Bronisław Gembarzewski

Z Wikipedii

Bronisław Gembarzewski (ur. 30 maja 1872 w Petersburgu, zm. 11 grudnia 1941 w Warszawie), polski historyk wojskowości, muzeolog, wieloletni dyrektor Muzeum Narodowego i Muzeum Wojska w Warszawie, pułkownik WP.

Był synem Kazimierza i Eulalii z Zawadzkich. Kształcił się w VI gimnazjum w Warszawie oraz w gimnazjum w Carskim Siole, studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu (1892-1894) oraz w Conservatoire National des Arts et Metiers w Paryżu (1895-1896). Jednym z jego pedagogów malarskich był Wojciech Gerson; jako malarz tworzył głównie pejzaże, ale jego prace nie cieszyły się uznaniem krytyków sztuki. Przed I wojną światową zajmował się, wspólnie z Edwardem Krasińskim i Stanisławem Patkiem, porządkowaniem zbiorów Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu; powołany został do armii carskiej w 1914, służył jako kapitan wojsk saperskich. Z ramienia Komitetu Obywatelskiego miasta Warszawy opiekował się gmachami państwowymi stolicy w latach 1915-1916; od 1916 (do 1936) był dyrektorem Muzeum Narodowego w Warszawie, a od 1920 dyrektorem Muzeum Wojska w Warszawie. W 1913 został prezesem, później członkiem honorowym Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości w Warszawie, brał także udział w pracach Cesarskiego Towarzystwa Historycznego Wojskowego w Petersburgu. Od 1916 był członkiem rzeczywistym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, w 1921 został awansowany na pułkownika WP. Po wybuchu II wojny światowej był krótko więziony na Pawiaku, po zwolnieniu brał udział w akcji ratowania zabytków Muzeum Wojska w Warszawie.

Gembarzewski zorganizował w Muzeum Narodowym w Warszawie Archiwum Ikonograficzne, był jednym z twórców Muzeum Wojska. W 1929 wydał inwentarz zbiorów Muzeum Wojska z XVIII i pierwszej połowy XIX wieku, organizował liczne wystawy z dziejów Wojska Polskiego. Opracował bibliografię historii wojskowości w Polsce, zainicjował badania nad dziejami polskiego munduru wojskowego; opracował kilkadziesiąt tysięcy dokładnych rysunków umundurowania z epoki Księstwa Warszawskiego. Opisał stanowiska pułków polskich w czasie powstania listopadowego, był jednym z konsultantów Stefana Żeromskiego w trakcie pracy pisarza nad Popiołami. Przygotował wydanie Wspomnień wojskowych Józefa Patelskiego (obejmujących lata 1823-1831, 1914). Od 1934 współpracował z pismem Broń i Barwa. Został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta (1922) oraz Krzyżem Kawalerskim francuskiej Legii Honorowej (1922). Za pracę Wojsko polskie. Królestwo Polskie. 1815-1830 (1903) otrzymał nagrodę Kasy im. Mianowskiego.

[edytuj] Niektóre publikacje

• Zabytki wojskowe polskie (1894-1896)
• Źródła do historii pułku lekkokonnego gwardii (1897)
• Wojsko polskie. Królestwo Polskie. 1815-1830 (1903)
• Wojsko polskie. Księstwo Warszawskie. 1807-1814 (1905)
• Dzieje wojen i wojskowości (1910-1912, w: Dzieje wojen i wojskowości w Polsce pod redakcją Tadeusza Korzona, tom 3)
• Kopja a lanca (1921)
• Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych (1925)
• Muzeum Narodowe w Warszawie (1926)
• Muzeum Wojska (1929)
• Pułki kaliskie w roku 1831 (1930)
• Husarze (1500-1775) (1939)
• Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie wojska polskiego od XI wieku do 1831 roku (1960-1966, 4 tomy)

[edytuj] Źródła

• Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983