Detefon
Z Wikipedii
Detefon to nazwa handlowa polskiego radioodbiornika wyposażonego w detektor kryształkowy. Został on opracowany w roku 1929 przez Wilhelma Rotkiewicza i produkowany do wybuchu wojny przez Państwową Wytwórnię Łączności, potem przez Państwowe Zakłady Tele- i Radiotechniczne, jako prosty i tani odbiornik po dosyć przystępnej cenie. Kosztował 39 ówczesnych złotych (tj. około 10 ówczesnych dolarów USA) w komplecie z anteną i słuchawkami wysokoomowymi. Można było do niektórych odbiorników podłaczyć drugą parę słuchawek. Odbiornik dostępny był w systemie sprzedaży ratalnej, sprzedaż prowadziły m.in. urzędy pocztowe. Dodatkowo słuchacze odbiorników kryształkowych płacili tylko połowę abonamentu radiowego - 1,50 zł miesięcznie, a od 1934 r. mieszkańcy wsi płacili tylko złotówkę (od 1936 r. rozciagnięto tę ulgę na wszystkich posiadaczy odbiorników kryształkowych). Normalnie abonament wynosił 3 zł za miesiąc. Równocześnie oddano do użytku nowy nadajnik radiostacji warszawskiej o mocy 120 kW, umożliwiającej odbiór detektorowy na terenie całego kraju.
Odbiornik umożliwiał odbiór programu na falach długich i „krótkich” (czyli wg współczesnej nomenklatury średnich, „krótkie” w opozycji do „długich”; fal krótkich wg dzisiejszego podziału nie da się odebrać takim odbiornikiem) (zob detektor kryształkowy). Ponieważ Detefon nie posiadał żadnego wzmacniacza, odbiór był cichy, zwłaszcza w większej odległości od nadajnika, i oczywiście tylko na słuchawki. Można jednak było dokupić specjalne wzmacniacze głośnikowe podłączane zamiast słuchawek. Schematy wzmacniaczy głośnikowych do samodzielnego wykonania drukowała też prasa hobbystyczna. Za to zaletą jego była całkowita niezależność od źródeł zasilania – fakt bardzo istotny zważywszy, że wielkie obszary Polski były niezelektryfikowane.
Do wybuchu wojny wyprodukowano pół miliona sztuk.
Na początku okupacji hitlerowskiej wszystkie radiowe urządzenia odbiorcze miały być przekazane okupantowi. Posiadanie radioodbiornika było surowo karane.
Po wojnie wznowiono produkcję w niewielkiej ilości.
Na schemacie odbiornika przełącznik zakresów został narysowany w sposób uproszczony dla zwiększenia czytelności. Sam odbiornik jest bardzo prosty - zawiera kondensator o zmiennej pojemności (do 500 pF) do strojenia odbiornika, dwie cewki – jedną dla fal długich i jedną dla średnich, detektor z kryształka (oznaczonego jako dioda półprzewodnikowa) i kondensatora 2 nF i dwa gniazda (S|1 i S|2) na słuchawki. Dzięki tak daleko posuniętemu uproszczeniu konstrukcji mógł być on bardzo tani zarówno w zakupie, jak i w eksploatacji, gdyż nie potrzebuje żadnego źródła zasilania.
Akcja masowej radiofonizacji kraju przy użyciu Detefonu była pierwszą taką akcją na świecie. Dla wielu osób nazwa detefon stała się synonimem odbiornika detektorowego.
