Ameby
Z Wikipedii
 |
Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji. Do weryfikacji: "W ich cyklu życiowym występuje jedynie (dominuje?) " - ? |
| Ameby | |
 Chaos diffluens |
|
| Systematyka | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | protisty |
| Typ | Amoebozoa |
| Podtyp | Rhizopoda |
| Klasa | Lobosea |
| Rząd | Euamoebida |
| Rodzina | Amoebidae |
| Rodzaj | ameba |
| Nazwa systematyczna | |
| Amoeba | |
Ameby (Amoeba) czyli Pełzaki - rodzaj protistów. Formalnie nazwa ta dotyczyć powinna wyłącznie przedstawicieli rodzaju Amoeba, w praktyce odnosi się też do podobnych organizmów, np. Entamoeba histolytica - organizmu wywołującego czerwonkę amebową. W skrajnym przypadku zakres stosowania tej nazwy dotyczyć może całej supergrupy Amoebozoa. Ponadto nazwy "ameba" i "pełzak" potocznie używane bywają do określania postaci ameboidalnej (pełzakowatej), czyli pewnego typu budowy organizmów jednokomórkowych, reprezentowanego właśnie przez ameby, ale także różne zupełnie niespokrewnione z nimi pierwotniaki, np. z supergrupy Rhizaria.
Przedstawiciele żyją w środowisku wodnym lub jako pasożyty. Występują w zanieczyszczonych zbiornikach wodnych, jeziorach, stawach.
Spis treści |
[edytuj] Budowa ameby
[edytuj] Wielkość
Wielkość ameb jest zróżnicowana. Najczęściej spotykane są Ameboa proteus. Wielkość tych ameb sięga 500 μm do nawet 1000 μm. Są jednak i większe - Polomyxa - te z kolei osiągają wielkość 2000 - 3000 μm.
1000 μm = 0,1 cm = 1mm.
[edytuj] Pelikula
Rząd pierwotniaków należących do Lobosia z gromady korzenionóżek (Rhizopoda), grupujący gatunki nietworzące skorupek. Pelikula ameb nagich (Ameobida) jest cienka jak u Amoeba proteus albo grubsza i mniej elastyczna jak u Thecamoeba verrucosa i tworzy zgrubienia w czasie ruchu, zwłaszcza u tych gatunków, u których jest grubsza.
[edytuj] Pseudopodia (nibynóżki) i ruch
U niektórych ameb glebowych występuje stadium zarówno pełzakowate, jak i wytwarzające wić. Gatunki różnią się trochę sposobem poruszania się. U niektórych wysuwane jest tylko jedno pseudopodium, u innych kilka. Ruch powodowany jest przepływem cytoplazmy zmieniającej stan skupienia (zol-żel) i zmianami w cytoszkielecie. Pseudopodia mogą różnić się kształtem zależnie od gatunku; zwykle są płatowate (lobopodia), rzadziej nitkowate (filopodia). Jednak ich kształt u tego samego gatunku może być zmienny, zależny od warunków środowiska (stężenie jonów, pH itp.) Przypomina to pełzanie. Nibynóżki przyczepiają się do podłoża i przeciągają całą komórkę dalej.
[edytuj] Składniki cytoplazmy
Ameby będące zwykle fagotrofami mają wakuole (wodniczki) pokarmowe.W cytoplazmie można wyrożnić dwie warstwy: endoplazmę i ektoplazmę. Endoplazma nie zawiera żadnych ziarnistości, natomiast w ektoplazmie znajdują się wiele ziarnistości różnej wielkości. U niektórych gatunków występują mitochondria, różne kryształy i cząstki materiałów zapasowych.
Ponadto w cytoplazmie ameb mogą żyć zoochlorelle, czyli endosymbiotyczne bakterie lub glony, nadające komórce szare lub zielone zabarwienie.
[edytuj] Jądro komórkowe
Liczba jąder może być różna, od jednego do kilkuset, np. u Chaos carolinensis, ameby tak olbrzymiej, że można ją oglądać gołym okiem. Niektóre gatunki z tej grupy występują w przewodzie pokarmowym bezkręgowców i kręgowców - jedne są nieszkodliwe, inne chorobotwórcze.
[edytuj] Zakażenie amebami
Potencjalnym źródłem zarażenia amebami są niedogotowane lub surowe warzywa pochodzące z upraw nawożonych ludzkimi fekaliami. Wydaje się, że stosowane metody oczyszczania wody są wystarczające dla kontroli rozprzestrzeniania się tych gatunków, natomiast trudna jest kontrola handlarzy żywności.
[edytuj] Zobacz też:
- Systematyka
- Drzewo życia
- Pełzakowica
- Lobosia
- Pierwotniaki
- Sarcomastigophora
- Zarodziowe
