Chotelek

Z Wikipedii

Współrzędne: 50°26' N 20°41' E50.4333333 20.6833333 (Chotelek)


Chotelek
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	buski
Gmina	Busko-Zdrój
Sołtys	Henryk Bonek
Położenie	50° 26' N 20° 41' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	281
Strefa numeracyjna (do 2005)	41
Kod pocztowy	28-100
Tablice rejestracyjne	TBU
Położenie na mapie Polski Chotelek
Kościół w Chotelku
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Chotelek – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Busko-Zdrój.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie kieleckim.

Do 2006 r. wieś nosiła nazwę Chotelek Zielony. Nazwa została zmieniona rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 15 grudnia 2006.

[edytuj] Historia

Wieś nazywana była dawniej Chotlem Szlacheckim. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z XII wieku. Właścicielem miejscowości był w tym czasie Dzierżysław z Chotla, wojewoda sandomierski i starosta krakowski. Był on założycielem buskiego klasztoru. Z Chotelka Zielonego wywodził się także jego brat Wit - biskup płocki.

Za czasów Jana Długosza połowa wsi należała do kolegiaty sandomierskiej, a druga była własnością braci Stanisława i Piotra Korzeńskich herbu Strzemię.

Pierwszy drewniany kościół powstał w Chotelku w 1241 r. Obecny pochodzi z pierwszej połowy XVI wieku.

[edytuj] Zabytki

Drewniany kościół pw. św. Stanisława Biskupa z 1527 r. jest jedynym zachowanym na Kielecczyźnie obiektem XVI wiecznego drewnianego budownictwa sakralnego.

Został wzniesiony na planie prostokąta o wymiarach 12x7 metrów, bez wyodrębnionej zakrystii i prezbiterium, z zaznaczoną od wschodu trójboczną absydą. Dwuspadowy dach o konstrukcji nośnej z drewna modrzewiowego, ze szczytem od strony zachodniej, kryty jest gontem. W środkowej części kalenicy mieści się ażurowa, kryta miedzianą blachą wieżyczka z sygnaturką.

Kruchta przylegająca od południa, dobudowana została w późniejszym okresie, już po wybudowaniu samego kościoła.

Wewnątrz kościółka zachowały się niektóre elementy z jego pierwotnego wystroju i wyposażenia.

W środku możemy zobaczyć też kamienną gotycką kropielnicę i późnorenesansową ambonę.

Na szczególną uwagę zasługuje strop belkowy z zachowaną renesansową polichromią z XVI wieku, przedstawiającą kasetony z rozetami. Najnowsze jego badania sugerują, iż może on pochodzić z innej, starszej świątyni.

Na ścianach dostrzec można niewyraźne ślady dawnych malarskich dekoracji i słabo widoczne krzyże konsekracyjne.

W ołtarzu z drugiej połowy XVII w. mieścił się obraz o charakterze barokowym przedstawiający św. Stanisława biskupa, patrona świątyni (obraz obecnie znajduje się w kościele św.Brata Alberta). Na zasuwie ołtarza - obraz przedstawiający Ukrzyżowanie z Matką Boską, św.Janem i klęczacą fundatorką kościoła, w stroju zakonnym, z herbem Siekierz i datą 1624 r.

Kiedyś w kościółku można było też oglądać najcenniejszy element jego starego wyposażenia - zachowany w dwóch elementach późnogotycki, drewniany tryptyk Męki Pańskiej, datowany na początek XVI wieku. Zachowana jego część centralna przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem Jezus i św.Stanisława - brakuje niestety jednej z desek - a wraz nią namalowanej nań postaci. Lewe, zachowane skrzydło tryptyku, na awersie przestawia Zmartwychwstanie i Wniebowstąpienie, na rewersie - Ukrzyżowanie i Opłakiwanie.

Do naszych czasów nie dotrwał żaden ślad po stojącej pierwotnie obok kościółka drewnianej dzwonnicy. Natomiast po ulokowanym obok świątyni cmentarzu grzebalnym pozostała jedyna pamiątka - eksponowana w kruchcie kościółka płyta nagrobna Anny z Gostyńskich Gniewoszowej z 1630 r.

[edytuj] Bibliografia

Michał Jurecki, Ponidzie. W świętokrzyskim stepie, Kraków 2004, ISBN 83-89676-16-8
Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Oddział w Busku-Zdroju, Szlak drewnianego budownictwa sakralnego wzdłuż Maskalisu, Busko-Zdrój 2007
Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880