Leo Strauss
Leo Strauss (20 september 1899 – 18 oktober 1973) was een politiek filosoof, die in Duitsland werd geboren en naar de Verenigde Staten emigreerde.
Hij wordt vaak gezien als één van de inspiratiebronnen voor de neoconservatieve beweging die sinds de jaren zeventig belangrijk is in de Amerikaanse politiek. Zelf hield hij zich echter niet bezig met praktische politiek: hij concentreerde zich volledig op het schrijven van een groot aantal, zeer grondige tekststudies van de filosofen uit de traditie van de politieke filosofie van Plato tot Heidegger.
Inhoud |
[bewerk] Leven
Strauss werd in 1899 geboren in een orthodox joods gezin in Kirchhain (nabij Marburg), Hessen als zoon van Hugo Strauss en Jennie David.
Hij studeerde aan het beroemde Gymnasium Philippinum (waar ook Johannes Althusius en Carl J. Friedrich op school zaten), en gedurende zijn studentenjaren was hij een politieke Zionist. Strauss volgde verder wetenschappelijk onderwijs in Duitsland waar hij promoveerde onder Ernst Cassirer. Zoals vele andere Duitse studenten in die tijd die zich interesseerden voor filosofie volgde hij colleges van Martin Heidegger.
In 1932, trouwde Strauss met Marie (Miriam) Bernsohn in Parijs, Frankrijk. In 1934, emigreerde hij naar Engeland waar hij in 1935, een positie aan de Universiteit van Cambridge kreeg. In 1937, emigreerde hij naar de Verenigde Saten en was korte tijd Research Fellow aan de vakgroep geschiedenis van de Columbia-universiteit in New York. Tussen 1938 en 1948, was hij hoogleraar politieke filosofie aan de New School of Social Research in New York. In 1944 werd hij Amerikaans staatsburger en van 1949 tot 1968, werkte Strauss als lid van de faculteit van de Universiteit of Chicago als hoogleraar in de politieke filosofie.
[bewerk] Politieke ideologie
In de eerste plaats moet opgemerkt worden dat Strauss geen actieve politiek bedreef, hij heeft geen politieke beweging opgezet, maar was een politiek filosoof en academicus. Strauss was zowel een vriend als een criticus van het liberalisme: hij hechtte sterk aan de diepgang, subtiliteit en het dialectische karakter van de klassieke politieke filosofen, vooral Plato, Aristoteles en Xenophon. Met name bekritiseerde hij het moderne liberalisme dat voorrang geeft aan individuele vrijheid ten koste van historische waarden zoals uitmuntendheid en deugd.
Strauss argumenteerde dat het hedendaagse, relativistische liberalisme het logische gevolg was van de filosofische principes van het modernisme zoals dat in zwang was in de Westerse wereld in de 20e eeuw. Hij was van mening dat het hedendaags liberalisme een intrinsieke tendens in zich had richting relativisme, hetgeen op zijn beurt leidde tot nihilisme dat hij als gevaar voor de maatschappij zag.
Terwijl het modern liberalisme gericht is op het nastreven van individuele vrijheid als hoogste doel, zag Strauss meer heil in een overheid die zicht richtte op menselijke excellentie en politieke deugd. Hij merkte op dat denkers van de eerste orde, beginnend bij Plato, al bezig waren met het probleem of goede en effectieve politici volledig eerlijk konden zijn en tegelijkertijd toch de beste doelen voor de maatschappij konden bereiken. Strauss vroeg zich continue af in welke mate vrijheid en excellentie samen kunnen gaan.
Met dit in het achterhoofd vraagt Strauss van zijn lezers om zich af te vragen of leugens om bestwil (Plato) geoorloofd zijn om de maatschappij bijeen te houden en te gidsen. Zijn sommige niet te bewijzen mythen gedoceerd door wijze leiders noodzakelijk om de meeste mensen doel en richting te geven en zo een stabiele maatschappij te verzekeren? Of kan een maatschappij zonder meer floreren op de basis van de ‘dodelijke waarheid’ (Nietzsche) beperkt tot wat we met zekerheid kunnen weten?
Hoewel Strauss geen definitief antwoord op deze vragen heeft gegeven, neigt hij naar het eerste. Hij ziet het liberale idee van individuele vrijheid als oorzaak dat mensen alles in twijfel gaan trekken inclusief waarden en morele normen. In plaats daarvan laten zij zich leiden door egoïstische wensen met als gevolg dat de waarden die de maatschappij bijeenhouden vervallen. Politici hebben inderdaad tot taak sterke en inspirerende mythes te creëren welke niet noodzakelijker wijze waarheidsgetrouw zijn, maar wel de noodzakelijke illusies om de maatschappij bijeen tehouden.
[bewerk] Nederlandse Straussianen
Er is een groeiende belangstelling in Nederland voor het werk van Leo Strauss. De Belg David Janssens, werkzaam aan de Universiteit Tilburg schrijft veel over Strauss. De conservatieve denker Bart Jan Spruyt is zeer diepgaand door Strauss beïnvloed.
[bewerk] Bibliografie (van Strauss)
- The Political Philosophy of Hobbes: Its Basis and Genesis
- On Tyranny: An Interpretation of Xenophon's Hiero
- Persecution and the Art of Writing
- Natural Right and History
- Thoughts on Machiavelli
- What is Political Philosophy?
- History of Political Philosophy, co-editor
- The City and Man
- Socrates and Aristophanes
- Liberalism Ancient and Modern
- Xenophon's Socratic Discourse: An Interpretation of the "Oeconomicus"
- Xenophon's Socrates
- The Argument and the Action of Plato's Laws
- Studies in Platonic Political Philosophy
- Philosophy and Law
- Spinoza's Critique of Religion
- The Rebirth of Classical Political Rationalism
[bewerk] Bibliografie over Leo Strauss
- "A Giving of Accounts," Jewish Philosophy and the Crisis of Modernity – Essays and Lectures in Modern Jewish Thought, ed. Kenneth H. Green. Albany: SUNY Press, 1997
- Brague, Rémi, "Leo Strauss and Maimonides," in Leo Strauss's Thought, ed. Alan Udoff, Boulder: Lynne Reiner, 1991, 93-114.
- Drury, Shadia B., "Leo Strauss and the American Right". Palgrave Macmillan, 1999.
- Green, Kenneth, Jew and Philosopher – The Return to Maimonides in the Jewish Thought of Leo Strauss. Albany: SUNY Press, 1993.
- Ivry, Alfred L., "Leo Strauss on Maimonides" in Leo Strauss’s Thought, ed. Alan Udoff. Boulder: Lynne Reiner, 1991, 75-91.
- Kochin, Michael S., "Morality, Nature, and Esotericism in Leo Strauss’s Persecution and the Art of Writing." The Review of Politics 64 (Spring 2002):261-283.
