Brygadier

Z Wikipedii

Brygadier – historycznie i współcześnie stopień służbowy używany na świecie w formacjach mundurowych (wojsku, policji, żandarmerii, straży pożarnej itp.).

[edytuj] Wojsko

Stopień wojskowy brygadiera związany jest historycznie z funkcją dowódcy brygady. Zazwyczaj jest to ranga wyższa od pułkownika, ale w zależności od specyfiki danego kraju brygadier zaliczany jest do oficerów starszych lub uznawany za najniższy stopień generalski (wówczas często na język polski nazwę stopnia tłumaczy się jako 'generał brygady', OF-6 wg klasyfikacji NATO).

W brytyjskich wojskach lądowych oraz w armiach nawiązujących do wzorów brytyjskich brygadier jest stopniem pomiędzy pułkownikiem (Colonel), a generałem majorem (Major-General). Mimo że posiada oznaki stopnia (korona i trzy romby) podobne do pułkownika (korona i dwa romby), ale jako dowodzący brygadą uznawany jest za równorzędnego wobec generała brygady (OF-6).

W brazylijskich i argentyńskich siłach powietrznych brygadier jest odpowiednikiem generała, stąd występują następujące stopnie wojskowe:

• brazylijskie wojska lotnicze:
  • Tenente-Brigadeiro – generał broni
  • Major-Brigadeiro – generał dywizji
  • Brigadeiro – generał brygady

• argentyńskie wojska lotnicze:
  • Brigadier-General – generał broni
  • Brigadier-Mayor – generał dywizji
  • Brigadier – generał brygady

We Francji oraz w armiach wzorowanych na armii francuskiej stopień brygadiera w oddziałach kawaleryjskich należy do stopni podoficerskich i odpowiada randze kaprala.

[edytuj] W polskim wojsku

W Polsce stopień brygadiera pojawił się w 2 poł. XVIII w. Nosili go (obok stopnia wicebrygadiera) dowódcy brygad kawalerii narodowej, którzy następnie zostali zrównani z generał majorami:

• Antoni Madaliński – dowódca 1 Wielkopolskiej Brygady Kawalerii Narodowej
• Jan Potocki
• Tadeusz Suchorzewski
• Michał Wielhorski

Wicebrygadierzy (część z nich awansowała na wyższe stopnie):

• Józef Kopeć – ranny pod Maciejowicami
• Jan Henryk Dąbrowski – dowódca 7 Brygady Kawalerii Narodowej (1794 r.)
• Józef Drzewiecki
• Sebastian Dunikowski
• Ludwik Manget – dowódca 2 Małopolskiej Brygady Kawalerii Narodowej

W konnych oddziałach Legii Nadwiślańskiej (ułani) zorganizowanych na wzór francuski brygadierem określano podoficera, będącego odpowiednikiem kaprala, oraz trębacza: trębacz brygadier (sztabs-trębacz).

W Legionach Polskich u boku Austro-Węgier stopień brygadiera nosił Józef Piłsudski, dowódca I Brygady:

Ani kontusz na nim aksamitny, 
Ani pas go zdobi lity, słucki, 
W szarej burce, lecz duchem błękitny
Jedzie polem brygadier Piłsudski.
         Alfons Dzięciołowski "Pieśń o Józefie Piłsudskim"

[edytuj] Państwowa Straż Pożarna

Brygadier – stopień służbowy w PSP, odpowiadający rangą podpułkownikowi wojsk lądowych i powietrznych, komandorowi porucznikowi Marynarki Wojennej, podpułkownikowi BOR-u, młodszemu inspektorowi Policji i podpułkownikowi Służby Więziennej. Stopniem niższym od brygadiera jest młodszy brygadier, wyżsi rangą są natomiast starszy brygadier, nadbrygadier i generał brygadier ^[1]

[edytuj] Policja i żandarmeria

We francuskiej żandarmerii stopnie brygadierów odpowiadają polskim stopniom podoficerskim (wg klasyfikacji NATO):

• brigadier – starszy szeregowy,
• brigadier-chef – kapral.

Natomiast w policji francuskiej występują następujące stopnie brygadierów: sous-brigadier, brigadier, brigadier-chef, brigadier-major odpowiadające w przybliżeniu polskim sierżantom.

W policji holenderskiej stopień brygadiera znajduje się między rangą wyższego agenta (hoofdagent) a rangą inspektora (inspecteur), który (wraz ze stopniem nadinspektora Hoofdinspecteur) jest niższy od komisarza (Commissaris), będącego wraz ze stopniem nadkomisarza (Hoofdcommissaris) najwyższymi rangami w tamtejszej policji. Por. Stopnie w polskiej policji.

[edytuj] Inne

• W Armii Zbawienia do 1973 r. używano stopnia brygadiera na określenie rangi pomiędzy majorem (Major) a podpułkownikiem (Lieutenant-Colonel).
• Tytuł brygadiera nosi Tadeusz Woś, założyciel i przywódca nawiązującego do tradycji piłsudczykowskich Związku Strzeleckiego "Strzelec" Równość – Wolność – Niepodległość (zob. Związek Strzelecki "Strzelec").
• Brygadier – szef brygady roboczej w obozach pracy (gułagach) w ZSRR, więzień, który nadzorował pracę innych więźniów.
• Określenie stosowane także w innych krajach jako odpowiednik brygadzisty.

Zobacz: kombrig, dowódca brygady, generał, SS-Brigadeführer

Przypisy:

1. ↑ m.in. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 sierpnia 2005 r. w sprawie równorzędności stopni policyjnych, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służba Więziennej|Służby Więzienna i stopni wojskowych ze stopniami służbowymi Straży Granicznej (Dz. U. z dnia 24 sierpnia 2005 r.); Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 grudnia 2001 r. w sprawie równorzędności stopni wojskowych, funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Służby Więziennej i Urzędu Ochrony Państwa oraz uzyskanych w Państwowej Straży Pożarnej ze stopniami funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu (Dz. U. z dnia 8 stycznia 2002 r.)