Banknoty polskie w latach 1944-1996

Z Wikipedii

W 1944 r. na terenach wyzwolonych spod okupacji niemieckiej zaszła konieczność wprowadzenia środka płatniczego. Dekretem PKWN z 24 sierpnia 1944r. wprowadzono pierwsze banknoty z nazwą nieistniejącego jeszcze Narodowego Banku Polskiego. Banknoty o nominałach 50 groszy, 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100 i 500 złotych weszły do obiegu 27 sierpnia. Banknoty zaprojektowane przez grafików rosyjskich wyprodukowano w Moskwie w drukarni GOZNAK. Były zaopatrzone w klauzulę prawną przyjmowanie we wszystkich wypłatach jest obowiązkowym, fałszowanie będzie karane zgodnie z prawem.

[edytuj] Banknoty polskie w latach 1944 -1950

Nominał	przednia strona banknotu	odwrotna strona banknotu
50 gr
1 zł
2 zł
5 zł
10 zł
20 zł
50 zł
100 zł
500 zł

Dekretem z 15 stycznia 1945 powołany został Narodowy Bank Polski. Pierwszym banknotem NBP było 1000 zł wyprodukowane w PWPW w Łodzi. Banknoty wykonane w ZSRR i późniejsza produkcja krajowa były łatwe do podrobienia dlatego NBP wprowadzał nowe wzory banknotów. Zostały one zaprojektowane przez artystów grafików Ryszarda Kleszewskiego i Wacława Borowskiego.

Nominał	przednia strona banknotu	odwrotna strona banknotu
1945 1000 zł
15.01.1946 500 zł
15.01.1946 1000 zł
15.05.1946 1 zł
15.05.1946 2 zł
15.05.1946 5 zł
15.05.1946 10 zł
15.05.1946 20 zł
15.05.1946 50 zł
15.05.1946 100 zł
15.07.1947 20 zł
15.07.1947 100 zł
15.07.1947 500 zł
15.07.1947 1000 zł

W 1950 r. ustawą z dnia 28 października przeprowadzono wymianę pieniędzy. Wprowadzone do obiegu z soboty na niedzielę 30 października banknoty były przygotowywane w wielkiej tajemnicy. Banknoty o wyższych nominałach były drukowane za granicą a o nominałach 2 i 5 złotych w PWPW w Łodzi. Banknoty z lat 1944-1947 wymieniano na nową emisję z 1 lipca 1948 w stosunku 100 do 1. Pieniądze ulokowane w bankach wymieniano 100 do 3.

[edytuj] Banknoty polskie w latach 1950 - 1978

Nominał	przednia strona banknotu	odwrotna strona banknotu
01.07.1948 (1950) 2 zł
01.07.1948 (1950) 5 zł
01.07.1948 (1950) 10 zł
01.07.1948 (1950) 20 zł
01.07.1948 (1950) 50 zł "rybak"
01.07.1948 (1950) 100 zł "hutnik"
01.07.1948 (1950) 500 zł "górnik"

Banknoty 2, 5 i 10 złotych wycofane zostały z obiegu pod koniec lat pięćdziesiątych i zostały zastąpione monetami.

W 1966 r. wprowadzono do obiegu banknot o nominale 1000 zł w odmiennej szacie graficznej. Od 1975 r. NBP rozpoczął wprowadzanie nowych wzorów banknotów z tzw. serii "Wielcy Polacy". Wraz z pogarszającą się sytuacją gospodarczą i postępującą inflacją sukcesywnie wprowadzano nowe, coraz większe nominały. Po wprowadzeniu stanu wojennego w emisji z 1982 r. wprowadzono banknoty 10 i 20 złotowe zastępujące bilon.

Nominał	przednia strona banknotu	odwrotna strona banknotu
29.10.1965 (01.06.1966) 1000 zł Mikołaj Kopernik

[edytuj] Polskie banknoty z lat 1975-1996

Nominał	przednia strona banknotu	odwrotna strona banknotu
10 zł Józef Bem ---------- dziesięć złotych
20 zł Romuald Traugutt ---------- dwadzieścia złotych
50 zł Karol Świerczewski ---------- Krzyż Grunwaldu
100 zł Ludwik Waryński ---------- "Proletaryat"
200 zł Jarosław Dąbrowski ---------- Ściana Komunardów
500 zł Tadeusz Kościuszko ---------- Insurekcja kościuszkowska
1000 zł Mikołaj Kopernik ---------- Układ heliocentryczny
2000 zł Mieszko I ---------- Bolesław Chrobry
5000 zł Fryderyk Chopin ---------- "Polonez"
10 000 zł Stanisław Wyspiański ---------- Kraków
20 000 zł Maria Skłodowska-Curie ---------- Reaktor jądrowy "Ewa"
50 000 zł Stanisław Staszic ---------- Pałac Staszica w Warszawie
50 000 zł Stanisław Staszic wersja 2 ---------- Pałac Staszica w Warszawie
100 000 zł Stanisław Moniuszko ---------- Teatr Wielki w Warszawie
100 000 zł Stanisław Moniuszko wersja 2 ---------- Teatr Wielki w Warszawie
200 000 zł godło PRL ---------- Warszawa
500 000 zł Henryk Sienkiewicz ---------- "Trylogia"
500 000 zł Henryk Sienkiewicz wersja 2 ---------- "Trylogia"
1 000 000 zł Władysław Reymont ---------- pejzaż wiejski
1 000 000 zł Władysław Reymont wersja 2 ---------- pejzaż wiejski
2 000 000 zł Ignacy Jan Paderewski ---------- Godło Polski z 1919
2 000 000 zł Ignacy Jan Paderewski wersja 2 ---------- Godło Polski z 1919

Ostatnim banknotem PRL-u było prowizoryczne 200 000 zł. Banknot ten wydany 1 grudnia 1989 ze względu na brak zabezpieczeń był bardzo krótko w obiegu. 27 grudnia 1989 ustawą Sejmu PRL nastąpiła zmiana nazwy państwa na Rzeczpospolita Polska.

[edytuj] Ciekawostki

Banknoty 10 zł i 20 zł z 1982, drukowane na poślednim papierze i bez skomplikowanego znaku wodnego (znak wodny jako deseń) wyparły zbyt kosztowne w produkcji monety o tym samym nominale. Krótko przed upadkiem PRL w 1989 banknoty te praktycznie całkowicie zniknęły z rynku.
Banknoty 50-złotowe (ze Świerczewskim) pod koniec okresu ich emitowania drukowano bez znaku wodnego.
1 grudnia 1989 weszły do obiegu banknoty 200 000 zł, ale bardzo szybko zostały wycofane, ponieważ wykonane zostały bez zabezpieczeń, co niesłychanie upraszczało ich fałszowanie. Poza tym zostały zaprojektowane zupełnie inaczej i radykalnie różniły się od wszystkich innych banknotów.
Banknot 100 000 zł wydany w 1990 roku, a więc już po zmianie oficjalnej nazwy państwa na Rzeczpospolita Polska, ma jeszcze napis "Polska Rzeczpospolita Ludowa" i orła bez korony.
Wydane w 1990-1992 banknoty 500 000 zł, 1 000 000 zł i 2 000 000 zł mają już orła w koronie i napis "Rzeczpospolita Polska" zamiast "Polska Rzeczpospolita Ludowa".
Pierwsza seria banknotu 2.000.000 zł zawierała błąd. Na stronie odwrotnej widniał napis Sejm Konstytucyjy zamiast Sejm Konstytucyjny. W kolejnych seriach błąd został poprawiony.
Do połowy 1993 r. z obiegu praktycznie zniknęły banknoty 200, 2 000 i 20 000 zł.
16 listopada 1993 wprowadzono do obiegu nowsze wersje banknotów 50.000, 100.000, 500.000, 1.000.000 i 2.000.000 zł, zewnętrznie różniące się nieznacznie od poprzednich kolorystyką (m.in. nominał na stronie przedniej banknotu miał odcień czerwonawy zamiast niebieskawego lub szarobrązowego jak dotąd) oraz faktem, że także 50 i 100-tysięczne miały już orła w koronie i napis Rzeczpospolita Polska zamiast Polska Rzeczpospolita Ludowa. Banknoty te otrzymały też nowe widoczne dla oka zabezpieczenie w postaci paska z tworzywa sztucznego.
Zanim doszło do denominacji, planowano wprowadzić do obiegu banknot o nominale 5.000.000 zł, zawierający wizerunek Józefa Piłsudskiego. Projekt wykonał autor obowiązującej wówczas serii banknotów, Andrzej Heidrich, ale w związku z podjętą decyzją o denominacji nie wprowadzono go do obiegu. Ostatecznie dopiero w roku 2006, w 80. rocznicę przewrotu majowego wydano jedynie okazyjne i nieobiegowe repliki tego banknotu w ilości 3000 sztuk.