Brustem
Brustem is een deelgemeente van Sint-Truiden in de Belgische provincie Limburg.
Vóór 1175 komt het nauwelijks in officiële stukken voor. In 1139 geeft Alberon II van Namen, prinsbisschop van Luik, een opsomming van alle kerken die in de abdij van Sint-Truiden met de Pinksterdagen hun bijdrage moesten offeren; daar was ook Brustemium bij.
Wel is er veel aandacht voor de uit de elfde eeuw daterende vete tussen Brustem en Sint-Truiden. In 1086 verwoesten de Brustemnaren de stad Sint-Truiden en de abdij daar. Omgekeerd werd Brustem in 1160, 1171 en 1180 door de graaf van Duras en de Truienaren in brand gestoken.
Lodewijk I, graaf van Loon, bouwde omstreeks 1170 in Brustem een sterke achthoekige toren en voorzag die van een garnizoen. Tegelijkertijd werden de kerk en het kerkhof door een grote wal versterkt. Brustem kreeg in 1170 stadsrechten van de Loonse graaf maar door de concurrentie van Sint-Truiden werd Brustem nooit een belangrijk centrum.
Toen kruisvaarder graaf Gerard terugkeerde uit het Heilig Land, wilde hij de omwalling uitbreiden. Maar na de oorlog in 1171, gevoerd door de bisschop van Luik, de graaf van Duras en de Truienaren tegen de Loonse graaf, stelde hij dat uit en gaf hij Brustem en zijn burcht in leen aan de keizer. Die verleende de plaats stadsrechten zodat die de concurrentie met Sint-Truiden aan zou kunnen. Maar vanaf het einde van de twaalfde eeuw was de graaf van Loon ook graaf van Duras en voogd van Sint-Truiden. Vermoedelijk zag hij meer in de stad Sint-Truiden, want van de stedelijke ontwikkeling van Brustem kwam niet veel meer terecht.
De burcht van Brustem speelde wel weer een rol op 28 oktober 1467 tijdens de slag in Brustem, die door Karel de Stoute tegen de Luikenaars werd geleverd, onder de muren van de sterkte waarin de Luikse ambachten zich verschanst hadden. In 1489 werd zij echter stormerderhand ingenomen en geslecht door de hertog van Saksen.
Het trotse bouwwerk verviel steeds meer in de volgende decennia. Van de burchttoren op een steile motte gebouwd, blijft nog de helft over. De voorburcht is volledig verdwenen. De aarden wal en omgrachting zijn alleen nog aan de noordkant aanwezig. De ruïne wordt thans in stand gehouden door de vereniging De Burchtwacht.
Brustem is thans een modern landbouwdorp waar vooral fruitteelt plaatsvindt. Ook is er de technische school van de Belgische luchtmacht gevestigd. Het vroegere militaire vliegveld is buiten gebruik, maar een groep industriëlen ontwikkelt plannen om er een helihaven van te maken.
