Jean-Luc Dehaene

Jean-Luc Dehaene uitspraak (info·uitleg) (Montpellier, 7 augustus 1940), was gedurende 8 jaren eerste minister van België. Tijdens zijn regeerperiode werd België een volwaardige federale staat. Hij behoorde tot de toenmalige CVP (nu CD&V). Jean-Luc Dehaene leidde twee coalitieregeringen met de socialisten. Hij bekleedde verschillende ministerposten voor hij in 1992 eerste minister werd. Sinds 2000 is hij burgemeester van Vilvoorde. In 2002 werd hij voorgedragen als ondervoorzitter van de Europese Conventie.

Inhoud

1 Het begin
2 De lange weg naar de toppolitiek
3 Sire, geef me honderd dagen
4 Dehaene I - de hervorming van België (1992-1995)
5 Dehaene II - op weg naar de Euro (1995-1999)
6 Na 1999
7 Uitspraken
8 Curriculum
9 Bronnen
10 Externe links

[bewerk] Het begin

Aan de universiteiten van Namen en Leuven behaalde hij de diploma's Licentiaat in de Rechten en Licentiaat in de Economie. Jean-Luc Dehaene was gedurende zijn jeugd actief bij de chiro en de scouts en was gedurende 4 jaar verbondscommissaris van het Vlaams Verbond van Katholieke Scouts. Hij zou er later meermaals op wijzen dat scouting voor hem een belangrijke leerschool betekende.

[bewerk] De lange weg naar de toppolitiek

Jean-Luc Dehaene maakte zijn opgang in de politiek niet via verkiezingen maar via de partijcenakels van de voormalige CVP (nu CD&V). Via de studiedienst van het ACW (de koepelorganisatie van de Belgische christelijke arbeidersbeweging) en als ondervoorzitter van de CVP jongeren, belandde hij vanaf 1971 eerst als medewerker, later als kabinetschef, bij verschillende ministeriële kabinetten. Daar leerde Jean-Luc Dehaene de spelregels van de macht kennen en vormde hij de netwerken die later een belangrijke rol zouden spelen in zijn vermogen om politieke crisissen op te lossen. Zijn stevige dossierkennis en intelligentie deden zijn invloed snel stijgen en in 1981 werd hij minister van Sociale en Institutionele zaken.

[bewerk] Sire, geef me honderd dagen

Vanaf augustus 1987 zou België in één van de moeilijkste politieke crisissen terecht komen uit de naoorlogse geschiedenis. De splijtzwam was de zaak Happart, die Franstaligen en Nederlandstaligen lijnrecht tegenover elkaar zette en op 19 oktober 1987 tot de val van de regering Martens VI leidde. Na de verkiezingen van 13 december 1987 ontstond een feitelijke patstelling. Langs Vlaamse kant tekenden de christendemocraten (CVP) en de liberalen (PVV) voor een voortzetting van de huidige coalitie en vormden de Vlaamse executieve. In Wallonië stapten de socialisten (PS) en christendemocraten (PSC) in de gewestregering. Nationaal was een nieuwe staatshervorming nodig om de communautaire problemen op te lossen. Dit veronderstelde een tweederde meerderheid. Maar enerzijds was het wederzijdse wantrouwen tussen Vlaamse liberalen (PVV) en Waalse socialisten (PS) zo groot, dat samenwerking onmogelijk leek, anderzijds dachten de Vlaamse socialisten (SP) er niet aan om in een nationale regering te stappen, zonder medezeggenschap in de Vlaamse executieve. De situatie leek hopeloos. Op 22 januari 1988 vroeg de koning aan Jean-Luc Dehaene om de taak van informateur op zich te nemen om deze moeilijke knoop te ontrafelen. Waarop Dehaene antwoordde met zijn "Sire, geef me honderd dagen". 106 dagen later, op 6 mei 1987, had Dehaene de onmogelijke klus geklaard. Er was een akkoord over een verregaande staatshervorming en de regering Martens VII kon van start gaan. Hoewel Wilfried Martens opnieuw eerste minister werd, was de feitelijke sterke man in deze regering Jean-Luc Dehaene. Door het oplossen van deze crisis had hij het vertrouwen en het gezag gewonnen van de politieke tegenstrevers. De volgende 12 jaar werd Dehaene 'incontournable' in de Belgische politiek. In 1990 ondertekende en bekrachtigde hij samen met 14 andere regeringsleiders een van de meest liberale abortuswetgevingen ter wereld.

[bewerk] Dehaene I - de hervorming van België (1992-1995)

In 1992 nam Jean-Luc Dehaene de leiding over een coalitie van christen-democraten en socialisten, de regering-Dehaene I. Mede door het vertrouwen en het gezag dat hij bij alle regeringspartijen had verworven en door zijn gave om water en vuur met elkaar te verzoenen, legde hij de basis voor het Sint-Michielsakkoord. Het ging om de tot dan toe meest verregaande staatshervorming die van België een volwaardige federale staat maakte. Daarnaast voerde de regering een stringent begrotingsbeleid, waardoor de jarenlange aangroei van de Belgische staatsschuld een halt werd toegeroepen. De sterke reputatie van Jean-Luc Dehaene begon nu ook buiten de landsgrenzen te groeien en in 1994 werd hij de voornaamste kandidaat om Jacques Delors als voorzitter van de Europese commissie op te volgen. Op de top van Korfoe kreeg de kandidatuur van Dehaene 11 van de 12 lidstaten achter zich. Maar John Major stelde zijn veto. Uiteindelijk werd de wat grijze Santer van Luxemburg als consensus kandidaat verkozen. Verhofstadt die, met zijn ondertussen tot VLD hervormde partij, gedurende 4 jaar een bikkelharde oppositie voerde, slaagde er niet in om bij de verkiezingen van 1995 de meerderheid van christen-democraten en socialisten te doorbreken.

[bewerk] Dehaene II - op weg naar de Euro (1995-1999)

Ook Dehaene II werd een coalitie van christen-democraten en socialisten. Deze legislatuur stond volledig in het teken van de sanering van de overheidsfinanciën. De Belgische overheidsschuld was één van de hoogste van West-Europa en daardoor dreigde België de toelating te missen voor toetreding tot de Euro-zone. Het tekort op de begroting moest absoluut teruggebracht worden tot de 3% norm, en dit streven beheerste het doen en laten van deze regering. De regering Dehaene II volbracht deze moeilijke opdracht met succes, maar dit ging ten koste van een gebrek aan visie en oog voor maatschappelijke ontwikkelingen. In de zomer van 1996 brak het Dutroux-schandaal uit, dat uitmondde in de massaal bijgewoonde "Witte Mars" en een totaal wantrouwen van de Belgische bevolking in de justitie. De reactie van Jean-Luc Dehaene op deze emotionele gebeurtenissen was heel afstandelijk. Twee jaar later gebeurde het onvoorstelbare: diezelfde Dutroux kon op eenvoudige wijze uit het gerechtsgebouw ontsnappen. Het adagium van Dehaene, "een probleem moet je pas oplossen als het zich stelt", begon zich tegen hem te keren. Dehaene werd meer en meer afgeschilderd als de "loodgieter", de man die oplossingen in elkaar knutselde, misschien een goede beheerder maar zeker geen visionair. Enkele weken voor de parlementsverkiezingen van 1999 brak de dioxine-crisis uit. In de korte periode tot aan de verkiezingen slaagde de regering er niet meer in om uit deze crisis te geraken. Doordat het dossier stuntelig verdedigd werd bij de Europese gemeenschap werd België bovendien een uitvoerverbod van zuivel- en vleesproducten opgelegd met ernstige economische gevolgen. De daaropvolgende verkiezingen leidden tot de zwaarste nederlaag van de CVP uit de naoorlogse geschiedenis. Voor het eerst sinds 1945 was de CVP niet meer de grootste partij van het land.

[bewerk] Na 1999

Na de zware verkiezingsnederlaag van 1999 nam Jean-Luc Dehaene de verantwoordelijkheid voor de nederlaag op zich en trok zich terug uit de nationale politiek. Hiermee wou hij een "nacht van de lange messen" in zijn eigen partij voorkomen. Hij bleef wel senator maar hield zich nadrukkelijk op de achtergrond. In 2000 kwam hij op bij de gemeenteraadsverkiezingen, en werd burgemeester van Vilvoorde, een stad vlakbij Brussel. Tot verrassing van velen werd hij een jaar later door Verhofstadt voorgedragen als ondervoorzitter van de Europese conventie, een denktank die zich moest buigen over de toekomst van de EU en een grondwet voor de Unie moest voorbereiden. Toen in 2004 duidelijk werd dat zijn ondertussen tot CD&V hervormde partij onder leiding van Yves Leterme een nieuw elan had gevonden, wierp Jean-Luc Dehaene zich opnieuw in de verkiezingsstrijd, ditmaal als lijsttrekker voor de Europese verkiezingen. Het werd een prestigestrijd tussen hem en Guy Verhofstadt, die Jean-Luc Dehaene overtuigend won (met meer dan 650.000 voorkeurstemmen tegenover 388.000 voor Guy Verhofstadt).

[bewerk] Uitspraken

"Let the beast go." (uitgedost als cowboy op een pneumatische stier)
"Geen commentaar."
"Een probleem moet je pas oplossen als het zich stelt."

[bewerk] Curriculum

[bewerk] Studies

- Oude Humaniora aan het Jezuïetencollege (Aalst)
- Licentiaat in de Rechten en Economie, Universiteit van Namen en K.U.L.

[bewerk] Beroepsactiviteiten

1963-1967: Verbondscommissaris voor het Vlaams Verbond van Katholieke Scouts
1965-1972: Verbonden aan de Studiedienst van het A.C.W.

[bewerk] Politieke activiteiten

1967-1971 - Nationaal Ondervoorzitter van de C.V.P.-Jongeren
Sinds 1972 - Lid van het National C.V.P.-Bureau
1977-1981 - C.V.P.-Voorzitter van het arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde
1972-1973 - Adviseur bij het Kabinet van Openbare Werken (Minister Jos De Saeger)
1973-1974 - Adviseur bij het Kabinet van Volksgezondheid (Minister J. De Saeger)
1974-1977 - Adviseur en daarna Kabinetschef bij het Kabinet van Economische Zaken (Ministers Oleffe en Herman)
1977-1978 - Kabinetschef bij de Minister van Vlaamse Aangelegenheden (Mevrouw R. De Backer-Van Ocken)
1979-1981 - Kabinetschef bij de Eerste Minister (W. Martens)
1981 - Kabinetschef bij de Minister van Institutionele Hervormingen (Minister J. Chabert)

[bewerk] Regeringsfuncties

1981-1988 - Minister van Sociale Zaken en Institutionele Hervormingen (N) (1981-1988)
1988-1992 - Vice-Eerste Minister en Minister van Verkeerswezen en Institutionele Hervormingen
1992-1995 - Eerste Minister (1992-1995)
1995-1999 - Eerste Minister (1995-1999)