Dōgen
Z Wikipedii
Dōgen Kigen (jap. 道元希玄, znany także jako Eihei Dōgen 永平道元, pośmiertnie obdarzony tytułem Jōyō daishi - wielki mistrz Jōyō, 承陽大師, ur. 19 stycznia 1200, zm. 22 września 1253), był słynnym mistrzem zen. Uznaje się, że to on sprowadził do Japonii nauczanie szkoły buddyzmu zen sōtō.
Spis treści |
[edytuj] Życie
Dōgen pochodził z rodziny najwyższej arystokracji dworskiej. Jego rodzice zmarli wcześnie (ojciec gdy miał 3, matka zaś 8 lat). Był utalentowanym i wrażliwym dzieckiem, mając cztery lata czytał chińską poezję. Śmierć rodziców unaoczniła Dōgenowi głoszoną przez buddyzm nietrwałość rzeczy (jap. mujō) i pchnęła młodzieńca do rozważań na temat życia i śmierci. Mając 13 lat został mnichem, wstąpił do klasztoru Enryakuji na górze Hiei (klasztor szkoły Tendai), gdzie przyjął święcenia z rak przełożonego klasztoru (jap. zasu) Kōena. Ponieważ odpowiedzi, jakie nauka tendai oferowała jako rozwiązania ogarniających go wątpliwości doktrynalnych, były niewystarczające, rozpoczął studiowanie zen rinzai pod kierunkiem Eisaia (1141-1215), założyciela japońskiej szkoły rinzai, a po jego śmierci u jego ucznia, mistrza Myōzena (1184-1225). Wraz ze swoim mistrzem Dōgen wierzył że, podobnie jak Eisai, odkryje prawdziwe znaczenie zen w Chinach, ojczyźnie tej szkoły. W wieku 24 lat udał się więc z Myōzenem w daleką i podówczas bardzo niebezpieczną podróż do Chin. Statek, którym podróżowali, w marcu 1223, zawinął do chińskiego portu Ningbo.
Z zapisków Dōgena wiadomo, że został na statku przez pierwsze trzy miesiące, odwiedzając jedynie świątynie znajdujące się w pobliżu portu. Najprawdopodobniej chciał dobrze nauczyć się mówionego języka chińskiego, nim zacznie rozmawiać z chińskimi mistrzami, choć pewne źródła wskazują, iż przyczyną przedłużającego się pobytu w Ningbo był spór Dōgena z władzami hierarchii zenistycznej co do jego miejsca we wspólnocie (nie chciano uznać wskazań buddyjskich Dōgena otrzymanych na górze Hiei). Natomiast Myōzen od razu udał się do oddalonego o ok. 25 mil klasztoru Jingde (jap. Keitoku) na górze Tiantong (jap. Tendō), w którym ich wspólny mistrz Eisai przebywał trzydzieści lat wcześniej.
Później Dōgen dołączył do Myōzena. Klasztor Jingde (tradycji rinzai), którego przełożonym był Wuji Liaopai (jap. Musai Ryōha), był wówczas jednym z pięciu największych klasztorów w Chinach; w czasie, gdy przebywali tam pielgrzymi z Japonii medytowało wraz z nimi ponad pięciuset mnichów. Dōgen poznał w chińskim klasztorze wiele rzeczy, o których nigdy wcześniej nie słyszał w Japonii. Jednak, im bliżej poznawał życie w klasztorze Jingdesy, tym lepiej dostrzegał negatywne zjawiska (poruszyła Dōgena do głębi ogólna akceptacja poglądu o równorzędności nauk taoizmu, konfucjanizmu i nauk buddyjskich). W roku 1224 zmarł przełożony Wuji i wówczas rozczarowany Dōgen wyruszył do innych klasztorów w poszukiwaniu prawdziwego nauczyciela.
Przez ponad pół roku odwiedzał różne klasztory, głównie tradycji rinzai (m.in. Wanshou) (jap. Banju) na górze Jing (jap. Kin), przełożony Zheweng Ruyan (jap. Setsuō Nyotan), ale wciąż nie dopiął celu swej podróży - znalezienia prawdziwego nauczyciela. Rozgoryczony myślał nawet o powrocie do ojczyzny, jednak postanowił spróbować raz jeszcze w swoim pierwszym klasztorze, którego nowym przełożonym został słynny mistrz tradycji sōtō (również sōdō, chiń. caodong) Tiantong Rujing (jap. Tendō Nyojō, 1163-1228). Dōgen napisał list, w którym prosił Rujinga o nauczanie; otrzymał zgodę i spędził w klasztorze Jingde kolejne cztery lata (po dwóch latach intensywnego treningu osiągnął przebudzenie). Dōgen bardzo cenił swojego mistrza; nie chcąc stracić żadnego jego słowa, Dōgen zaczął zapisywać swoje rozmowy. Zostały one odkryte dopiero po jego śmierci, w roku 1254, wśród jego osobistych rzeczy. Odkrycia dokonał jeden z uczniów Dōgena, Kōun Ejō, który opracował je pod tytułem Hōkyōki (Zapiski ery Baojing). Pierwsza kopia datowana jest na 9 grudnia 1253 roku.
W 1227 roku, mając 28 lat, Dōgen powrócił do Japonii. Drogę powrotną do ojczyzny odbył sam, bowiem Myōzen zmarł w 1225 roku.
Początkowo, do roku 1230, Dōgen przebywał w założonym przez Eisaia klasztorze Kenninji. Później przeniósł się do świątyni Fukakusa Anyōin, w której sam nauczał. Tam również rozpoczął pisanie swojego wielkiego dzieła, Shōbōgenzō (Oko i Skarbiec Prawdziwego Prawa), które w zamierzeniu Dōgena miało być kompletnym i wielostronnym przedstawieniem Prawa Buddy. Shōbōgenzō, jako pierwsze dzieło religijne w Japonii, napisane zostało napisane w języku japońskim. Następnie Dōgen przeniósł się do Kannon Dōri Kōshōhōrinji (Kōshōji). Dōgen chciał uczynić z Kōshōji klasztor, w którym praktykuje się prawdziwy buddyzm i tam dołączył doń m.in. Ejō, jego najbliższy uczeń i jedyny spadkobierca jego Prawa.
W roku 1243, na skutek prześladowań uznanych instytucji religijnych, Dōgen przeniósł się do prowincji Echizen (obecnie prefektura Fukui), gdzie założył klasztor Eiheiji. Z krótką przerwą przebywał tam aż do 1253 roku, kiedy to, w bardzo złym stanie zdrowia, wyruszył w celu podjęcia leczenia do Kioto. Zmarł w Kioto w domu świeckiego wyznawcy.
[edytuj] Tłumaczenia pism Dōgena na język polski
- Dōgen, Shōbōgenzō zuimonki (przekł. z angielskiego Maciej Kanert), Rebis, Poznań 1993.
- Dōgen, Zasady uprawiania zalecanej wszystkim siedzącej medytacji (przekł. z oryg. chińskiego [Fukan zazengi] Maciej Kanert), Wydawnictwo A, Kraków 2002.
- Dōgen, Zbiór zasad, na które należy zwrócić szczególna uwagę studiując Drogę, pierwszego patriarchy [klasztoru] Eihei (przeł. z oryg. chińskiego [Gakudō yōjinshū] Maciej Kanert), „Silva Iaponicarum”, Fasc. 1 (Autumn 2004).
- Dōgen, Oko i Skarbiec Prawdziwego Prawa. O praktykowaniu Drogi. Zwoje I-XVI (przekł. z oryg. japońskiego [Shōbōgenzō] Maciej Kanert), Wydawnictwo Homini, Kraków 2005.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- http://mahajana.net/teksty/index.php#soto, http://sanboin.mahajana.net/index.php/Nauki/ - kilka tekstów Dōgena
