Glony
Z Wikipedii
 |
Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji. Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, jakie informacje budzą wątpliwości. |
Glony, algi (łac. Algae, gr. Phykos) nie są taksonem, a grupą organizmów wydzieloną na podstawie kryteriów morfologicznych i ekologicznych. Mianem tym tradycyjnie określa się kilka nie spokrewnionych linii ewolucyjnych organizmów plechowych, tj. beztkankowych.
Nauka zajmująca się glonami to algologia (fykologia).
Cechami łączącymi typy składające się na tę grupę morfologiczno-ekologiczną jest w większości przypadków autotrofizm i funkcja pierwotnego producenta materii organicznej w zbiornikach wodnych, a także pierwotne uzależnienie od wody oraz pierwotna, beztkankowa budowa ciała.
Na początku XX wieku termin "glony" zapożyczył z gwary góralskiej wybitny polski botanik Józef Rostafiński i wprowadził do systematyki botanicznej. Ponad połowa z 40 tysięcy odkrytych do dzisiaj gatunków glonów jest zaliczana do bakterii i protistów. Licząca około 17 tysięcy gatunków grupa glonów zielonych, czyli zielenic, jest włączona do królestwa roślin.
Spis treści |
[edytuj] Systematyka
Organizmy zaliczane do glonów należą do kilku odrębnych królestw (roślin, protistów i bakterii) i najczęściej dzieli się je na dwie grupy:
- Glony prokariotyczne
- Bakterie: (sinice) - brak chloroplastów: tylakoidy; chlorofilów; karoten; fikobiliny; materiał zapasowy: skrobia sinicowa.
- Glony eukariotyczne
- Protisty: (eugleniny, tobołki, chryzofity) - chloroplasty o 3 lub 4 błonach, powstały w wyniku wtórnej endosymbiozy; chlorofil a; chlorofil b; ksantofile; brak fikobilin; skrobia.
- Rośliny: (glaukocystofity, krasnorosty, zielenice) - chloroplasty o 2 błonach śródplazmatycznych, powstały w wyniku endosymbiozy pierwotnej; chlorofil a; chlorofil b; fikobiliny.
Czasem wyklucza się z glonów sinice, jako organizmy najbliżej spokrewnione z bakteriami. Wówczas nie ma potrzeby stosowania podziału na dwie grupy.
[edytuj] Gromady glonów
Tradycyjnie glony dzieli się na następujące gromady (typy):
- eugleniny
- tobołki
- chryzofity
- zielenice (np. zawłotnia, toczek, pierwotek)
- krasnorosty
- brunatnice
- glaukocystofity
- sinice
Pozycja powyższych gromad w klasyfikacji organizmów żywych zmienia się i jest przedmiotem badań. Obecnie taksonomowie umieszczają je w zależności od przyjętej systematyki wśród roślin, protistów lub bakterii.
[edytuj] Charakterystyka glonów
Do glonów zalicza się organizmy jedno- lub wielokomórkowe, samożywne, czasem mikroskopijnej wielkości, a czasem występujące w postaci rozłożystych plech. U glonów nie występują organy takie jak korzenie, liście, łodygi czy kwiaty. Duże plechowate glony zakotwiczają się w podłożu chwytnikami (rizoidy).
Glony są w większości organizmami samożywnymi, a podstawowym barwnikiem fotosyntetycznym jest u nich chlorofil A. Glony z grupy protistów zyskały zdolność fotosyntezy dzięki symbiozie z jednokomórkowymi glonami roślinnymi. Rozpoznaje się je po potrójnej lub poczwórnej błonie wokół chloroplastu, który w rzeczywistości jest znacznie uwstecznionym organizmem endosybmiotycznym żyjącym wewnątrz protisty. Glony roślinne zawierają chloroplasty okryte dwiema błonami śródplazmatycznymi, charakterystyczne również dla roślin wyższych, a ich materiałem zapasowym jest skrobia, która u glonów z grupy protistów występuje jedynie u tobołków. Chloroplasty roślinne powstały w podobny sposób, jednakże na drodze endosymbiozy z sinicą, a nie jak u protistów roślinnych w wyniku symbiozy wtórnej (z glonem roślinnym). Poznaje się je po tym, że otaczają je dwie błony śródplazmatyczne.
[edytuj] Rozmnażanie
Glony wykształciły szereg różnych sposobów rozmnażania. W wielu wypadkach jedynym sposobem jest u nich rozmnażanie bezpłciowe. Sposobami rozmnażania bezpłciowego u glonów jest fragmentacja plechy, podział komórki oraz wytwarzanie różnego rodzaju zarodników.
Rozmnażanie przez fragmentację plech jest typowe dla wszystkich grup glonów roślinnych. Polega ono na rozpadnięciu się na części plech glonów. Każda, nawet pojedyncza komórka, może dać początek nowemu organizmowi. Rozmnażaniu się glonów przez fragmentację plech sprzyjają prądy morskie, fale, zwierzęta, przepływające statki i łodzie. Fragmentacja, czyli rozerwanie plech, pobudza komórki do podziału, a tym samym do powstawania nowych plech. Przyczepione do poruszających się statków fragmenty plechy glonów mogą być przeniesione na nowe tereny, będące nowym miejscem życia tych roślin.
Rozmnażanie glonów jednokomórkowych przez podział komórki jest najprostszym sposobem rozmnażania. W taki sposób rozmnażają się między innymi okrzemki. Każda młoda komórka otrzymuje od komórki macierzystej wszystkie jej części składowe. Młode komórki otaczają się ścianą komórkową. Powstałe młode osobniki są identyczne jak ich komórka macierzysta. Różnią się tylko rozmiarami.
Rozmnażanie glonów obejmuje szereg różnorodnych zarodników i różne sposoby ich wytwarzania. Zarodniki u glonów powstają we wnętrzu ich komórek i wydostają się na zewnątrz po pęknięciu ściany komórki, w której się wytworzyły.
[edytuj] Symbioza
Niektóre glony tworzą związki symbiotyczne z innymi organizmami. Takim symbiozom zawdzięczają swe istnienie porosty, wiele koralowców, małży i gąbek. W związkach tych glony dostarczają organizmom gospodarzy produkty procesu fotosyntezy. W przypadku porostów zielenice lub sinice tworzą związki symbiotyczne z grzybami. Mimo iż każdy z komponentów porostu potrafi istnieć samodzielnie - razem zdolni są do opanowywania siedlisk niedostępnych dla poszczególnych gatunków składowych. W symbiozie z koralowcami i małżami występują niektóre bruzdnice (np. Symbiodinium). Z gąbkami wiążą się zielenice. Związki z organizmami zwierzęcymi zapewniają glonom ochronę, podczas gdy gospodarze otrzymują w zamian tlen i węglowodany. Glon żyjący w ciele zwierzęcia lub pierwotniaka "zwierzęcego" nosi nazwę zoochlorelli (w wąskim ujęciu - dotyczy to tylko jednokomórkowych zielenic). Ze względu na kolor, takie symbiotyczne glony dzieli się na zoochlorelle (zielone, zwykle zielenice lub eugleniny) i zooksantelle (żółtobrązowe, zwykle bruzdnice).
[edytuj] Zobacz też
- olej z alg
- zakwit wody
- przegląd zagadnień z zakresu biologii
- Oczko wodne
- Zatrucie toksynami morskimi mięczaków
- Wodorosty
