảng 0,5–1,5 m, nhưng một số loài là cây bụi thân gỗ cao tới 1,5–3 m. Chúng có các lá phức, xẻ thùy sâu và hoa lớn, thường có mùi thơm, có màu từ đỏ tới trắng hay vàng, hoa nở vào cuối mùa xuân hay đầu mùa hè. Trong quá khứ, các loài mẫu đơn/thược dược này đã được phân loại trong họ Mao lương (Ranunculaceae), cùng với các loài cỏ chân ngỗng và lê lư.

Mục lục

1 Một số loài
- 1.1 Các loài thân thảo
- 1.2 Các loài thân gỗ
2 Biểu tượng và sử dụng
3 Tham khảo và liên kết ngoài

[sửa] Một số loài

[sửa] Các loài thân thảo

Khoảng 30-35 loài thuộc dạng thân thảo, các tên gọi phổ biến là thược dược, xích thược, bạch thược v.v.

Paeonia abchasica
Paeonia anomala: thược dược lá hẹp
- Paeonia anomala anomala: thược dược Tân Cương
- Paeonia anomala veitchii: thược dược Veitch, Xuyên xích thược
- Paeonia anomala thứ intermedia: khối căn thược dược
Paeonia bakeri
Paeonia broteri
Paeonia brownii: thược dược Brown
Paeonia californica: thược dược California
Paeonia cambessedesii
Paeonia caucasica
Paeonia clusii
Paeonia coriacea
Paeonia daurica
Paeonia emodi: thược dược nhiều hoa
Paeonia hirsuta
Paeonia japonica: thược dược Nhật Bản
Paeonia kesrouanensis: thược dược Syria
Paeonia lactiflora: thược dược Trung Quốc, thược dược, bạch thược
- Paeonia lactiflora thứ trichocarpa: thược dược quả lông
Paeonia macrophylla
Paeonia mairei: thược dược mĩ lệ
Paeonia mascula: thược dược Balkan
Paeonia mlokosewitschii: thược dược vàng
Paeonia obovata: thảo thược dược
- Paeonia obovata obovata: thảo thược dược
- Paeonia obovata willmottiae: nghĩ thảo thược dược
- Paeonia obovata thứ willmottiae: thảo thược dược lá lông
Paeonia officinalis: thược dược châu Âu
Paeonia parnassica: thược dược Hy Lạp
Paeonia peregrina
Paeonia rhodia
Paeonia sinjiangensis: xích thược Tân Cương
Paeonia sterniana: thược dược hoa trắng
Paeonia steveniana
Paeonia tenuifolia
Paeonia tomentosa
Paeonia veitchii (nếu coi là một loài riêng): Xuyên xích thược
- Paeonia veitchii thứ leicoarpa: xích thược vỏ quả bóng
- Paeonia veitchii thứ uniflora: xích thược đơn hoa
- Paeonia veitchii thứ woodwardii: xích thược lông
Paeonia wittmanniana

[sửa] Các loài thân gỗ

Khoảng 10 loài thân gỗ, tên gọi chung là mẫu đơn.

Paeonia decomposita: mẫu đơn Tứ Xuyên
- Paeonia decomposita decomposita: mẫu đơn Tứ Xuyên
- Paeonia decomposita rotundiloba: mẫu đơn Tứ Xuyên thùy tròn
Paeonia delavayi: mẫu đơn dại, mẫu đơn Delavay
- Paeonia delavayi thứ angustiloba: mẫu đơn lá hẹp
- Paeonia delavayi thứ lutea: mẫu đơn vàng
Paeonia jishanensis, đồng nghĩa: Paeonia spontanea: mẫu đơn Jishan, mẫu đơn lùn
Paeonia ludlowii: mẫu đơn vàng hoa lớn, mẫu đơn Ludlow
Paeonia ostii: phượng đơn, mẫu đơn Osti
Paeonia potaninii
Paeonia qiui: mẫu đơn lá trứng, mẫu đơn Qiu
Paeonia rockii: mẫu đơn tử ban, mẫu đơn Rock
- Paeonia rockii rockii: mẫu đơn tử ban
- Paeonia rockii taibaishanica: mẫu đơn tử ban Thái Bạch Sơn
Paeonia suffruticosa: mẫu đơn, mẫu đơn Suffruticosa (có lẽ có nguồn gốc lai ghép)
- Paeonia suffruticosa suffruticosa: mẫu đơn
- Paeonia suffruticosa yinpingmudan: mẫu đơn Ngân Bình
- Paeonia suffruticosa thứ papaveracea: mẫu đơn tử ban
- Paeonia suffruticosa thứ spontanea mẫu đơn lùn
Paeonia szechuanica: mẫu đơn Tứ Xuyên

[sửa] Biểu tượng và sử dụng

Hoa mẫu đơn là một trong số các hoa đã được sử dụng lâu nhất trong văn hóa trang trí và là một trong các biểu trưng quốc gia của Trung Quốc. Cùng với hoa mai, nó là biểu tượng thực vật truyền thống của quốc gia này, tại đây người ta gọi nó là 牡丹 (mẫu đơn). Năm 1903, nhà Thanh tuyên bố rằng mẫu đơn là quốc hoa. Hiện nay, Trung Hoa dân quốc tại Đài Loan đã chọn hoa mai (Prunus mume) là quốc hoa, trong khi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa không có quốc hoa chính thức. Năm 1994, hoa mẫu đơn đã được đề nghị làm quốc hoa sau một cuộc trưng cầu dân ý khắp toàn quốc, nhưng Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc đã thất bại trong việc thông qua sự lựa chọn này. Năm 2003, một quá trình lựa chọn khác cũng đã được bắt đầu, nhưng cho tới năm 2006 thì vẫn chưa có sự chọn lựa nào được đưa ra.

Thành phố cổ nổi tiếng Lạc Dương của Trung Quốc có danh tiếng như là trung tâm nuôi trồng các loài mẫu đơn. Trong lịch sử Trung Quốc, mẫu đơn của Lạc Dương luôn được coi là đẹp nhất. Hàng loạt các cuộc triển lãm hoa mẫu đơn cũng được tổ chức ở đây hàng năm.

Tại Nhật Bản, Paeonia lactiflora đã từng được gọi là ebisugusuri ("y học ngoại quốc"). Trong hán phương (sự sửa đổi lại của y học cổ truyền Trung Hoa cho thích hợp với Nhật Bản), rễ của các loài mẫu đơn được dùng để điều trị chứng co giật. Nó cũng được trồng làm cây cảnh. Người ta cũng cho rằng Paeonia lactiflora là "vua của các loài hoa".

Mẫu đơn cũng là loài hoa biểu trưng của bang Indiana, Mỹ. Năm 1957, Quốc hội bang Indiana đã thông qua một đạo luật để cho hoa mẫu đơn trở thành hoa biểu trưng của bang. Nó thay thế cho cúc zinnia là loài hoa biểu trưng của bang này từ năm 1931.

Các loài mẫu đơn có xu hướng thu hút kiến tới các nụ hoa. Đó là do mật hoa được tạo ra ở bên ngoài các nụ hoa này.

Một loại mẫu đơn lai	Một giống của Paeonia lactiflora	Paeonia suffruticosa	Paeonia ludlowii (đồng nghĩa Paeonia lutea thứ ludlowii)
Giống hoa kép 'Rubra Plena' của Paeonia officinalis	Một giống của Paeonia lactiflora	Paeonia suffruticosa	Paeonia tenuifolia