Detektor kryształkowy
Z Wikipedii
Detektor kryształkowy to odbiorczy układ radiotechniczny służący do detekcji fal modulowanych amplitudowo (modulacja AM) wykorzystujący do pracy kryształ półprzewodnika (stąd nazwa). Jako detektor wykorzystywana była głównie galena oraz kryształy syntetyczne. Był to jeden z pierwszych układów wykorzystywanych do detekcji fal radiowych, pierwszy szeroko praktycznie wykorzystywany. Pojawił się na początku XX wieku i początkowo służył do odbioru sygnałów telegrafii iskrowej, jednak świetnie działał również z sygnałami akustycznymi modulowanymi amplitudowo (w odróżnieniu od najczęściej współcześnie stosowanej w radiofonii modulacji częstotliwości - FM).
Kryształ radiowy był pierwszym elementem półprzewodnikowym wykorzystywanym w technice, jednak nie umiano wtedy wytłumaczyć zasady jego działania (zasadę działania półprzewodników odkrył dopiero w latach 40. Shockley wraz ze współpracownikami – Bardeenem i Brattainem). Kryształ galeny niezbyt pewnie pracował jako dioda, faktyczne złącze półprzewodnikowe powstawało w miejscu styku cienkiego drucika stalowego z kryształem. Drucik osadzony był w specjalnym manipulatorze umożliwiającym dotykanie nim do różnych miejsc na powierzchni kryształu w poszukiwaniu najbardziej czułych punktów.
Detektory kryształkowe były w powszechnym użyciu we wczesnych latach 20. i wcześniej, potem ich znaczenie systematycznie malało na rzecz układów wykonywanych na lampach próżniowych, choć w użyciu był aż do wojny, a sporadycznie i później w najprostszych i najtańszych odbiornikach (w Polsce powszechnie używany był i w latach 30. ze względu na niewielką zamożność społeczeństwa). Zaletą układu kryształkowego była niezależność od zasilania - całą energię odbiornik czerpał z anteny, co było też wadą tego odbiornika - był mało czuły i mało selektywny oraz wymagał dużej anteny i dobrego uziemienia.
Przykładowym odbiornikiem kryształkowym był Detefon produkowany przez PWŁ - Państwową Wytwórnię Łączności, potem PZT - Państwowe Zakłady Tele- i Radiotechniczne od 1929 roku do wybuchu wojny.
