Tweede Kamerverkiezingen 1937
Op 26 mei 1937 vonden Tweede Kamerverkiezingen plaats. Grote winnaar van de verkiezingen is de ARP, en meer nog minister-president Colijn. Zijn partij gaat drie zetels vooruit en komt op 17. Dat de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) van Mussert als nieuwkomer vier zetels haalt, lijkt een groot succes. De teruggang ten opzichte van de Provinciale Statenverkiezingen van 1935 is echter zodanig, dat het voor de nationaal-socialisten in feite zeer teleurstellend is. Lijsttrekker Mussert neemt om die reden geen zitting in de Kamer.
Wederom heeft een wijziging van de Kieswet de nodige invloed op de verkiezingen. Voor het eerst moeten partijen om te mogen deelnemen een waarborgsom betalen. Het aantal deelnemende partijen daalt daardoor fors, naar 20. Verder wordt de kiesdrempel verhoogd van 75% naar 100% van de kiesdeler en verandert de wijze waarop restzetels worden verdeeld. Voortaan wordt uitgegaan van verdeling volgens de grootste gemiddelden in plaats van het grootste stemmenoverschot.
Mede hierdoor verdwijnen HGSP, RKVP, RSAP, Plattelandersbond en Verbond Nationaal Herstel uit de Kamer.
De RKSP profiteert het meest van de nieuwe restzetelverdeling. Zij wint drie zetels. De SDAP wint eveneens een zetel. De CDU, die als enige partij nog een pacifistisch standpunt uitdraagt, wint ook een zetel en komt op twee.
Verliezers zijn vooral de Liberalen, die hun oproep: 'Zet meer liberalen naast Colijn' niet beantwoord zien. Zij verliezen drie zetels en houden er slechts vier over. De CHU verliest twee zetels. SGP en CPH gaan één zetel terug. Alleen de VDB blijft in zeteltal gelijk.
Vooral op aandringen van de katholieken wordt het rechtse kabinet-Colijn IV gevormd, waardoor liberalen en vrijzinnig-democraten uit de regering verdwijnen.
[bewerk] Uitslag
| Partij | 1933 | 1937 | verschil |
|---|---|---|---|
| zetels | zetels | ||
| RKSP | 28 | 31 | +3 |
| SDAP | 22 | 23 | +1 |
| ARP | 14 | 17 | +3 |
| CHU | 10 | 8 | -2 |
| VDB | 6 | 6 | 0 |
| LSP * | 7 | 4 | -3 |
| NSB | - | 4 | +4 |
| CPH | 4 | 3 | -1 |
| SGP | 3 | 2 | -1 |
| CDU | 1 | 2 | +1 |
| HGSP | 1 | 0 | -1 |
| RKVP | 1 | 0 | -1 |
| Overigen | 3 | 0 | -3 |
| Totaal | 100 | 100 |
*was in 1933 Vrijheidsbond
|
|
|
|---|---|
|
1888 | 1891 | 1894 | 1897 | 1901 | 1905 | 1909 | 1913 | 1917 | 1918 | 1922 | 1925 | 1929 | 1933 | 1937 | 1946 | 1948 | 1952 | 1956 | 1959 | 1963 | 1967 | 1971 | 1972 | 1977 | 1981 | 1982 | 1986 | 1989 | 1994 | 1998 | 2002 | 2003 | 2006 |
|
