Łomnica-Zdrój
Z Wikipedii
Współrzędne: 49°26' N 20°44' E
| Łomnica-Zdrój | |||
|
|||
| Województwo | małopolskie | ||
| Powiat | nowosądecki | ||
| Gmina | Piwniczna-Zdrój | ||
| Sołtys | Stanisław Wnęk | ||
| Powierzchnia | 24,2 km² | ||
| Położenie | 49° 26' N 20° 44' E |
||
| Liczba mieszkańców (2007) • liczba ludności • gęstość |
2400 90 os./km² |
||
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
+(48) 018 | ||
| Kod pocztowy | 33-351 | ||
| Tablice rejestracyjne | KNS | ||
|
Położenie na mapie Polski
  Łomnica-Zdrój
|
|||
| Strona internetowa wsi | |||
Łomnica-Zdrój – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Piwniczna-Zdrój. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie nowosądeckim.Całoroczna turystyczna wioska położona w Beskidzie Sądeckim, leżąca na trasie Nowy Sącz - Muszyna, posiadająca połączenia kolejowe i autobusowe.
Wieś (sołectwo) w południowo-wschodniej części Miasta i Gminy Piwniczna -Zdrój.Położona jest nad potokiem Łomniczanka będacego prawobrzeżnym dopływem Popradu. Zabudowa miejscowości rozciąga się na przestrzeni ok.9 km. Wieś otaczają lesiste masywy górskie,od zachodu wznosi się Kicarz (704m npm) i Groń (641m npm)a od wschodu w pasemku Kiczory wyróżnia się Drapa (803m npm ),natomiast od północy Parchowatka (1005 m npm).Dalej zaś główny grzbiet Jaworzyny Krynickiej z kulminacjami Pisanej Hali (1043m npm) i Wierchu nad Kamieniem (1083m npm). Graniczy z miastem Piwniczna - Zdrój, Kokuszką, Złotnem (gm. Nawojowa),Barnowcem i Składzistem (gm. Łabowa) i Wierchomlą Wielką. Na niewielkim odcinku (Poprad) graniczy ze Słowacją.
Pierwsza wzmianka o Łomnicy pochodzi z dokumentu lokacyjnego Piwniczny-Szyi 1348r i wspomina o Łomnicy jako już istniejącej wsi. Posiadała wówczas prawo magdeburskiei dziedzicznych sołtysów. Kazimierz Wielki nadał Łomnicę miastu Piwniczna i odtąd była ona wsią miejską. Była to tak zwana Stara Łomnica (Łomnica antiquam ) obecne piwniczanskie osiedla Majerz i Zagrody) położona przy ujściu Łomnicznki do Popradu. Nowa Łomnica (Łomnica novae radicus) powstała w średnim biegu Łomniczanki,lokowana została w 1570r a jej zasadżcą był mieszczanin z Piwnicznej Klemens Baltyzarowicz (Baltazarowicz). Obie Łomnice pozostawały aż do rozbiorów własnością królewską w administracji starostów sądeckich,przy czym Stara Łomnica podlegała im pośrednio jako własność miasta Piwnicznej. Zamieszkane były przez ludność polską . Była to graniczna wieś polska,od Wierchomli zaczynała się Łemkowszczyzna skolonizowana przez element wołosko -ruski.
Od 1770r w państwie Habsburgów. Od 1785r należała do sądeckich kameralnych dóbr państwowych (K.k Cameral Amt). W czasach autonomi galicyjskiej i do 1933r była gminą jednowioskową. Po 1934r należała do gminy zbiorowej Piwniczna. W latach 1954-1961 była samodzielną GRN . Od 1961r była gromadą GRN Piwniczna-Wieś. Od 1973 jest sołectwem M i G Piwniczna -Zdrój.
Nazwa Łomnica pochodzi od połamanych drzew tzw. łomów w pobliskich lasach. Co zaznaczono w nieoficjalnym herbie wsi,przedstawiającym złamane drzewo,dzban i kran...!(www.lomnica-zdroj.pl)
Wg. E. Pawłowskiego nazwa ma pochodzić od rwącego potoku "łamiącego skały" czy " łamiącego się o skały".
Dzięki źródłom mineralnym, doskonałemu mikroklimatowi oraz centralnemu położeniu, Łomnica jest doskonałą bazą do zwiedzania tej ciekawej i pięknej ziemi.
Górna część wsi obfituje w szczawy. Rozwój jako uzdrowiska Łomnicy rozpoczyna sie w 1910r kiedy to po raz pierwszy ujęto znajdujące się tutaj źródła. W 1924r utworzono w willi dr. Ziarki dom kąpielowy.A w 1928r małe łazienki z kąpielami borowinowymi i mineralnymi.Jednak powódź w 1934r zniszczyła zakład kąpielowy,a po II wojnie nie odtworzono go.
Spis treści |
[edytuj] Turystyka
Liczne w tej okolicy szlaki turystyczne wyprowadzają na szereg szczytów (Kicarz, Łabowska Hala, Parchowatka), z których rozciągają się przepiękne widoki nie tylko na Beskidy, ale również na Tatry i Pieniny.Odległe o zaledwie kilka kilometrów przejście graniczne w Piwnicznej między Polską i Słowacją otwiera możliwości zwiedzenia Starej Lubowli, Bardiowa, Popradu, Czerwonego Klasztoru i szeregu innych ciekawych miejscowości. Turystyczna baza noclegowa i żywieniowa. Możliwość wypraw turystycznych na stronę słowacką.
Szlaki górskie zarówno piesze jak i rowerowe. Zimą czynna stacja narciarska w Wierchomli z noclegami.
[edytuj] Przyroda
Na szczególna uwagę w Łomnicy zasługują dwa pomniki przyrody nieożywionej:
- wodospad na potoku Łomniczanka - spadający ze stromo nachylonej ławicy piaskowca potok tworzy piękny wodospad o wys. ok. 3m i długości progu ok.7 m, a u podstawy jest kocioł eworsyjny o gł. do 1,6m. Możliwe jest, że próg wodospadowy zostanie kiedyś rozczłonkowany wzdłuż spękań ciosowych przez erozyjne działanie wody, która już teraz spływa trzema strugami. Poniżej wodospadu znajdują się źródła wód mineralnych typu szczaw wodorowęglanowo, wapniowo - magnezowych. Jedno źródło jest ujęte i wykorzystywane przez tubylców. Obszar chroniony od 1982 roku
- skałka piaskowcowa "Łomniczanka" pochodzenia erozyjnego o dł. 9m, i wys. 3,5 m, zbudowana z piaskowca ogniwa krynickiego i charakteryzująca się ciekawymi strukturami procesu wietrzenia. Skałka została objęta ochroną w 1998 roku i znajduje się nad potokiem Łomniczanka, w pobliżu Pomnika Pamięci
[edytuj] Gwara
Kilka zasad gramatycznych przeważnie w czasownikach: -Przed „o” na początku wyrazu stawiamy „ł” np. orać-łorać, opylić-łopylić, . -Często zamieniamy „sz” na „s” np. nasze-nase, szurać-surać. -Często zamieniamy „cz” na „c” np. czasu-casu, czekać-cekoć. -Zamieniamy „a” na „o” np. gadać-godać, kochać-kochoć. Gwara Łomniczańska jest również wyposażona w wiele innych zwrotów, określeń itp., które zostały nadane przez mieszkańców bez zasad takich jak powyżej a również wiele różnych wyrazów, które były wykorzystywane tylko w gwarze Łomniczańskiej.
Łomnica zyskała też popularność dzięki lokalnym pierogom zwanymi "łomnicańskimi" lub "mordoniami".
Autor: Viget
[edytuj] Historia
Łomnica-Zdrój była lokowana wcześniej niż miasto Piwniczna-Zdrój. Jej założycielem był prawdopodobnie król Kazimierz Wielki, od którego otrzymała ona prawa, stając się tym samym wsią królewską. Łomnica rozwijała się od strony Majerza w górę Łomniczanki. W 1410 roku pod Łomnicą została stoczona potyczka rycerstwa polskiego oraz pospolitego chłopskiego ruszenia z oddziałami Zygmunta Luksemburczyka dowodzonymi przez zdrajcę Ścibora ze Ściborzyc, które miały za zadanie złupienie małopolski, w czasie kiedy polskie rycerstwo walczyło pod Grunwaldem i pod Koronowem. Oddziały Luksemburczyka napotkawszy duży opór zaczęły się wycofywać na górne Węgry czyli dzisiejszą Słowację, gdzie zostały ostatecznie rozbite i rozgromione. W XVI wieku Łomnica graniczyła z kresem Muszyńskim.
Ludność wsi dwa razy całkowicie wymarła. Raz była lokowana w XV wieku drugi raz pod koniec XVI wieku. Podejrzewa się, że przyczyną wyludnienia wioski była epidemia lub głód. Aż do XVI wieku górale uprawiali zboże i hodowali bydło. Około XVI wieku pojawiło się pasterstwo owiec i kóz, które spowodowało polepszenie życia mieszkańców Łomnicy, gdyż owce są łatwiejsze w hodowli niż bydło i dają oprócz mięsa i mleka także wełnę stanowiącą wtedy podstawowy surowiec do wyrobu odzieży. W Łomnicy w tych czasach dość mocno rozwijało się zbójnictwo, co było spowodowane przede wszystkim biedą. Przed wojną groziło okolicznym górom całkowicie wylesienie ze względu na intensywny rozwój rolnictwa. Łomnica przed wojną i w XIX wieku posiadała największa liczbę biedoty wiejskiej (tzn. komorników przypadających na jedno gospodarstwo) w ziemi sądeckiej. Ok. 1890 roku w Łomnicy została wybudowana szkoła podstawowa, do której uczęszczały dzieci i młodzież z całej miejscowości. W 1989 roku ze względu na rosnącą liczbę uczniów wybudowano w centralnej części wsi nową szkołę. A w latach 1912- 1915 wybudowano nowy kościół,ostatnio rozbudowany.
Literatura.
S.Ogórek . "Piwniczna Zdrój Rytro i okolice" .Agencja "W i T".
M.Michałowicz- Kubal,G.Kubal. "Piwniczna Rytro.Latem i zimą". Piwniczna 2003r.
J.Michalak. "Krynica i okolice". Krynica 1997r.
B.Mościcki. "Beskid Sądecki". wyd.Rewasz.2002r.
