Berlin Anhalter Bahnhof
Z Wikipedii
| Berlin Anhalter Bahnhof | |
 Anhalter Bahnhof w 1900 |
|
| Dane podstawowe | |
| Liczba peronów | 2 SKM (dawniej również 7 kolei dalekobieżnej) |
| Liczba krawędzi peronowych | 4 SKM (dawniej również 12 kolei dalekobieżnej) |
| Kasy |  (automaty biletowe) |
| Przejście nadziemne | |
| Przejście podziemne |  (2 nad podziemnymi peronami) |
| Historia | |
| Data budowy | 1939 (poprzednie dworce: 1839-1841, 1876-1888) |
| Poprzednie nazwy | Berlin-Anhaltischer Eisenbahnhof |
| Linie przechodzące przez stację | |
| Linia S-Bahn Północ-Południe (kolej miejska) | |
| Linia do Drezna, Wiednia i Rzymu (zamknięta w 1952) | |
Berlin Anhalter Bahnhof - dawny dalekobieżny dworzec kolejowy w Berlinie, położony przy Askanischer Platz, obecnie jedynie stacja szybkiej kolei miejskiej S-Bahn.
Dworzec został nazwany od niemieckiej prowincji Anhalt[1]. Początkowy dworzec czołowy zastąpiony został nowszym w 1880, który został zburzony w 1960 po zamknięciu 17 maja 1952. Otwarte w 1939 podziemne perony S-Bahn pozostają w użytku do dziś.
Spis treści |
[edytuj] Dworzec dalekobieżny
Otwarty 1 lipca 1841 Anhalter Bahnhof stanowił północne zakończenie linii Kolei Berlińsko-Anhalckiej. Początkowo leżał poza murem akcyzowym, przy Bramie Anhalckiej (Anhalter Thor), na północnym brzegu Landwehrkanal. Pierwszy, dość skromny dworzec został zastąpiony nowym, po trwającej od 1876 budowie otwartym 15 lipca 1880 jako Berlin-Anhaltischer Eisenbahnhof przez cesarza Wilhelma I i kanclerza Rzeszy Ottona Bismarka. Hala tego dworca miała wysokość 34 m, rozpiętość 62 m i około 170 m długości, dzięki czemu przez wiele lat stanowił on największy dworzec kolejowy w Niemczech. Architektem nowego dworca był autorstwa Franz Schwechten, zaś konstruktorem hali znany bardziej jako pisarz Heinrich Seidel.
Z dworca odjeżdzały pociągi do Drezna, a także dalej do Wiednia, Rzymu i Aten, później doszło bezpośrednie połączenie z Neapolem. Od 1928 dworzec był połączony z Hotelem Excelsior podziemnym pasażem z pięcioma sklepami pod Königgrätzer Straße (obecna Stresemannstraße).
3 lutego 1945 dworzec został silnie uszkodzony w czasie alianckiego bombardowania, po czym został doprowadzony do użytku przy użyciu najprostszych rozwiązań. W 1960 zamknięty dworzec wysadzono w powietrze, pozostawiając jedynie część elewacji. Rzeźby na portalu wejściowym autorstwa Ludwiga Brunowa przedstawiają personifikacje dnia (postać spoglądająca w dal) oraz noc (zasłaniająca oczy).
Na terenie dawnego dworca znajduje się obecnie hala sportowo-widowiskowa Tempodrom.
[edytuj] Dworzec szybkiej kolei miejskiej
9 października 1939 otwarto na zachód od dworca czołowego zbudowany wedle projektu Richarda Brademanna podziemny dworzec kolei miejskiej. Pociągi ze stacji Priesterweg i Schöneberg wjeżdżały na wschodni peron, zaś z północnej części tunelu, ze stacji Potsdamer Platz - na zachodni. Przy tym peronie znajduje się także tor, przygotowany dla rozwidlenia linii w kierunku Görlitzer Bahnhof[2], do którego jednak nigdy nie doszło i obecnie jest on wykorzystywany jako tor odstawczy. Przez pierwszy miesiąc kursowała jedynie linia w kierunku Schöneberg i Wannsee, linię na Priesterweg otwarto 6 listopada 1939, zaś przejście do dworca dalekobieżnego dopiero 19 grudnia 1940.
Stacja ma formę nakrytej płaskim stropem hali z trzema rzędami kwadratowych stalowych słupów (na peronach wyspowych oraz między dwoma środkowymi torami). Boczne ściany zatorowe pokrytw są płytami z mlecznego szkła w formacie 53×32 cm, zaś słupy płytami ze szkła zielonego. Łącznie do okładzin zużyto 4000 m² szkła.
W maju 1945 z powodu wysadzenia stropu tunelu północ-południe[3] na wysokości położonego bezpośrednio na południe od dworca Landwehrkanal podziemny dworzec został całkowicie zalany wodą i dopiero 2 czerwca 1946 wznowiono ruch pociągów[4]. Początkowo na Anhalter Bahnhof wjeżdżały tylko pociągi z północy, z dworca Friedrichstraße i zawracały, od 27 lipca także pociągi z Wannsee, 15 sierpnia uruchomiono linię na Lichterfelde Süd, a 21 września na Rangsdorf. 15 listopada 1947 przywrócono ruch przelotowy.
Od 9 stycznia 1984, wraz z przejęciem zachodniej części S-Bahn przez BVG, dworzec ponownie stał się stacja końcową - zdecydowano bowiem o zamknięciu przebiegającego pod Berlinem Wschodnim odcinka tunelu, na dworzec wjeżdżały już tylko pociągi z Lichtenrade. Z powodu protestu mieszkańców 1 maja 1984 uruchomiono tunel ponownie, a 1 lutego 1985 przywrócono ruch do dworca Wannsee. Miedzy 18 sierpnia 1991 a 1 marca 1992 tunel na północ od dworca ponownie był zamknięty, m.in. oczyszczono go z nagromadzonego w czasie zalania szlamu. 15 października 1993 otwarto windy prowadzące bezpośrednio na perony. Od 28 maja 1995 pociągi kursują ponownie na Lichterfelde Ost.
10 sierpnia 2004 na stacji zapalił się wagon samobieżny typu 480 i spłonął całkowicie, jednak dzięki sprawnej akcji maszynisty i zawiadowców stacji udało się uratować wszystkich pasażerów. Do 23 grudnia 2004, kiedy otwarto peron w kierunku północnym, pociągi przejeżdżały przez wypalony dworzec bez zatrzymania z prędkością 20 km/h. Dopiero 20 grudnia 2005 otwarto peron w kierunku południowym; opóźnienie planowanego na lipiec 2005 otwarcia spowodowane było upadłością biura projektowego.
Przypisy
- ↑ Słowo Anhalter oznacza w języku niemieckim również autostopowicza, co prowadziło do pomyłek na amerykańskich mapach wojskowych.
- ↑ Dworzec był już gotowy w stanie surowym w 1936, kiedy jednak na osobiste życzenie Hitlera rozpoczęto wyburzanie jego znacznej części w celu podłączenia kolejnej linii
- ↑ Tunel został wysadzony najprawdopodobniej przez oddział SS w celu zapobieżenia wdarciu się atakujących żołnierzy radzieckich do centrum miasta. Zalanie tunelu spowodowało wiele ofiar wśród ukrywającej się tam ludności cywilnej.
- ↑ Przez pierwszy rok po wojnie pociągi S-Bahn odjeżdżały z Potsdamer Ringbahnhof, czyli dworca, z którego korzystały do jesieni 1939.
[edytuj] Bibliografia
- Jürgen Meyer-Kronthaler, Wolfgang Kramer, Berlins S-Bahnhöfe: Ein dreiviertel Jahrhundert, Berlin-Brandenburg, 1999, ISBN 3-930863-60-X
